تلاش آلمان برای جایگزینی نقش روسیه و چین در آسیای مرکزی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنلاین بیگ نیوز در بیشکک، اواخر خرداد ماه سال جاری «فرانک والتر اشتاین مایر» رئیس جمهور فدرال آلمان به قزاقستان و قرقیزستان سفر کرد.

اخیراً، منطقه آسیای مرکزی به طور فزاینده‌ای توجه رهبران غربی را به خود جلب کرده است که ناگهان «چشم انداز باورنکردنی» همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه را به یاد می‌آورند و قصد خود را برای توسعه روابط تا سطح استراتژیک غیرقابل تصور قبلی اعلام می‌کنند.

قرقیزستان در این زمینه نمونه کلاسیک کشوری است که روابط با آن همیشه برای آلمان امیدوارکننده بوده اما طی سه دهه به سطح مطلوبی نرسیده است.

«اسن آسوب علی اف» کارشناس سیاسی قرقیز گفت: در ساختار سیاسی آلمان، اشتاین مایر یک چهره برجسته است. وی نماینده کشور در عرصه بین المللی است و قدرت برتری به ویژه در سیاست داخلی دارد. با وجود بی طرفی حزبی، وی همچنان سخنگوی ایده‌های بخش خاصی از نخبگان سیاسی آلمان است که با توجه به اظهارات رئیس جمهور این کشور در مورد روسیه، وضعیت اوکراین و موارد دیگر، دیدگاه آنها بی‌ضرر نیست.

علی اف افزود: نتایج سفر رئیس جمهور آلمان  به قرقیزستان در تاریخ 21  تا 23 ژوئن منجر به امضای هیچ توافقی نشد و در واقع خود این سفر را می‌توان «شناسایی در نبرد» نامید. با قضاوت بر اساس اظهارات طرف آلمانی، این کشور از نقطه نظر اجرای پروژه «کریدور میانی» که در چارچوب آن راه آهن چین – قرقیزستان – ازبکستان با دسترسی به ترانس خزر جدید بسیار مهم است. مسیرهای دور زدن روسیه از اهمیت ویژه‌ای برای مدل‌های تعامل تجاری، اقتصادی و انرژی در آینده برخوردار است.

وی ادامه داد: موضع در مورد اوکراین در یک سال گذشته به بخشی جدایی ناپذیر از پروتکل دیپلماتیک جدید غرب تبدیل شده است که نقش خود را در بخش دیگری از جامعه بین‌المللی ایفا کرده است. با این وجود، اشتاین مایر به عنوان رئیس سابق وزارت خارجه آلمان با درک تمام مسائل دیپلماسی به «درک موضع قرقیزستان» اشاره کرد که در مجمع عمومی سازمان ملل از رای گیری در مورد موضوع اوکراین خودداری کرده است . ضمن به رسمیت شناختن وجود بسیاری از روابط تاریخی، اقتصادی، فرهنگی و انسانی بین این کشور و روسیه اما با این حال اشتاین مایر با آگاهی از رسمی بودن این سخنان، از بیشکک خواست تا از تحریم‌ها علیه مسکو تبعیت کند.

این کارشناس قرقیز خاطر نشان کرد: بیشکک تمایل خود را برای همکاری با برلین در زمینه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، اقتصاد سبز، منابع نیروی کار، آموزش، اشتغال جوانان، فناوری و علم مدرن، آب و هوا و حفاظت از محیط زیست ابراز کرد. مشخص نیست که اشتاین مایر به این موضوع چه واکنشی نشان داده است، اما می‌توان حدس زد که وی به شیوه دیپلماتیک خود وعده داده است که همه زمینه‌های مشارکت ممکن را در نظر بگیرد.

برای قرقیزستان بسیار مهم است که هم منابع اضافی سرمایه گذاری و هم سایر منافع حاصل از همکاری سیاسی و تجاری و اقتصادی با این کشور داشته باشد. به طور کلی، مذاکرات در سطح عالی دو کشور باید به عنوان یک رویداد نسبتا مثبت در دستور کار سیاست خارجی تلقی شود. قرقیزستان در گزارش‌های خبری بین‌المللی ظاهر می‌شود، رئیس جمهور تصویر لازم از کشور را تشکیل می‌دهد و در مورد پروژه‌های مهم ملی صحبت می‌کند.
 

علی اف تاکید کرد: سفر اشتاین مایر به قزاقستان، در 19 و 21 ژوئن نه تنها سازنده‌تر بود، بلکه جزئیات بیشتری را نیز فاش کرد که در مجموع تصویر کاملی از اهداف و مقاصد آلمان در منطقه ارائه می‌دهد. به طور کلی در جامعه کارشناسی پذیرفته شده است که کشورهای اروپایی، به ویژه آلمان، تمام تلاش خود را برای اعمال فشار بر روسیه در همه جهات ممکن از خاورمیانه تا آسیای مرکزی و جنوبی انجام می‌دهند.

