نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی: راهنمای کامل، قانونی و گام به گام

تصرف عدوانی یه جورایی مثل اینه که یه نفر بی اجازه و زورکی بیاد تو خونه یا ملک شما بشینه یا وسایلتون رو برداره. حالا تصور کنید ملک شما دست یه نفر دیگه افتاده، اونم بدون اینکه شما راضی باشید یا اصلا خبر داشته باشید! اینجا باید یه کاری بکنید که حقتون رو پس بگیرید. اظهارنامه رفع تصرف عدوانی دقیقاً همینجاست تا بهتون کمک کنه. این یه نامه رسمی و قانونیه که شما به اون متصرف می فرستید تا بهش هشدار بدید که دست از این کارش برداره و ملک شما رو خالی کنه. این اولین قدمه تا اگه کار به دادگاه کشید، یه برگ برنده داشته باشید و ثابت کنید از همون اول هم نخواستید که ملک تون دست اون باشه.

درگیر شدن با مسائل ملکی، مخصوصاً وقتی یکی از عزیزترین دارایی های آدم، یعنی ملک و املاکش، به ناحق توسط یه نفر دیگه تصرف میشه، واقعاً کلافه کننده است. آدم حس می کنه حقش پایمال شده و نمیدونه از کجا باید شروع کنه. حالا اگه بگیم اولین و شاید مهمترین قدم برای اینکه حقتون رو پس بگیرید و اون متصرف رو سر جاش بنشونید، ارسال یه اظهارنامه رفع تصرف عدوانیه، چی میگید؟ در واقع، فرستادن این اظهارنامه یه جور «اولتیماتوم قانونی» به حساب میاد. شما دارید به اون طرف میگید که «ببین، من از این وضع راضی نیستم و اگه همینجوری ادامه بدی، کار به جاهای باریک تر می کشه». خیلی ها شاید فکر کنن خب مستقیم برم دادگاه و شکایت کنم، اما این اظهارنامه یه سری مزیت های خاص خودش رو داره که جلوتر مفصل درباره شون صحبت می کنیم. اصلاً هدف از این مقاله اینه که از سیر تا پیاز نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی رو با هم بررسی کنیم؛ از اینکه اصلاً تصرف عدوانی چیست، چه فرقی با خلع ید داره، تا چجوری باید اظهارنامه تون رو تنظیم و ارسال کنید و آخرش هم یه نمونه واقعی و کاربردی رو با هم ببینیم تا خیالتون راحت باشه که راه درست رو دارید میرید. پس بزن بریم که یه بار برای همیشه با این موضوع پیچیده آشنا بشیم و بدونیم چطور حقمون رو بگیریم.

تصرف عدوانی چیست؟ (تعریف حقوقی و ارکان تشکیل دهنده)

خب، بیایید اول از همه ببینیم اصلاً این تصرف عدوانی که انقدر اسمش رو میشنویم، یعنی چی؟ تصور کنید شما یه خونه یا یه زمین دارید. حالا ممکنه سند رسمی هم نداشته باشید، مثلاً یه زمین کشاورزی که سال هاست خودتون روش کار می کنید و همه هم میدونن مال شماست. یه روز از خواب پا میشید و میبینید یه بنده خدایی اومده و بدون اجازه و رضایت شما، شروع کرده به استفاده از اون ملک. مثلاً تو زمینتون یه دیوار کشیده، یا تو خونتون وسایلش رو گذاشته و داره زندگی می کنه. این دقیقاً میشه تصرف عدوانی.

تعریف جامع و ساده از تصرف عدوانی

راحت تر بگم، تصرف عدوانی یعنی اینکه یه نفر، بدون اینکه شما راضی باشید یا بهش اجازه داده باشید، بیاد و ملک شما رو از دستتون بگیره و خودش روش مسلط بشه. نکته خیلی مهمش اینجاست که تو تصرف عدوانی، لازم نیست شما حتماً سند مالکیت رسمی داشته باشید. همین که ثابت کنید قبل از اون یارو، خودتون متصرف بودید و ملک دست شما بوده (که بهش میگن «سبق تصرف») کافیه. و البته، اون متصرف جدید هم بدون رضایت و اجازه شما اومده و ملکتون رو تصرف کرده (که بهش میگن «لحوق تصرف عدوانی»).

ارکان و شرایط تحقق تصرف عدوانی

برای اینکه بتونید ادعا کنید تصرف عدوانی اتفاق افتاده و دعواتون رو جلو ببرید، باید یه سری شرایط و ارکان با هم جمع بشن. بیایید دونه دونه بررسی کنیم:

1. سبق تصرف خواهان (توضیح مفهوم و اهمیت آن):

   این یعنی شما که دارید شکایت می کنید (خواهان)، باید ثابت کنید که قبل از اینکه اون متصرف جدید بیاد، ملک تحت تسلط و تصرف شما بوده. مهم نیست چجوری این رو ثابت می کنید؛ با سند، با شهادت همسایه ها، با قبض های آب و برق به نام شما، یا هر مدرک دیگه ای که نشون بده شما اونجا بودید و از ملک استفاده می کردید. این «سبق تصرف» یا همون تصرف قبلی شما، اساسی ترین رکن دعوای تصرف عدوانیه.

