مهلت درخواست تامین خواسته

مهلت درخواست تامین خواسته یک موضوع حیاتی در دعاوی حقوقی است که می تواند سرنوشت مالی یک پرونده را تغییر دهد. در واقع، این مهلت به خواهان این فرصت را می دهد که پیش از صدور حکم قطعی، اموال خوانده را برای تضمین حق خود توقیف کند، اما رعایت دقیق زمان بندی برای ارائه دادخواست اصلی پس از صدور قرار تأمین خواسته، به ویژه مهلت ۱۰ روزه قانونی، اهمیت بالایی دارد و عدم توجه به آن می تواند به لغو قرار و از بین رفتن زحمات شما منجر شود.

توی دنیای پرپیچ وخم قانون، گاهی اوقات برای اینکه حقمون از دست نره، باید خیلی زرنگ و حواس جمع باشیم. یکی از این موقعیت های مهم، وقتیه که پای «تأمین خواسته» وسط میاد. حتماً شنیده اید که می گویند «پیشگیری بهتر از درمان است»، این ضرب المثل در مورد تأمین خواسته، کاملاً مصداق پیدا می کند. فکرش را بکنید، یک نفر از شما طلب دارد یا شما از کسی طلب دارید. پرونده ای در دادگاه تشکیل می شود و سال ها طول می کشد تا به نتیجه برسد. توی این مدت، اگه طرف مقابل زرنگی کنه و اموالش رو جابه جا کنه یا به اسم کس دیگه بزنه، اون وقت حتی اگه حکم هم به نفع شما صادر بشه، عملاً چیزی برای اجرا باقی نمی مونه! اینجاست که تأمین خواسته مثل یک فرشته نجات عمل می کنه و اجازه نمیده حقتون دود بشه بره هوا.

اینکه مهلت درخواست تامین خواسته کِی و چطور باید انجام بشه، یه موضوع خیلی مهمه که اگه حواس مون بهش نباشه، می تونه کلی دردسر برامون درست کنه. خیلی ها فکر می کنند همین که درخواست تأمین رو دادند، کار تمومه، در حالی که یه قدم دیگه هست که اگه برداشته نشه، همه چیز نقش بر آب می شه. توی این مقاله می خوایم با هم قدم به قدم این موضوع رو بررسی کنیم، از تعریف تأمین خواسته تا مهم ترین مهلت های قانونی و پیامدهای رعایت نکردن اون ها. پس، اگه نمی خواهید حقتون رو از دست بدید، با ما همراه باشید.

تأمین خواسته چیست؟ چرا به آن نیاز داریم؟

خب، بریم سراغ اصل مطلب که بفهمیم تأمین خواسته اصلاً چی هست و چرا اینقدر اهمیت داره. به زبان ساده، «خواسته» همون چیزیه که شما توی دادخواستتون از دادگاه می خواهید. مثلاً می خواهید مهریه بگیرید، طلب تون رو از یه چک برگشتی وصول کنید، یا ملکی رو پس بگیرید. حالا «تأمین خواسته» یعنی چی؟ یعنی اینکه قبل از اینکه دادگاه حکم قطعی بده، برای اینکه خواسته شما (اون پول، ملک یا هر چیز دیگه) از بین نره یا به دست کس دیگه ای نیفته، دادگاه به دستور شما، اون رو توقیف می کنه. این توقیف می تونه روی حساب بانکی، ماشین، ملک، یا هر مال دیگه ای باشه.

هدف اصلی تأمین خواسته اینه که مطمئن بشیم وقتی حکم به نفع ما صادر شد، چیزی برای اجرا کردن وجود داشته باشه. تصور کنید طرف مقابل می دونه قراره بازنده دعوا باشه. ممکنه توی این مدت، قبل از اینکه حکم قطعی بشه، همه اموالش رو بفروشه یا به نام کسان دیگه بزنه. اینجوری شما حتی با داشتن حکم قطعی هم نمی تونید به حق تون برسید. تأمین خواسته دقیقاً برای جلوگیری از همین اتفاقات پیش بینی شده.

موارد الزامی برای صدور تأمین خواسته (ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی)

قانون گذار برای اینکه هر کسی نتونه همین طوری درخواست تأمین خواسته بده، شرایطی رو مشخص کرده. توی بعضی موارد، حتی لازم نیست شما پولی به عنوان «خسارت احتمالی» به دادگاه بدید تا اگه بعداً مشخص شد حق با شما نبوده، خسارت طرف مقابل جبران بشه. این موارد عبارتند از:

1. وقتی طلب یا دعوای شما مستند به سند رسمی باشه: مثل یه سند مالکیت رسمی، سند رهن، یا یه چک و سفته ای که واخواست (برگشت) شده باشه. این اسناد خودشون نشونه محکمی از حقانیت شما هستند.
2. وقتی خواسته در معرض تضییع و تفریط باشه: یعنی اگه الان جلوش رو نگیرید، اون مال از بین میره یا جابه جا میشه. تشخیص این مورد با دادگاهه، ولی شما باید دلایل محکمی داشته باشید. مثلاً اگه می دونید خوانده قصد فرار از کشور رو داره و می خواد اموالش رو هم بفروشه، می تونید این مورد رو مطرح کنید.
3. در مواردی که قانون خاص، دادگاه رو مکلف به قبول درخواست تأمین کنه: مثلاً بعضی از قوانین مربوط به اسناد تجاری یا موارد خاص دیگه، این اجازه رو به دادگاه میدن.

به جز این موارد، معمولاً برای صدور قرار تأمین خواسته، شما باید یک مبلغی رو به عنوان خسارت احتمالی به حساب دادگستری واریز کنید. این مبلغ معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ درصد مبلغ خواسته شماست که بعداً اگه حق با شما نباشه، از همون مبلغ خسارت طرف مقابل جبران میشه.

تفاوت تأمین خواسته و تأمین دلیل: یک توضیح کوتاه

خیلی ها تأمین خواسته رو با «تأمین دلیل» اشتباه می گیرند، اما این دو با هم فرق دارند. تأمین دلیل وقتیه که شما می خواهید یه دلیلی (مثل وضعیت یه ملک، یه آسیب دیدگی، یا یه گزارش فنی) رو ثبت کنید تا در آینده اگه لازم شد، بتونید ازش توی دادگاه استفاده کنید. این کار برای حفظ و جمع آوری مدارکه و ربطی به توقیف اموال نداره. پس حواس تون باشه که دنبال چی هستید!

مهلت درخواست تامین خواسته: کی باید اقدام کنیم؟

رسیدیم به قلب ماجرا! اینکه کی باید درخواست تأمین خواسته بدیم، یکی از مهم ترین سوال هاست. قانون، سه تا زمان اصلی رو برای این کار در نظر گرفته که هر کدوم قواعد خاص خودشون رو دارند.

1. قبل از تقدیم دادخواست اصلی: یعنی هنوز دعوای اصلی رو شروع نکرده اید، ولی می خواهید اول اموال طرف رو توقیف کنید.
2. ضمن تقدیم دادخواست اصلی: یعنی همون لحظه ای که دادخواست اصلیتون رو به دادگاه میدید، هم زمان درخواست تأمین خواسته هم می کنید.
3. در جریان دادرسی تا قبل از صدور حکم قطعی: یعنی پرونده شروع شده، جلسات دادگاه در جریانه، ولی هنوز حکم نهایی صادر نشده.

حالا بریم تک تک این موارد رو بررسی کنیم و ببینیم هر کدوم چه جزئیاتی دارند، به خصوص مورد اول که یه مهلت ۱۰ روزه حساس داره.

تامین خواسته قبل از دعوای اصلی: حساسیت مهلت ۱۰ روزه

این حالت، از همه مهم تره و نیاز به دقت بیشتری داره. فکر کنید یه سند رسمی دارید یا می ترسید طرف مقابل اموالش رو جابه جا کنه. اینجا می تونید قبل از اینکه دعوای اصلی (مثلاً مطالبه وجه چک) رو مطرح کنید، اول درخواست تأمین خواسته بدید. این کار توی ماده ۱۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده. خب، تا اینجا که خوبه، اما یه شرط خیلی مهم داره!

اینجاست که ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی وارد گود میشه و به ما می گه: «در صورتی که خواهان تا ده روز از تاریخ صدور قرار تأمین، به منظور اقامه دعوی به دادگاه صلاحیتدار رجوع ننماید، دادگاه به درخواست خوانده، قرار تأمین را لغو می نماید.»

فکرش را بکنید، دادگاه لطف کرده و به درخواست شما، اموال طرف رو توقیف کرده تا حقتون از دست نره. حالا اگه شما توی این ۱۰ روز، دادخواست اصلیتون رو ندید، یعنی عملاً اون توقیف بی دلیل میشه و طرف مقابل حق داره درخواست بده که توقیف رو بردارند. و این یعنی همه زحمات شما به باد می ره!

پیامدهای عدم رعایت مهلت ده روزه: سناریوهای مختلف

حالا بیایید ببینیم اگه این مهلت ۱۰ روزه رعایت نشه، دقیقاً چه اتفاقاتی می افته. این بخش، یکی از پیچیده ترین و حساس ترین قسمت های تأمین خواسته ست و نظرات حقوقی متفاوتی هم در موردش هست. اما ما سعی می کنیم روشن و کاربردی بهش بپردازیم:

1. خواهان ظرف ۱۰ روز دادخواست اصلی را ارائه می دهد:

   این بهترین حالته. شما زرنگی کردید و زودتر اموال رو توقیف کردید، بعد هم توی مهلت قانونی دادخواست اصلی رو دادید. اینجا قرار تأمین خواسته سر جاش می مونه و تا پایان دعوا، اون اموال توقیف شده باقی میمونند. جای نگرانی نیست و حقتون سر جاشه.

2. خواهان اصلاً دادخواست اصلی را ارائه نمی دهد:

   این بدترین حالته. بعد از اینکه دادگاه قرار تأمین رو صادر کرده، شما دیگه هیچ کاری نمی کنید و دادخواست اصلی رو نمیدید. در این صورت، خوانده (طرف مقابل) هر وقت که بخواد، می تونه درخواست لغو قرار تأمین رو بده و دادگاه هم حتماً لغوش می کنه. علاوه بر این، ممکنه شما مجبور بشید خساراتی رو که به خاطر این توقیف به طرف مقابل وارد شده، جبران کنید.

3. خواهان دادخواست اصلی را خارج از مهلت ۱۰ روزه ارائه می دهد، اما هنوز رأی صادر نشده است:

   اینجا قضیه یکم پیچیده میشه و دقیقا همون جاییه که توی نشست های قضایی مختلف، در موردش بحث شده. نظر اکثریت اینه که چون مهلت قانونی رعایت نشده، با درخواست خوانده، قرار تأمین باید لغو بشه. دلیلش هم اینه که قانون گذار تاکید کرده «تا ده روز»! پس حتی اگه با تاخیر هم داده باشید، این تاخیر قابل قبول نیست و حق خوانده برای لغو قرار محفوظه. پس حواستون باشه، حتی اگه یک روز هم دیر بشه، می تونه باعث لغو قرار تأمین بشه.

4. خواهان دادخواست اصلی را خارج از مهلت ۱۰ روزه ارائه می دهد و رأی قطعی هم صادر شده، ولی هنوز اجراییه صادر نشده است:

   در این سناریو، یک قدم جلوتر هستیم. دادخواست داده شده، با تاخیر، و حالا حکم قطعی هم به نفع خواهان صادر شده. در اینجا، خیلی از حقوقدان ها معتقدند که دیگر نیازی به لغو قرار تأمین نیست. چرا؟ چون هدف از تأمین خواسته، تضمین اجرای حکم قطعی احتمالی بود. حالا که حکم قطعی شده، اساساً موضوع «احتمال» از بین رفته و قرار تأمین، کار خودش رو کرده و زمینه رو برای اجرای حکم فراهم کرده. در این حالت، عملاً قرار تأمین به مرحله اجرای حکم وصل می شود.

5. خواهان دادخواست اصلی را خارج از مهلت ۱۰ روزه ارائه می دهد، رأی قطعی و اجراییه صادر شده و اقدام تأمینی تبدیل به اجرایی شده است:

   اینجا دیگه جای هیچ بحثی برای لغو قرار تأمین نیست. وقتی اجراییه صادر میشه و اقداماتی که برای تأمین خواسته انجام شده (مثلاً توقیف حساب) تبدیل به اقدام اجرایی میشه، دیگه عملاً اون مال برای اجرای حکم توقیف شده و بحث تأمین خواسته منتفی است. در واقع، هدف تأمین خواسته به صورت کامل محقق شده و مال آماده فروش یا پرداخت دین است. در این مرحله، حتی اگر خوانده هم درخواست لغو تأمین بده، دادگاه نمی پذیره.

   نکته مهم: هرچند در موارد خاصی (مثل سناریوهای ۴ و ۵) ممکن است عدم رعایت مهلت ۱۰ روزه به لغو قرار تأمین منجر نشود، اما همیشه بهترین و امن ترین راه، رعایت دقیق این مهلت است. تاخیر حتی یک روزه هم می تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد.

تأثیر واخواهی بر این وضعیت: اگر حکم صادر شده غیابی باشد و خوانده واخواهی کند، ممکن است وضعیت کمی تغییر کند. اما نکته مهم این است که اصولاً، بعد از صدور حکم قطعی و تبدیل قرار تأمین به مرحله اجرایی، امکان لغو قرار تأمین به خاطر عدم رعایت مهلت ۱۰ روزه تقریباً از بین می رود. هرچند که در مراحل قبل از قطعیت حکم، واخواهی می تواند بر ادامه اعتبار تأمین خواسته تاثیر بگذارد.

خسارات ناشی از اجرای قرار تأمین در صورت لغو آن: اگر شما تأمین خواسته را درخواست کنید و بعداً به هر دلیلی (مثلاً عدم طرح دعوای اصلی در مهلت ۱۰ روزه) این قرار لغو شود یا در نهایت حق با شما نباشد، خوانده حق دارد خساراتی را که از بابت توقیف اموال به او وارد شده، از شما مطالبه کند. اینجاست که اهمیت «خسارت احتمالی» که اول واریز کردید، مشخص میشه و دادگاه از اون برای جبران خسارت خوانده استفاده می کنه.

تأمین خواسته ضمن تقدیم دادخواست اصلی (ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی)

این حالت، از دو حالت دیگه ساده تره و معمولاً دردسر کمتری داره. وقتی شما دارید دادخواست اصلیتون رو می نویسید و به دادگاه تقدیم می کنید، می تونید توی همون دادخواست، در ستون «خواسته» یا «دلایل و منضمات»، درخواست تأمین خواسته رو هم بنویسید و دلایلتون رو هم ذکر کنید. اینجا دیگه بحث مهلت ۱۰ روزه برای تقدیم دادخواست نداریم، چون دادخواست اصلی رو هم زمان دادید. دادگاه هم با دیدن این درخواست، اگه شرایط لازم (مثل مستند بودن به سند رسمی یا تودیع خسارت احتمالی) وجود داشته باشه، قرار تأمین رو صادر می کنه.