فعالیت اتحادیه اروپا و آلمان به طور جداگانه در آسیای مرکزی، که سرشار از ذخایر هیدروکربنی است، بیشتر نشان می‌دهد که هدف اصلی اروپای غربی در اینجا بقا است. جست‌وجوی ناامیدانه برای جایگزینی برای منابع روسیه و همچنین راه‌هایی برای تحویل آنها، این کشور را مجبور به افزایش حضور خود در منطقه می‌کند.

وی گفت: سفر رئیس جمهور آلمان به قزاقستان دارای ویژگی‌های عملی مانند منابع انرژی (افزایش عرضه نفت به آلمان)، حمل و نقل و ارتباطات (چشم انداز توسعه «کریدور میانی»)، همکاری در زمینه تولید هیدروکربن و همچنین پروژه‌های مرتبط با استراتژی دروازه جهانی(Global Gateway) بود که ابزار مهمی برای مانور سیاست خارجی کشورهای آسیای مرکزی در شرایط سخت است.

با این وجود، توافقات انجام شده در زمینه عرضه نفت یک موضوع است و مسیرهای تحویل موضوع دیگری. بیش از 80 درصد نفت عرضه شده توسط آلمان در سال 2022 روی خط لوله نفتی کنسرسیوم خط لوله خزر از طریق نووروسیسک سقوط کرد، از مسیر دیگر آتیراو-سامارا به میزان کمتری استفاده شد. البته مسیر تحویل نفت غیرروسی، اما از طریق خاک روسیه، دستاورد بسیار مشکوک دیپلماسی آلمان پس از سفر به قزاقستان است. به نظر می‌رسد آلمان در تلاش است تا شهروندان خود را متقاعد کند که رد نفت روسیه گامی به سوی استقلال انرژی است. جای تعجب نیست که برلین فعالانه از کریدور میانی که قرار است منابع انرژی را از طریق دریای خزر منتقل کند، حمایت می‌کند.

با این حال، نه تنها اجرای این پروژه به چین و ترکیه بستگی دارد، بلکه فعالیت در خزر توسط کنوانسیون وضعیت حقوقی این دریا تنظیم شده است، جایی که رسیدن به اجماع در مورد خط لوله بدون مشارکت روسیه دشوار خواهد بود.

این کارشناس قرقیز خاطر نشان کرد: اگرچه مطبوعات قزاقستان عملاً سخنان اشتاین مایر در مورد وضعیت اطراف اوکراین را ذکر نکردند، رئیس جمهور آلمان با این وجود با نگاه به پیامدهای دراز مدت درگیری صحبت کرد. وی خاطرنشان کرد که این جنگ عواقبی برای مردم سراسر جهان دارد، به ویژه برای کشورهایی که همسایه‌های روسیه هستند. اشاره آلمان به تکرار احتمالی «سناریوی اوکراینی» در قزاقستان تنها یک چیز را نشان می‌دهد – سرنوشت مردم این جمهوری نسبت به برلین بی‌تفاوت است، فقط لازم است دسترسی به منابع آن تسهیل شود.

علی اف تاکید کرد: بدون تغییر اصول اساسی همکاری با روسیه  این کشور  با موفقیت در حال توسعه گفت وگو در جهت غربی است و به حق تنها کشور منطقه با بالاترین درجه ادغام در ساختارهای اقتصادی غرب در نظر گرفته می‌شود.

یکی از ویژگی‌های جالب سفر رئیس جمهور آلمان به قرقیزستان (و اتفاقاً به کشور همسایه) این بود که جزئیات نسبتاً کمی از صحبت‌های اشتاین مایر در مقایسه با صحبت های توکایف و جباراف در رسانه‌ها ارائه شد. شاید به این دلیل است که سران دو جمهوری نمی‌خواستند توجه بیش از حد شرکای استراتژیک و متحدان خود را به خود جلب کنند. برای جلوگیری از نادرستی، باید به وب سایت رئیس جمهور فدرال توجه شود، جایی که اشاره شد که بازدید از قزاقستان و قرقیزستان بر اهمیت ژئوپلیتیکی آنها تأکید می‌کند و سیگنال مشارکت را به دو کشور ارسال می‌کند که در «همسایگی دشوار» با روسیه و چین قرار دارند. خود این بازدیدها همچنین نشان دهنده علاقه آلمان به تنوع بخشیدن به روابط سیاسی، اقتصادی و انرژی است.

وی افزود: آلمان تمام تلاش خود را می‌کند تا نشان دهد اتحادیه اروپا می‌خواهد و می‌تواند جایگزین روسیه و چین شود، می‌خواهد بهترین پیشنهادها را ارائه دهد و متقاعد کند که توسعه همکاری با اروپا برای آسیای مرکزی نیز ضروری است. برای این کار چه باید کرد؟ باید افسانه تهدید مسکو و پکن را حفظ کرد، وگرنه تعبیر «همسایگی دشوار» برای چیست؟ به نظر می‌رسد آلمان قصد دارد «باد مخالف» را در دو جهت به روسیه و چین بفرستد. با توجه به وضعیت واقعی امور در آسیای مرکزی، این کاملاً جسورانه، اما غیرمسئولانه است.

پایان پیام

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید