اظهار انکار و تردید

اظهار انکار و تردید دو ابزار حقوقی مهم برای اعتراض به اسناد عادی در دادگاه هستند. وقتی سندی علیه شما ارائه می شود، اگر سند منتسب به خودتان باشد انکار می کنید و اگر منتسب به شخص دیگری باشد تردید می کنید. این دو راهکار به شما کمک می کنند تا اصالت سند را زیر سوال ببرید و از حقوق خود دفاع کنید. بیایید با هم ببینیم این دو مفهوم دقیقاً چی هستند و چطور می تونن سرنوشت پرونده شما رو تغییر بدن.

توی زندگی روزمره ما، اسناد و مدارک نقش خیلی مهمی دارن؛ از خرید و فروش خونه و ماشین گرفته تا یه رسید ساده بانکی یا حتی یه قولنامه کوچیک. این برگه ها نه تنها نشون دهنده تعهدات و حقوق ما هستن، بلکه می تونن توی یه دعوای حقوقی، حرف اول و آخر رو بزنن. حالا فرض کنید توی یه دعوا، سندی علیه شما ارائه شده که شما از اصالتش مطمئن نیستید یا اصلاً قبول ندارید که این سند رو امضا کردید. اینجا چی؟ آیا باید دست روی دست بذارید و اجازه بدید اون سند سرنوشت شما رو تعیین کنه؟ قطعاً نه!

اینجاست که پای دو تا مفهوم خیلی مهم حقوقی به اسم اظهار انکار و تردید به پرونده باز میشه. این دو تا کلمه شاید در نگاه اول شبیه هم باشن و خیلی ها رو گیج کنن، اما تو دنیای حقوقی، مرزهای مشخصی دارن و هر کدوم کاربرد خاص خودشون رو دارن. دونستن تفاوت ها و کاربرد دقیقشون، مثل داشتن یه برگ برنده می مونه که می تونه شما رو از یه مخمصه حقوقی نجات بده. این مقاله هم دقیقاً برای همینه؛ که پیچیدگی های این مفاهیم رو به زبون ساده و با مثال های خودمونی براتون باز کنه تا هر وقت با سند عادی توی دادگاه روبرو شدید، بدونید چطور باید از حق خودتون دفاع کنید و کی باید دست به دامن وکیل متخصص بشید.

اسناد توی دادگاه: رسمی یا عادی، قصه از کجا شروع میشه؟

قبل از اینکه بریم سراغ انکار و تردید، لازمه یه کم درباره خود اسناد صحبت کنیم. اصلاً سند یعنی چی؟ تو دادگاه به هر چیزی که بشه باهاش یه ادعایی رو ثابت کرد، سند میگن. اما همه سندها مثل هم نیستن و قدرت اثباتیشون فرق داره. این تفاوت توی دو دسته اصلی قرار می گیره: اسناد رسمی و اسناد عادی.

سند رسمی یعنی چی؟

شاید براتون پیش اومده باشه که برید محضر یا دفتر ثبت اسناد و یه کاری رو ثبت کنید. هر سندی که اونجا، جلوی چشم یه کارمند رسمی دولت و طبق قانون تنظیم میشه، سند رسمی به حساب میاد. ویژگی های اصلیش اینه که:

• توسط یک مأمور دولتی که صلاحیت انجام اون کار رو داره (مثلاً سردفتر اسناد رسمی یا مأمور ثبت احوال) تنظیم شده.
• مأمور در حدود وظایف و اختیارات قانونی خودش عمل کرده.
• تمام قوانین و مقررات مربوط به تنظیم اون سند رعایت شده.

مثلاً، سند مالکیت خونه تون، سند ازدواج و طلاق، یا حتی شناسنامه و کارت ملی همه شون سند رسمی ان. این اسناد انقدر معتبرن که تا وقتی ثابت نشه جعلی ان، هیچ کس نمی تونه به اصالتشون شک کنه یا بگه من اینو امضا نکردم. یه جورایی حرف آخر رو می زنن و بهشون میگن لازم الاجرا.

سند عادی چیه و چرا اینقدر مهمه؟

حالا برعکس سند رسمی، هر سندی که این ویژگی های بالا رو نداشته باشه، میشه سند عادی. یعنی چی؟ یعنی لازم نیست حتماً جلوی یه کارمند رسمی دولتی یا تو یه دفتر خاص نوشته بشه. شما و دوستتون اگه روی یه برگه معمولی یه قرارداد بنویسید و امضا کنید، اون یه سند عادیه.

مثال های سند عادی اطراف ما زیاده: یه قولنامه خرید و فروش، یه مبایعه نامه توی بنگاه، چک و سفته، وصیت نامه ای که خودتون دست نویس کردید، حتی رسید پولی که از کسی می گیرید. این اسناد با اینکه رسمی نیستن، توی زندگی ما کاربرد خیلی زیادی دارن و بخش عظیمی از معاملات و تعهدات ما با همین اسناد عادی انجام میشه. اما نکته مهم اینجاست که چون نظارت رسمی روشون نیست، راحت تر میشه اصالتشون رو زیر سوال برد و دقیقاً اینجا میرسیم به بحث انکار و تردید.