تأمین خواسته در جریان دادرسی تا قبل از صدور حکم قطعی (ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی)

گاهی اوقات، دعوا شروع شده و چند جلسه دادگاه هم رفته اید، اما حس می کنید ممکنه طرف مقابل در حال جابه جایی اموالش باشه یا به هر دلیلی، لازم می دونید که اموالش توقیف بشه. توی این حالت، شما می تونید در هر مرحله از دادرسی (چه در دادگاه بدوی و چه در دادگاه تجدیدنظر)، تا قبل از اینکه حکم قطعی صادر بشه، درخواست تأمین خواسته رو به دادگاهی که داره به پرونده شما رسیدگی می کنه، بدید. این درخواست معمولاً به صورت یک لایحه جداگانه تقدیم دادگاه میشه. باید دلایل و مستندات خودتون رو هم بهش ضمیمه کنید. نکته مهم اینه که بعد از قطعیت حکم، دیگه امکان درخواست تأمین خواسته وجود نداره.

کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی به تامین خواسته را دارد؟

خب، تا اینجا فهمیدیم کی باید درخواست تأمین خواسته بدیم. حالا سوال اینه که این درخواست رو باید به کدوم دادگاه ببریم؟ دادگاه صالح برای رسیدگی به این درخواست، بستگی به این داره که شما در چه مرحله ای هستید:

1. درخواست قبل از اقامه دعوای اصلی:

   اگر هنوز دعوای اصلیتون رو مطرح نکردید و می خواهید اول تأمین خواسته بگیرید (یادتونه؟ اون مهلت ۱۰ روزه!)، باید درخواستتون رو به دادگاهی بدید که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا رو داره. یعنی اگه دعوای اصلی شما مطالبه مهریه است، باید به دادگاه خانواده درخواست تأمین خواسته بدید. اگر دعوا مربوط به یک ملک در شهر خاصی است، باید به دادگاهی در همون شهر مراجعه کنید که به دعاوی ملکی رسیدگی می کنه.

   اینجا باید به قواعد عمومی صلاحیت دادگاه ها توجه کنیم:

   • صلاحیت ذاتی: یعنی اینکه مثلاً دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به دعوای خانواده رو داره، نه دادگاه کیفری.
   • صلاحیت محلی: معمولاً دادگاهی که محل اقامت خوانده (طرف مقابل) در حوزه قضایی اون قرار داره، صالح به رسیدگیه.
   • صلاحیت محلی خاص در اموال غیرمنقول: اگه دعوای شما مربوط به یه ملکه، دادگاهی که ملک در حوزه اون قرار داره، صالح به رسیدگیه.
2. درخواست ضمن یا در جریان دادرسی:

   اگر دارید هم زمان با دادخواست اصلی یا در طول جلسات دادگاه درخواست تأمین خواسته میدید، کارتون خیلی راحت تره. درخواستتون رو به همون دادگاهی میدید که داره به اصل دعوا رسیدگی می کنه. فرقی هم نمی کنه پرونده توی مرحله بدوی باشه یا تجدیدنظر. همون دادگاه، صلاحیت رسیدگی به تأمین خواسته رو هم داره.

آیا شوراهای حل اختلاف صلاحیت صدور قرار تأمین خواسته را دارند؟

این هم یک سوال پرتکراره. جوابش اینه که نه، شوراهای حل اختلاف اصولاً صلاحیت صدور قرار تأمین خواسته رو ندارند. این صلاحیت فقط دست دادگاه های عمومی حقوقی، دادگاه های خانواده و سایر دادگاه های حقوقی است. اگه اشتباهی درخواست تأمین خواسته رو به شورا بدید، اون ها پرونده رو به دادگاه صالح می فرستند یا به شما میگن که به دادگاه مراجعه کنید.

چطور درخواست تامین خواسته بدهیم و چه روندی دارد؟

حالا که فهمیدیم کی و به کجا باید درخواست بدیم، بیایید ببینیم اصلاً این روند چطور طی میشه و چه تشریفاتی داره:

شرایط ماهوی و نحوه درخواست

قبل از هر چیز، خواسته شما باید معلوم و منجز باشه. یعنی چی؟ یعنی دقیقاً مشخص باشه که چی می خواهید و مبلغ یا مال مورد نظر مبهم نباشه. همچنین باید قابلیت مطالبه داشته باشه، یعنی طلب شما رسیده باشه یا شرایطش برای توقیف فراهم باشه (مثل دین موجل در شرایط خاص).

نحوه درخواست هم بستگی به مرحله ای داره که گفتیم:

• اگه قبل از دعوای اصلیه، باید دادخواست جداگانه ای برای تأمین خواسته بدید.
• اگه ضمن دعوای اصلیه، توی همون دادخواست اصلیتون ذکرش می کنید.
• اگه در جریان دادرسیه، با یه لایحه جداگانه به دادگاه اعلام می کنید.

رسیدگی فوری و ابلاغ پس از اجرا

یکی از ویژگی های مهم تأمین خواسته، فوری بودن رسیدگی به اونه. مدیر دفتر دادگاه مکلفه که فوراً پرونده رو به قاضی برسونه و قاضی هم معمولاً بدون اینکه به خوانده اخطار بده و حرف های اون رو بشنوه، در مورد صدور یا رد قرار تأمین خواسته تصمیم می گیره. دلیلش هم واضحه: اگه به خوانده خبر بدن، ممکنه سریع اموالش رو جابه جا کنه!

بعد از اینکه قرار تأمین صادر شد و عملیات توقیف اموال انجام شد، تازه به خوانده ابلاغ میشه که اموالش توقیف شده. یعنی اول توقیف می کنند بعد خبر میدن. اینم برای اینه که فرصت فرار از قانون بهش ندن. البته در بعضی موارد هم، مثلاً اگه توقیف مال خطر از بین رفتن مال رو نداشته باشه، ممکنه اول ابلاغ کنن و بعد توقیف.

اعتراض خوانده به قرار تأمین

خوانده هم بیکار نمی نشینه! وقتی قرار تأمین بهش ابلاغ شد، ظرف ۱۰ روز حق داره به دادگاه صادرکننده قرار، اعتراض کنه. این اعتراض نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه نداره و با یک لایحه یا فرم مخصوص انجام میشه. دادگاه هم در اولین جلسه به این اعتراض رسیدگی می کنه و تصمیم می گیره.

یه نکته خیلی مهم اینه که قرار قبول یا رد تأمین خواسته، قطعی و غیرقابل تجدیدنظرخواهی هستش (ماده ۱۱۹). یعنی اگه دادگاه تأمین خواسته رو صادر کرد یا رد کرد، دیگه نمی تونید برید دیوان عالی کشور یا دادگاه تجدیدنظر اعتراض کنید. فقط همین یک مرحله اعتراض توسط خوانده به خود دادگاه صادرکننده وجود داره.

تغییر، لغو و پیامدهای تامین خواسته

تأمین خواسته یک قرار موقتیه و تا ابد باقی نمی مونه. ممکنه شرایطی پیش بیاد که خوانده بخواد اون رو تغییر بده، یا کلاً قرار تأمین برداشته بشه. بیایید این موارد رو بررسی کنیم.