2. لحوق تصرف خوانده:

   خب، بعد از اینکه شما متصرف بودید، حالا یه نفر دیگه اومده و ملک رو تصرف کرده. این یعنی تصرف جدید اون شخص (خوانده) بعد از تصرف شما اتفاق افتاده.

3. عدوانی بودن تصرف (بدون اجازه و رضایت مالک یا متصرف سابق):

   این هم خیلی مهمه. تصرف اون شخص جدید باید «عدوانی» باشه. یعنی چی؟ یعنی بدون اجازه و رضایت شما که متصرف قبلی بودید، ملک رو تصرف کرده. اگه شما اجازه داده باشید یا اجاره نامه باهاش داشته باشید، دیگه اسمش تصرف عدوانی نیست. اونجا ممکنه دعوای خلع ید یا تخلیه پیش بیاد که جلوتر تفاوت هاشون رو میگیم.

4. غیرمنقول بودن مال مورد تصرف:

   تصرف عدوانی فقط برای اموال «غیرمنقول» معنی داره. اموال غیرمنقول یعنی چی؟ یعنی اموالی که نمیشه جابجاشون کرد، مثل زمین، خونه، مغازه، باغ و از این دست چیزها. اگه مثلاً کسی بدون اجازه کیف شما رو برداشته باشه، دیگه دعوای تصرف عدوانی مطرح نمیشه.

تفاوت تصرف عدوانی حقوقی و کیفری (به اختصار و با تأکید بر تمرکز مقاله بر جنبه حقوقی)

تصرف عدوانی دو جنبه داره: حقوقی و کیفری. تو این مقاله، تمرکزمون بیشتر روی جنبه حقوقیه، یعنی همین فرستادن اظهارنامه و بعدش طرح دعوا تو دادگاه برای پس گرفتن ملک.

• تصرف عدوانی حقوقی: اینجا خواهان فقط دنبال اینه که تصرف رو از بین ببره و ملک رو پس بگیره. لازم نیست ثابت کنه متصرف جدید، قصد مجرمانه داشته. همین که شرایط بالا رو داشته باشه، کافیه. این دعوا تو دادگاه حقوقی مطرح میشه.
• تصرف عدوانی کیفری: تو این حالت، علاوه بر اینکه ملک به صورت غیرقانونی تصرف شده، متصرف با علم و آگاهی به اینکه ملک مال خودش نیست و با قصد مجرمانه، اومده و ملک رو گرفته. اینجا جرم تصرف عدوانی اتفاق افتاده و متصرف ممکنه به زندان یا جریمه محکوم بشه. این دعوا تو دادگاه کیفری مطرح میشه.

خلاصه بگم، تو جنبه حقوقی، هدف اصلی پس گرفتن ملکه، اما تو جنبه کیفری، هدف مجازات متصرفه. ما اینجا بیشتر با جنبه حقوقیش کار داریم.

مقایسه جامع: تفاوت های کلیدی تصرف عدوانی، خلع ید و ممانعت از حق

یکی از بزرگترین اشتباهاتی که خیلی از مردم و حتی بعضی از کارآموزان حقوقی مرتکب میشن، قاطی کردن دعوای تصرف عدوانی با دعاوی مشابه مثل خلع ید یا ممانعت از حقه. این تفاوت ها واقعاً حیاتی ان، چون اگه دعوای اشتباهی رو تو دادگاه مطرح کنید، احتمالاً رای به ضررتون صادر میشه و کلی وقت و پولتون هدر میره. پس بیایید اینا رو خیلی شفاف و خودمونی از هم جدا کنیم.

چرا این تفاوت ها مهم هستند؟

این تفاوت ها مثل تفاوت یه سرماخوردگی ساد و آنفولانزای شدید می مونن. هر دوتاش آبریزش بینی دارن، ولی درمانشون زمین تا آسمون فرق داره. تو دعاوی ملکی هم همینطوره؛ اگه تشخیص ندید مشکلتون دقیقاً چیه، نمیدونید کدوم داروی حقوقی رو باید مصرف کنید. مثلاً دعوای خلع ید نیاز به سند مالکیت رسمی داره، در حالی که تو تصرف عدوانی، سبق تصرف (یعنی اینکه شما قبلاً متصرف بودید) کافیه. اگه سند رسمی ندارید و برید دعوای خلع ید رو مطرح کنید، دادگاه حتماً دعواتون رو رد می کنه و میگه برو سندت رو بیار! پس حواستون رو خوب جمع کنید.

جدول مقایسه ای دقیق

برای اینکه موضوع حسابی براتون جا بیفته، یه جدول مقایسه ای دقیق آماده کردم که مهمترین تفاوت ها رو توش می بینید:

معیار مقایسه	تصرف عدوانی	خلع ید	ممانعت از حق / مزاحمت از حق
نیاز به مالکیت رسمی / کافی بودن سبق تصرف	کافی بودن سبق تصرف (یعنی لازم نیست سند رسمی مالکیت داشته باشید، همین که ثابت کنید قبل از متصرف، خودتان ملک را در تصرف داشتید، کافی است)	نیاز به سند رسمی مالکیت (حتماً باید مالکیت رسمی ملک را با سند اثبات کنید)	کافی بودن سبق تصرف یا مالکیت رسمی (مانند تصرف عدوانی، سبق تصرف کافی است، اما موضوع بر سر استفاده از حق است نه خود تصرف)
منبع قانون	ماده ۱۶۱ به بعد قانون آیین دادرسی مدنی	مواد ۳۰۸ تا ۳۱۱ قانون مدنی	ماده ۱۶۶ و ۱۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی
مرجع رسیدگی	شورای حل اختلاف (در برخی موارد و نصاب های مالی خاص) یا دادگاه عمومی حقوقی	دادگاه عمومی حقوقی	شورای حل اختلاف (در برخی موارد) یا دادگاه عمومی حقوقی
امکان مطالبه اجرت المثل	بله، در کنار دعوای رفع تصرف عدوانی یا بعد از آن	بله، در کنار دعوای خلع ید یا بعد از آن	خیر، زیرا اصل تصرف از بین نرفته است، بلکه مزاحمت یا ممانعت از استفاده از حق مطرح است.
قابلیت طرح در شورای حل اختلاف	بله، به شرط عدم وجود سند رسمی مالکیت و ارزش خواسته کمتر از نصاب قانونی شورا	خیر، فقط دادگاه عمومی حقوقی صالح است.	بله، به شرط عدم وجود سند رسمی مالکیت و ارزش خواسته کمتر از نصاب قانونی شورا
ماهیت دعوا	دفاع از متصرف (کسی که قبلاً ملک را در اختیار داشته) در برابر متجاوز.	دفاع از مالکیت رسمی در برابر کسی که بدون مجوز در ملک ساکن شده.	دفاع از حق استفاده از ملک یا امتیازات آن در برابر کسی که مانع می شود.

حالا که این جدول رو دیدید، دیگه نباید قاطی کنید، نه؟ تصرف عدوانی یعنی یکی ملک رو از دست شما درآورده، در حالی که شما قبلش متصرف بودید. خلع ید یعنی یکی تو ملک شما (که سندش به نام شماست) نشسته و نمیره. و ممانعت از حق یعنی یکی جلوی استفاده شما از یه حقی تو ملکتون رو گرفته، مثلاً راه عبورتون رو بسته.

هدف و کاربرد ارسال اظهارنامه رفع تصرف عدوانی: چرا باید ارسال کنیم؟

شاید با خودتون بگید، خب اگه قراره آخرش کار به دادگاه بکشه، چرا الکی برم اظهارنامه بفرستم و یه مرحله اضافه برای خودم درست کنم؟ راستش رو بخواهید، ارسال اظهارنامه رفع تصرف عدوانی اصلاً کار الکی نیست، بلکه یه حرکت هوشمندانه و کاملاً حساب شده ست که می تونه تو مسیر گرفتن حقتون، حسابی کمکتون کنه. بیایید با هم ببینیم چرا باید این کار رو انجام بدیم:

اخطار و اتمام حجت رسمی

ببینید، یکی از مهمترین دلایل ارسال اظهارنامه، اخطار رسمی و اتمام حجت با اون متصرفه. شما با فرستادن این نامه، به صورت کاملاً رسمی و از طریق مجاری قانونی، بهش اعلام می کنید که از این تصرف راضی نیستید و باید ملک رو تخلیه کنه. این کار به اون متصرف یه فرصت میده که شاید اگه واقعاً از روی ناآگاهی این کار رو کرده، خودش بیاد و ملک رو برگردونه. خیلی وقتا میشه که متصرف، بعد از دیدن اظهارنامه، می فهمه که قضیه جدیه و دیگه نمیشه زیر سبیلی درش کرد. اینجاست که ممکنه خودش کوتاه بیاد و بدون دردسر دادگاه، مشکل حل بشه. تازه، اگه هم کوتاه نیومد، حداقلش اینه که شما نشون دادید همه راه های مسالمت آمیز رو رفتید.

جمع آوری دلیل و مستند حقوقی

یه فایده خیلی مهم دیگه اظهارنامه، جمع آوری دلیل و مستند حقوقیه. فرض کنید شما بدون فرستادن اظهارنامه، مستقیم میرید دادگاه و دادخواست رفع تصرف عدوانی میدید. متصرف ممکنه تو دادگاه بگه: «آقا، من اصلاً نمیدونستم این ملک مال ایشونه، یا فکر می کردم خودش اجازه داده!». اینجا شما چجوری ثابت می کنید که اون از اول میدونسته و شما راضی نبودید؟

اظهارنامه مثل یه مدرک کتبی و رسمی میمونه که ثابت می کنه شما به متصرف اطلاع دادید که تصرفش عدوانیه و شما رضایت ندارید. این مدرک تو مراحل بعدی دادگاه، خیلی به کارتون میاد و دستتون رو تو اثبات دعوا قوی تر می کنه. قاضی میتونه ببینه که شما از همون اول هم نخواستید و به متصرف هشدار دادید. اینجوری دیگه بهانه ای برای متصرف نمیمونه و نمیتونه ادعا کنه بی خبر بوده.

یادتون باشه، فرستادن اظهارنامه مثل اینه که شما یه برگ برنده رو تو آستینتون قایم کردید. حتی اگه به دادگاه هم کشید، با همین برگ برنده میتونید مسیر رو برای خودتون هموارتر کنید و شانس برنده شدنتون رو حسابی بالا ببرید.

نشان دادن جدیت خواهان

مورد آخر هم نشان دادن جدیت شماست. وقتی شما اظهارنامه رسمی می فرستید، یه پیام خیلی قاطع و جدی به متصرف میدید. این کار نشون میده که شما مصمم هستید حقتون رو بگیرید و اگه لازم باشه، کار رو تا آخرش تو دادگاه دنبال می کنید. این جدیت میتونه باعث ترس و عقب نشینی متصرف بشه. خیلیا فکر می کنن اگه فقط شفاهی اعتراض کنن، قضیه حل میشه، اما حرف های شفاهی تو دادگاه ارزش زیادی ندارن. وقتی پای یه کاغذ مهر و امضا شده قضایی میاد وسط، داستان فرق می کنه.

پس جمع بندی کنم: فرستادن اظهارنامه نه تنها یه راهیه برای حل مسالمت آمیز مشکل، بلکه یه سند محکم برای دادگاه و یه نشون دهنده جدی بودن شماست. این سه تا دلیل، خودشون کافی ان که بدونید این مرحله چقدر مهمه و نباید ازش سرسری بگذرید.

نحوه تنظیم اظهارنامه رفع تصرف عدوانی: راهنمای گام به گام

رسیدیم به بخش هیجان انگیز ماجرا! حالا که فهمیدیم تصرف عدوانی چیست و چرا باید اظهارنامه بفرستیم، وقتشه که یاد بگیریم چطور یه نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی درست و حسابی تنظیم کنیم. این کار شاید در ظاهر پیچیده به نظر بیاد، ولی اگه مرحله به مرحله جلو بریم، می بینید که اصلاً سخت نیست. فقط کافیه حواستون به جزئیات باشه.

اجزای اصلی یک اظهارنامه قضایی

هر اظهارنامه قضایی، چه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی باشه و چه هر نوع دیگه، یه سری بخش های ثابت داره که باید پر بشن. این بخش ها شامل موارد زیره:

• اظهارکننده: شما هستید که دارید اظهارنامه می فرستید.
• مخاطب اظهارنامه: اون متصرفیه که اظهارنامه رو براش می فرستید.
• موضوع اظهارنامه: اینکه اظهارنامه رو برای چه کاری فرستادید (مثلاً درخواست رفع تصرف عدوانی).
• شرح اظهارنامه: مهمترین بخش که توش ماجرا رو توضیح میدید و خواسته تون رو میگید.
• دلایل و منضمات: مدارکی که برای اثبات ادعاتون دارید.

مراحل تکمیل اظهارنامه اختصاصی رفع تصرف عدوانی

حالا بریم سراغ جزئیات هر بخش، اونم با تمرکز روی اظهارنامه رفع تصرف عدوانی:

1. مشخصات اظهارکننده:

   اینجا باید اطلاعات کامل خودتون رو بنویسید:

   • نام و نام خانوادگی کامل
   • کد ملی
   • آدرس دقیق پستی (که ابلاغیه باید به دستتون برسه)
   • شماره تماس (اختیاری، ولی بهتره باشه)

   خیلی مهمه که این اطلاعات رو درست و بدون غلط بنویسید تا موقع ابلاغ یا پیگیری به مشکل نخورید.

2. مشخصات مخاطب اظهارنامه:

   باید مشخصات کامل اون متصرفی که می خواید اظهارنامه رو براش بفرستید رو بنویسید:

   • نام و نام خانوادگی کامل (اگه میدونید)
   • کد ملی (اگه اطلاع دارید، کمک کننده است)
   • آدرس دقیق پستی متصرف (این بخش حیاتیه، چون ابلاغ اظهارنامه باید به آدرس دقیق و صحیح انجام بشه. اگه آدرس اشتباه باشه، ابلاغ نمیشه و اظهارنامه بی اثر میمونه.)
3. موضوع اظهارنامه:

   این بخش رو خیلی صریح و روشن بنویسید. مثلاً: درخواست رفع تصرف عدوانی از ملک / زمین / مغازه واقع در… یا اخطار رفع تصرف عدوانی ملک مشاعی.

4. شرح اظهارنامه:

   اینجا قلب اظهارنامه است و باید ماجرا رو از سیر تا پیاز توضیح بدید. سعی کنید مختصر، مفید و کاملاً واضح بنویسید:

   • توضیح دقیق در مورد ملک مورد تصرف: آدرس کامل، پلاک ثبتی (اگه میدونید)، نوع کاربری ملک (مسکونی، تجاری، زمین کشاورزی و…).
   • بیان سابقه تصرف اظهارکننده بر ملک: اینجا باید تاکید کنید که ملک قبلاً و تا تاریخ مشخصی در تصرف و تحت اختیار شما بوده. مثلاً: اینجانب از تاریخ [تاریخ شروع تصرف شما] تا تاریخ [تاریخ شروع تصرف عدوانی] ملک مذکور را در تصرف داشتم و از آن استفاده می کردم.
   • تاریخ یا بازه زمانی که تصرف عدوانی صورت گرفته است: دقیقاً بگید از کی اون متصرف اومده و ملک رو گرفته. از تاریخ [تاریخ تصرف عدوانی] یا حدوداً از [ماه/سال]، مخاطب محترم بدون اجازه و رضایت اینجانب اقدام به تصرف ملک نموده است.
   • تاکید بر عدم اذن و رضایت اظهارکننده: خیلی صریح بگید که شما هرگز به این تصرف رضایت ندادید و اجازه استفاده از ملک رو ندادید. اینجانب هیچگاه اجازه و اذن تصرف ملک فوق را به شما نداده ام و تصرف شما کاملاً عدوانی و غیرقانونی است.
   • درخواست صریح و قاطع رفع تصرف و تخلیه ملک: خواسته تون رو واضح بگید: لذا، از شما درخواست دارم که فوراً و بدون اتلاف وقت، نسبت به رفع تصرف و تخلیه کامل ملک اقدام نمایید.
   • تعیین مهلت معقول و مشخص برای رفع تصرف: یه مهلت منطقی بدید که متصرف فرصت داشته باشه ملک رو خالی کنه. معمولاً ۵ یا ۱۰ روز مهلت میدن. خواهشمند است ظرف مدت [۵ یا ۱۰] روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به رفع تصرف عدوانی و تخلیه کامل ملک اقدام فرمایید.
   • هشدار در مورد پیگیری قضایی در صورت عدم توجه (طرح دعوای رفع تصرف عدوانی، مطالبه خسارات): بهش اخطار بدید که اگه به اظهارنامه توجه نکنه، مجبورید از طریق دادگاه اقدام کنید و علاوه بر پس گرفتن ملک، خسارت هایی که بهتون وارد شده رو هم ازش بگیرید. بدیهی است در صورت عدم توجه به این اخطار قانونی و انقضای مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز طرح دعوای رفع تصرف عدوانی و مطالبه کلیه خسارات وارده و اجرت المثل ایام تصرف در مراجع قضایی نخواهم داشت و مسئولیت کلیه عواقب حقوقی و هزینه های احتمالی بر عهده شما خواهد بود.
5. دلایل و منضمات:

   اینجا مدارکی رو که برای اثبات سابقه تصرفتون دارید، لیست می کنید. مثلاً:

   • سند رسمی مالکیت (اگه دارید) یا قولنامه خرید ملک
   • مستندات پرداخت قبوض آب، برق، گاز به نام شما
   • شهادتنامه شهود (که گواهی بدن شما متصرف قبلی بودید)
   • عکس ها یا فیلم هایی که نشان دهنده تصرف قبلی شماست.
   • استشهادیه محلی
   • پرونده های ثبتی یا شهرداری

   این مدارک رو باید ضمیمه اظهارنامه کنید.

با رعایت این مراحل، شما یه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی قوی و قانونی تنظیم کردید که می تونه شروع خوبی برای گرفتن حقتون باشه. فقط حواستون باشه که لحنتون همونطور که گفتیم محاوره ای و دوستانه اما در عین حال جدی باشه.

مراحل ارسال اظهارنامه قضایی الکترونیکی از طریق دفاتر خدمات قضایی

خب، حالا که اظهارنامه تون رو با دقت تنظیم کردید و آماده ست، باید بفرستیدش. دیگه مثل قدیم نیست که اظهارنامه رو با پست سفارشی بفرستن. الان همه چیز الکترونیکی شده و باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کنید. این کار هم مراحل خاص خودش رو داره که اگه بلد باشید، خیلی راحت انجام میشه.

ثبت نام در سامانه ثنا (در صورت عدم ثبت نام قبلی)

اولین و مهمترین قدم برای هر کار قضایی تو ایران، از جمله ارسال اظهارنامه، ثبت نام در سامانه ثناست. اگه قبلاً ثبت نام نکردید، حتماً باید این کار رو انجام بدید. سامانه ثنا یه جور هویت الکترونیکی برای شما تو سیستم قضاییه که همه ابلاغیه ها و پیام های دادگستری از این طریق به دستتون می رسه.

برای ثبت نام، میتونید به نزدیکترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید و با کارت ملی و شماره موبایل به نام خودتون، ثبت نام رو انجام بدید. یه کد کاربری و رمز عبور بهتون میدن که باید خوب ازش نگهداری کنید.

مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

بعد از اینکه اظهارنامه رو تنظیم کردید و تو سامانه ثنا هم ثبت نام کردید، حالا باید با مدارکتون برید سراغ دفاتر خدمات الکترونیک قضایی. این دفاتر تو بیشتر شهرها و محله ها وجود دارن.

1. ارائه مدارک شناسایی و متن اظهارنامه:

   وقتی رفتید دفتر خدمات قضایی، باید این مدارک رو همراه داشته باشید:

   • کارت ملی هوشمند یا شناسنامه جدید
   • اطلاعات کامل اظهارکننده و مخاطب اظهارنامه (که قبلاً آماده کردید)
   • متن نهایی اظهارنامه که تنظیم کردید (هم میتونید پرینت شده ببرید، هم میتونید تو فلش یا گوشی داشته باشید تا خودشون تایپ کنن، البته اگه تایپ کردن، حواستون باشه که دقیقاً همون چیزی باشه که نوشتید).
   • مدارک و منضمات اثبات سبق تصرف (مثل سند ملک، قبوض، استشهادیه و…).
2. پرداخت هزینه های مربوطه:

   ارسال اظهارنامه هم مثل بقیه کارهای حقوقی، هزینه داره. این هزینه ها شامل هزینه خدمات دفتر و هزینه ابلاغ میشه که باید همونجا پرداخت کنید. معمولاً مبلغ زیادی نیست، اما باید آمادگیش رو داشته باشید.

3. دریافت کد رهگیری و پیگیری:

   بعد از اینکه اظهارنامه تون ثبت شد و هزینه ها رو پرداخت کردید، یه کد رهگیری بهتون میدن. این کد رو مثل چشمتون نگهداری کنید، چون با همین کد میتونید وضعیت ابلاغ اظهارنامه تون رو تو سامانه ثنا یا سایت عدل ایران پیگیری کنید. اینجوری میفهمید که اظهارنامه به دست متصرف رسیده یا نه.

نکات مهم در زمان ثبت و پیگیری

چند تا نکته رو هم حواستون باشه که کارتون راحت تر پیش بره:

• اطمینان از صحت آدرس: قبل از اینکه اظهارنامه ثبت بشه، حتماً یک بار دیگه آدرس متصرف رو چک کنید. اگه آدرس اشتباه باشه، اظهارنامه به دستش نمیرسه و باید دوباره هزینه کنید و بفرستید.
• حفظ کد رهگیری: همونطور که گفتم، کد رهگیری رو گم نکنید. این کد تنها راه پیگیری شماست.
• پیگیری وضعیت ابلاغ: بعد از یکی دو روز که از ارسال اظهارنامه گذشت، برید تو سامانه ثنا و با استفاده از کد رهگیری، وضعیت ابلاغ رو چک کنید. وقتی نوشته شد «ابلاغ شد»، یعنی اظهارنامه به دست متصرف رسیده و مهلت شما برای اقدام بعدی شروع شده.

با طی کردن این مراحل، اظهارنامه شما به صورت قانونی ارسال میشه و میتونید با خیال راحت منتظر واکنش متصرف باشید یا برای قدم های بعدی آماده بشید.

نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی (متن کامل و قابل دانلود Word و PDF)

خب، رسیدیم به بخشی که خیلی ها منتظرش بودن: یه نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی کامل و آماده که بتونید با توجه به شرایط خودتون ویرایشش کنید. یادتون باشه این فقط یه نمونه ست و باید حتماً جزئیات پرونده خودتون رو توش جا بدید.

متن کامل و آماده استفاده

اینجا یه نمونه عملی برای «زمین کشاورزی» آورده شده، شما می تونید بسته به نوع ملک (مسکونی، تجاری، باغ و…) جزئیات رو تغییر بدید.

بسمه تعالی
برگ اظهارنامه

تاریخ: [تاریخ تنظیم اظهارنامه]
شماره: [توسط دفتر خدمات قضایی پر می شود]
پیوست: [تعداد و نوع مستندات ضمیمه شده]

مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل شما]
نام پدر: [نام پدر شما]
کد ملی: [کد ملی شما]
آدرس کامل: [آدرس دقیق شما (مثلاً: تهران، خیابان آزادی، کوچه اول، پلاک ۱۰، واحد ۵)]
شماره تماس: [شماره تماس شما (اختیاری)]

مشخصات و اقامتگاه مخاطب اظهارنامه:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل متصرف]
نام پدر: [نام پدر متصرف (در صورت اطلاع)]
کد ملی: [کد ملی متصرف (در صورت اطلاع)]
آدرس کامل: [آدرس دقیق محل اقامت یا کار متصرف]

موضوع اظهارنامه:
درخواست رفع تصرف عدوانی از زمین کشاورزی [یا: ملک مسکونی/تجاری/باغ] واقع در [آدرس کامل ملک مورد تصرف] و اخطار پیگیری قضایی.

خلاصه اظهارات (شرح اظهارنامه):

مخاطب محترم؛

با سلام و احترام،
به استناد ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب ذیل رسماً و قانوناً به اطلاع جنابعالی می رسد:

۱. اینجانب [نام و نام خانوادگی شما]، فرزند [نام پدر شما]، مالک و متصرف سابق و بلافصل [نوع ملک، مثلاً: یک قطعه زمین کشاورزی به مساحت حدوداً [متراژ تقریبی] متر مربع] با پلاک [پلاک ثبتی یا پلاک محلی در صورت اطلاع] واقع در [آدرس کامل و دقیق ملک مورد تصرف، مثلاً: استان [نام استان]، شهرستان [نام شهرستان]، بخش [نام بخش]، روستای [نام روستا]، اراضی [نام منطقه]] هستم.

۲. لازم به ذکر است که اینجانب از تاریخ [تاریخ شروع تصرف شما] (یا: سال ها) به صورت مستمر و قانونی در این ملک تصرف داشته و از آن [نحوه استفاده، مثلاً: برای کشت و زرع/سه تازی/سکونت/کاربری تجاری] استفاده می کردم. (در صورت لزوم می توانید به قبوض آب، برق، گاز یا شهادت شهود در این بند اشاره کنید).

۳. متأسفانه از تاریخ [تاریخ دقیق شروع تصرف عدوانی] (یا: حدوداً از چند ماه پیش) مطلع شدم که جنابعالی بدون هیچگونه اجازه و اذن از سوی اینجانب، اقدام به تصرف عدوانی ملک فوق الذکر نموده و [توضیح اقدامات متصرف، مثلاً: اقدام به کشت و زرع/ساخت و ساز غیرمجاز/نگهداری دام/بستن راه عبور] کرده اید.

۴. اینجانب هیچگاه به شما اجازه و رضایت تصرف و استفاده از ملک مذکور را نداده ام و تصرف شما کاملاً غیرقانونی و عدوانی محسوب می شود. علیرغم تذکرات شفاهی و مراجعات مکرر اینجانب [و یا: نمایندگان بنده] برای رفع تصرف مسالمت آمیز، تاکنون اقدامی از سوی جنابعالی صورت نگرفته است.

۵. لذا به موجب این اظهارنامه رسمی و قانونی، از شما قاطعانه درخواست می نمایم که ظرف مدت حداکثر ۱۰ (ده) روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به رفع کامل تصرف عدوانی از زمین [یا: ملک/باغ/مغازه] مذکور و تخلیه آن اقدام فرمایید و آن را به اینجانب تحویل دهید.

۶. بدیهی است در صورت عدم توجه به این اخطار قانونی و انقضای مهلت تعیین شده، اینجانب چاره ای جز طرح دعوای حقوقی رفع تصرف عدوانی و همچنین مطالبه کلیه خسارات وارده به ملک و اجرت المثل ایام تصرف [از تاریخ شروع تصرف عدوانی] در مراجع قضایی ذی صلاح نخواهم داشت و مسئولیت تمامی عواقب حقوقی، هزینه های دادرسی و خسارات احتمالی وارده بر عهده شما خواهد بود.

با تشکر و تجدید احترام
[نام و نام خانوادگی اظهارکننده]
امضاء:

دلایل و منضمات:
۱. فتوکپی [سند مالکیت/قولنامه/بنچاق] (در صورت وجود)
۲. فتوکپی [قبوض آب، برق، گاز/عوارض شهرداری]
۳. [شهادتنامه شهود/استشهادیه محلی]
۴. [عکس ها/فیلم ها]
۵. [هر مدرک دیگری که سبق تصرف شما را ثابت کند]

لینک های دانلود مستقیم

دوستان عزیز، برای راحتی کار شما، این نمونه اظهارنامه رو در دو فرمت Word و PDF برای دانلود آماده کرده ام. شما می تونید فایل Word رو دانلود کنید و اطلاعات خودتون رو توش وارد کنید و فایل PDF هم برای آشنایی بیشتر یا پرینت نهایی (بعد از ویرایش در Word) مناسبه.

• فایل Word نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی (قابل ویرایش)
• فایل PDF نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی (آماده پرینت)

تذکر مهم

خواهش می کنم این نکته رو جدی بگیرید: هر پرونده حقوقی، شرایط و جزئیات خاص خودش رو داره. این نمونه، یک الگوی کلیه. حتماً و تاکید می کنم حتماً قبل از ارسال نهایی، با یک وکیل متخصص تو زمینه دعاوی ملکی مشورت کنید. یه وکیل با تجربه می تونه اظهارنامه شما رو با دقت بیشتری بررسی کنه، جزئیات پرونده شما رو توش اعمال کنه و مطمئن بشه که هیچ نکته ای از قلم نیفتاده باشه. این کار باعث میشه که اظهارنامه شما از نظر قانونی کامل و بی نقص باشه و شانس موفقیت شما رو تو مراحل بعدی، چندین برابر افزایش بده. پس، به هیچ وجه از مشورت با وکیل غافل نشید.

پیامدهای عدم توجه متصرف به اظهارنامه رفع تصرف عدوانی

خب، فرض کنیم شما همه کارهایی که تا اینجا گفتیم رو مو به مو انجام دادید. اظهارنامه رو تنظیم کردید، از طریق دفاتر خدمات قضایی فرستادید و مطمئن شدید که به دست متصرف هم رسیده. حالا متصرف دو تا راه داره: یا به هشدار شما گوش میده و ملک رو تخلیه می کنه (که این بهترین حالت ممکنه)، یا اینکه به اظهارنامه بی توجهی می کنه و همچنان به تصرف عدوانی ادامه میده. اگه متصرف راه دوم رو انتخاب کنه، اون موقع ست که باید آماده قدم های جدی تر باشید.

حق طرح دعوای رفع تصرف عدوانی

اگه متصرف به اظهارنامه شما بی محلی کرد و تو مهلتی که براش تعیین کردید، ملک رو تخلیه نکرد، شما کاملاً حق دارید که دعوای حقوقی رفع تصرف عدوانی رو مطرح کنید. این دیگه مرحله بعد از اظهارنامه ست. تو این مرحله، شما باید یه دادخواست رفع تصرف عدوانی تهیه کنید و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، برای دادگاه صالح بفرستید.

حالا کدوم دادگاه؟ معمولاً مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای رفع تصرف عدوانی، دادگاه عمومی حقوقیه. البته تو بعضی موارد خاص و با توجه به نصاب مالی، ممکنه شورای حل اختلاف هم صلاحیت رسیدگی داشته باشه. تو دادخواستتون، از دادگاه می خواید که حکم به رفع تصرف عدوانی بده و ملک شما رو بهتون برگردونه. یادتون باشه که همون اظهارنامه ای که فرستادید، اینجا میشه یکی از قوی ترین مدارک شما برای اثبات اینکه شما از همون اول هم راضی نبودید و به متصرف هشدار دادید.