حق خوانده در تبدیل تأمین (مواد ۱۲۴ و ۱۲۵ قانون آیین دادرسی مدنی)

اگه اموال شما توقیف شد، ممکنه اون مال براتون حیاتی باشه یا بخواهید با مال دیگه ای جایگزینش کنید. اینجا قانون به خوانده این حق رو داده که بتونه مال توقیف شده رو تبدیل کنه. یعنی چی؟

• تبدیل به وجه نقد یا اوراق بهادار: شما می تونید به جای مالی که توقیف شده (مثلاً یه آپارتمان)، معادل همون مبلغ رو پول نقد یا اوراق بهادار (مثل سفته بانکی) به صندوق دادگستری بسپارید.
• تبدیل به مال دیگر: می تونید از دادگاه بخواهید که یه مال دیگه رو (مثلاً یه ماشین به جای یه زمین) توقیف کنه، به شرطی که مال پیشنهادی شما از نظر قیمت و سهولت فروش، کمتر از مال قبلی نباشه. دادگاه مکلفه ظرف ۲ روز به درخواست تبدیل رسیدگی کنه و تصمیم بگیره.

نکته مهم اینه که این درخواست تبدیل فقط یک بار می تونه از طرف خوانده انجام بشه. همچنین، اگه خواسته اصلی، عین معین (مثلاً یک خودرو خاص یا یک ملک خاص) باشه و همون توقیف شده باشه، تبدیل تأمین فقط با رضایت خواهان امکان پذیره.

آثار تأمین خواسته: چه تأثیری روی طرفین و دیگران داره؟

وقتی قرار تأمین خواسته صادر و اجرا میشه، یه سری پیامدها و اثرات حقوقی ایجاد می کنه:

• نسبت به خواهان:
  • اولویت بر سایر طلبکاران: اگه بعداً چند نفر دیگه هم از خوانده طلبکار بشن، شما که اول تأمین خواسته گرفتید، برای اون مال توقیفی اولویت دارید.
  • بلااثر شدن نقل و انتقالات: هر نقل و انتقالی که بعد از توقیف مال روی اون انجام بشه، از نظر حقوقی باطله و اثری نداره. یعنی خوانده نمی تونه بگه من مال رو فروختم، چون از اول توقیف شده بود.
• نسبت به خوانده:
  • محدودیت در تصرفات: خوانده دیگه نمی تونه اون مال توقیف شده رو بفروشه، هبه کنه، یا به هر نحوی جابه جا کنه. این محدودیت تا زمانی که قرار تأمین پابرجاست، ادامه داره.
• نسبت به شخص ثالث:
  • اگه مال توقیفی دست شخص سومی باشه (مثلاً یه حساب بانکی در یک بانک)، اون شخص ثالث (بانک) هم حق انتقال یا تهاتر اون مال رو نداره و باید دستور دادگاه رو اجرا کنه.

موارد مرتفع شدن قرار تأمین خواسته

قرار تأمین خواسته دائمی نیست و در شرایطی لغو میشه. این موارد رو حتماً باید بدونید:

1. صدور حکم قطعی بر بی حقی خواهان یا استرداد دعوا/دادخواست: اگه دادگاه در نهایت رأی بده که حق با خواهان نبوده و این حکم قطعی بشه، یا اگه خواهان خودش دادخواست رو پس بگیره یا دعوا رو مسترد کنه، قرار تأمین خواسته خود به خود لغو میشه.
2. از بین رفتن موجبات درخواست یا صدور تأمین: اگه اون شرایطی که باعث شد دادگاه قرار تأمین صادر کنه (مثلاً در معرض تضییع و تفریط بودن مال) دیگه وجود نداشته باشه، خوانده می تونه درخواست لغو قرار تأمین رو بده.
3. عدم طرح دعوای اصلی در مهلت ۱۰ روزه: این همون موضوع مهمی بود که در ابتدای مقاله بهش اشاره کردیم. اگه خواهان بعد از صدور قرار تأمین خواسته، تا ده روز دادخواست اصلی رو تقدیم نکنه، با درخواست خوانده، قرار تأمین لغو میشه. این مورد یکی از شایع ترین دلایل لغو قرار تأمین خواسته است و بار دیگر اهمیت فوق العاده رعایت این مهلت رو گوشزد می کنه.
   