امکان مطالبه خسارات و اجرت المثل

این یه نکته خیلی مهمه که خیلی ها ازش بی خبرن. علاوه بر اینکه شما می تونید ملکتون رو پس بگیرید، می تونید خسارت هایی که به ملکتون وارد شده و همچنین اجرت المثل ایام تصرف رو هم از متصرف مطالبه کنید.

• اجرت المثل ایام تصرف: فرض کنید یه نفر بدون اجازه شما تو خونه تون نشسته. اگه این خونه رو اجاره می دادید، ماهی مثلاً ۵ میلیون تومان اجاره می گرفتید. حالا که این بنده خدا اومده نشسته و شما نمی تونید از ملک استفاده کنید، پس اون متصرف باید یه مبلغی رو به عنوان اجرت المثل (یعنی بهای استفاده از ملک در طول این مدت تصرف) به شما پرداخت کنه. دادگاه معمولاً برای تعیین این مبلغ، از کارشناس رسمی دادگستری کمک می گیره که بر اساس منطقه، نوع ملک و شرایط بازار، یه مبلغ منصفانه رو تعیین می کنه.
• خسارات وارده به ملک: اگه تو این مدت که ملک دست متصرف بوده، به ملک شما آسیبی وارد شده، مثلاً دیواری خراب شده، لوله ای شکسته یا هرگونه خرابی دیگه، شما می تونید این خسارات رو هم مطالبه کنید. کارشناس دادگستری اینجا هم میاد و میزان خسارت رو برآورد می کنه و دادگاه متصرف رو به پرداخت اون محکوم می کنه.

این دو مورد رو میتونید همزمان با دادخواست رفع تصرف عدوانی مطالبه کنید و یا اینکه بعد از اینکه حکم رفع تصرف صادر شد، یه دادخواست جداگانه برای مطالبه خسارات و اجرت المثل بدید. اما معمولاً بهتره همون اول کار، تو همون دادخواست اول، همه چیز رو با هم مطالبه کنید که کارتون زودتر راه بیفته.

پس دیدید؟ بی توجهی به اظهارنامه فقط به ضرر متصرفه. شما با ارسال اظهارنامه و پیگیری بعدی، نه تنها ملکتون رو پس می گیرید، بلکه می تونید خسارت های وارده و اجرت المثل ایام تصرف رو هم از اون شخص دریافت کنید. این نشون میده که تو سیستم حقوقی ما، برای بی قانونی و تجاوز به حقوق دیگران، عواقب جدی در نظر گرفته شده.

نتیجه گیری: اهمیت اقدام به موقع و مشورت با متخصص

خب، به آخر داستان نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی رسیدیم. حتماً الان بهتر از قبل می دونید که وقتی ملک شما به صورت غیرقانونی توسط یه نفر دیگه تصرف میشه، چقدر مهمه که سریع و درست اقدام کنید. از تفاوت های اساسی بین تصرف عدوانی، خلع ید و ممانعت از حق گرفته تا جزئیات تنظیم و ارسال یه اظهارنامه کامل و کاربردی، همه رو با هم مرور کردیم. یاد گرفتیم که اظهارنامه فقط یه کاغذ بازی نیست، بلکه یه ابزار قدرتمند حقوقیه که می تونه هم به عنوان اتمام حجت کار کنه و هم به عنوان یه سند محکم برای اثبات حقانیت شما تو دادگاه.

چیزی که از همه مهمتره اینه که تو این جور مسائل ملکی، «زمان» حکم طلاست. هر چقدر زودتر اقدام کنید، شانس موفقیتتون بیشتره و از پیچیدگی های بعدی هم جلوگیری می کنید. پشت گوش انداختن این موضوع، فقط کار رو برای خودتون سخت تر می کنه و ممکنه به دردسرهای بیشتری بخورید.

اما یه نکته اساسی که بارها هم بهش اشاره کردم رو میخوام دوباره تاکید کنم: مسائل حقوقی، مخصوصاً دعاوی ملکی، ظرافت ها و پیچیدگی های خاص خودشون رو دارن. با اینکه سعی کردم همه چیز رو به زبان ساده و محاوره ای توضیح بدم و یه نمونه اظهارنامه رفع تصرف عدوانی آماده هم بهتون بدم، اما هیچ چیز جای مشورت با یه وکیل متخصص رو نمی گیره. یه وکیل خوب می تونه با بررسی دقیق شرایط پرونده شما، از صحت همه اقداماتتون مطمئن بشه، اظهارنامه تون رو به بهترین شکل ممکن تنظیم کنه و شما رو تو تمام مراحل بعدی پیگیری قضایی، راهنمایی کنه. این مشورت نه تنها بهتون آرامش میده، بلکه شانس گرفتن حقتون رو هم حسابی بالا می بره.

پس، اگه خدای نکرده با مشکل تصرف عدوانی روبرو شدید، بدون معطلی و با استفاده از این راهنما، قدم اول رو بردارید و حتماً برای قدم های بعدی، از یه وکیل با تجربه تو این زمینه کمک بگیرید. حق گرفتنیه، پس محکم و با آگاهی بجنگید!