   به یاد داشته باشید: اگر تأمین خواسته با سپردن خسارت احتمالی توسط خواهان صادر شده باشد و قرار تأمین بعداً لغو شود، خوانده می تواند ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی قطعی، خسارات ناشی از اجرای قرار تأمین را از خواهان مطالبه کند.

یک سری نکات مهم و کاربردی در مورد تأمین خواسته

تأمین خواسته، ظرایف و جزئیات زیادی داره که دونستن بعضی از اون ها می تونه خیلی بهتون کمک کنه:

• تک نسخه بودن دادخواست تأمین خواسته: وقتی فقط برای تأمین خواسته دادخواست میدید (قبل از دعوای اصلی)، نیازی نیست چند نسخه ازش تهیه کنید چون به خوانده ابلاغ نمیشه. ابلاغ بعد از توقیف مال صورت می گیره.
• قرار تأمین خواسته، محکومیت مالی نیست: این قرار، به معنی محکومیت قطعی نیست و صرفاً یک اقدام احتیاطیه. پس مشمول قانون اجرای محکومیت های مالی و زندان رفتن نیست.
• حقوق و مزایای کارمندان: از حقوق کارمندان و کارکنان دولت و شرکت های خصوصی، اگه زن و فرزند داشته باشند، تا یک چهارم و در غیر این صورت تا یک سوم قابل توقیف برای تأمین خواسته است.
• مستثنیات دین: در هر صورت، مالی که توقیف میشه، باید جزء مستثنیات دین نباشه. مستثنیات دین شامل وسایلیه که برای ادامه زندگی ضروریه (مثل مسکن متناسب با شأن، اثاثیه ضروری منزل، ابزار کار و…). اگه مالی از مستثنیات دین باشه، حتی اگه توقیف هم شده باشه، خوانده می تونه درخواست رفع توقیف رو بده، مگر اینکه خواسته خود عین اون مال باشه.
• تأمین خواسته در امور کیفری: در پرونده های کیفری، شاکی می تونه درخواست تأمین خواسته بده تا ضرر و زیان ناشی از جرم رو جبران کنه. این درخواست معمولاً نیاز به پرداخت خسارت احتمالی نداره، اما باید با موافقت دادستان صادر بشه و رسیدگی به اعتراض به اون هم در صلاحیت دادگاهه.

جمع بندی و یک توصیه دوستانه

خب، تا اینجا با هم دیدیم که تأمین خواسته چقدر می تونه توی حفظ حقوق شما مؤثر باشه، اما در عین حال چقدر حساسیت ها و ظرایف خاص خودش رو داره. از لحظه تعریف «خواسته» و «تأمین خواسته» تا مراحل پیچیده مهلت ۱۰ روزه بعد از صدور قرار، همه و همه نشون دهنده اینه که توی این مسیر، نباید بدون اطلاع کافی قدم گذاشت.

یادتون باشه، مهلت درخواست تامین خواسته، به خصوص اون مهلت ۱۰ روزه طلایی بعد از توقیف اموال، نقش سرنوشت سازی توی موفقیت یا عدم موفقیت پرونده شما ایفا می کنه. رعایت نکردن این مهلت، به راحتی می تونه باعث بشه تمام زحمات و هزینه های شما به باد فنا بره و فرصت حفظ حقتون از دست بره.

توصیه دوستانه ما اینه که هرگز بدون مشورت با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب، برای موضوعات حقوقی پیچیده ای مثل تأمین خواسته اقدام نکنید. یک وکیل کاربلد می تونه شما رو توی تمام مراحل راهنمایی کنه، بهترین زمان و دادگاه صالح رو بهتون نشون بده، از عواقب احتمالی باخبرتون کنه و اجازه نده حقتون ضایع بشه. پس، برای یک قدم مطمئن در مسیر حقوقی، حتماً با یک متخصص مشورت کنید. حق گرفتنی است، به شرط آنکه راهش را بلد باشیم!