انکار و تردید چی هستن؟ یه توضیح ساده و کاربردی

حالا که فهمیدیم سند عادی چیه، بریم سراغ اصل مطلب. فرض کنید تو دادگاه، طرف مقابل یه سند عادی (مثلاً یه قولنامه) رو به قاضی نشون میده و میگه این سند ثابت می کنه که شما فلان کار رو باید انجام بدید. شما هم با دیدن اون سند یه حس بدی بهتون دست میده و اصلاً اون رو قبول ندارید. اینجا می تونید اعتراض کنید. به این اعتراض، تو دنیای حقوق اظهار انکار و تردید میگن.

اولین گام دفاع: مفهوم کلی اظهار انکار و تردید

خلاصه و مفید، اظهار انکار و تردید یعنی شما به عنوان کسی که سند عادی علیه تون ارائه شده، میگید «این سند اصالت نداره» یا «من به اصالت این سند شک دارم». مهم ترین نکته اینه که این اعتراض، فقط و فقط برای اسناد عادی قابل طرحه. یعنی شما نمی تونید در مورد یه سند رسمی (مثل سند مالکیت) بگید که من انکار یا تردید دارم. برای اسناد رسمی داستان فرق داره که الان بهش می رسیم.

انکار و تردید با جعل چه فرقی داره؟ یه سوءتفاهم رایج!

یکی از بزرگ ترین اشتباهاتی که خیلی ها می کنن، قاطی کردن انکار و تردید با ادعای جعله. این سه تا با اینکه هر سه به اصالت سند اعتراض می کنن، اما فرق های اساسی با هم دارن:

• جعل: وقتی کسی سند رو ساخته، دست کاری کرده یا تو محتواش تغییراتی داده که واقعیت نداره، شما می تونید ادعای جعل کنید. جعل یه جرم کیفریه و هم در مورد اسناد رسمی و هم اسناد عادی قابل طرحه. یعنی طرف مقابل سند رو از اساس عوض کرده یا یه چیز جدید ساخته. تو جعل، شما ادعا می کنید که این سند از نظر فیزیکی یا محتوایی، ساختگی یا دستکاری شده است.
• انکار و تردید: اینجا حرف از ساختگی بودن کل سند یا تغییر تو محتوا نیست. تو انکار و تردید، شما می گید اون خط، مهر، امضا یا اثر انگشتی که پای سنده، یا مال من نیست (انکار) یا مطمئن نیستم مال اون شخص دیگه (تردید) باشه. یعنی سند ممکنه واقعاً وجود داشته باشه، اما شما به انتسابش به خودتون یا به شخص ثالثی شک دارید. اینجا دیگه بحث جرم کیفری مطرح نیست، بلکه یه دفاع توی دعوای حقوقیه.

یادتون باشه، انکار و تردید بیشتر به انتساب یک بخش از سند (مثل امضا) به یک فرد خاص مربوط میشه، در حالی که جعل به دست کاری یا ساختگی بودن ماهیت خود سند اشاره داره.

وقتی میگید «منکر میشم»: همه چیز درباره انکار سند عادی

خب، بریم سراغ انکار. ماده 216 قانون آیین دادرسی مدنی تکلیف رو روشن کرده. این ماده میگه:

ماده 216 قانون آیین دادرسی مدنی: «کسی که علیه او سند غیر رسمی ابراز شود می تواند خط یا مهر یا امضا و یا اثر انگشت منتسب به خود را انکار نماید و احکام منکر بر او مترتب می گردد اگر سند ابرازی منتسب به شخص او نباشد می تواند تردید کند.»

انکار دقیقا یعنی چی؟ (ماده 216 قانون آیین دادرسی مدنی)

زمانی که تو دادگاه یه سند عادی علیه شما ارائه میشه و اونا میگن این سند رو شما امضا کردی یا این خط یا مهر مال شماست، اما شما به کل این حرف رو قبول ندارید، باید انکار کنید. یعنی به صراحت میگید: «این خط، این امضا، این مهر یا این اثر انگشتی که پای این سنده، مال من نیست.» اینجا تأکید روی خودتان هست. شما دارید انتساب سند به خودتون رو رد می کنید.

کی باید اصالت سند رو ثابت کنه؟ راز بزرگ انکار!

یکی از مهم ترین و طلایی ترین نکات توی بحث انکار اینه: وقتی شما به عنوان خوانده، سندی رو که علیه تون ارائه شده انکار می کنید، دیگه شما وظیفه ای برای اثبات عدم اصالت سند ندارید. بلکه بار اثبات میفته گردن کسی که سند رو ارائه داده. یعنی اون باید بیاد و ثابت کنه که بله، این امضا مال شماست، این خط رو شما نوشتید! این نکته خیلی مهمه و می تونه مسیر پرونده رو کاملاً عوض کنه.

چند تا مثال ملموس از انکار سند

• انکار امضای چک یا سفته: فرض کنید یه نفر یه چک رو به شما نشون میده و میگه شما صادرکننده این چک هستید، اما شما میگید امضای پای چک، امضای شما نیست. اینجا باید انکار کنید.
• انکار امضای ذیل یک قولنامه: ممکنه یه قولنامه خرید و فروش ملک یا ماشین ارائه بشه و شما به عنوان فروشنده ادعا کنید که امضای پای قولنامه، امضای شما نیست.
• انکار اثر انگشت روی یک رسید: شاید یه رسیدی از شما به اسم اثر انگشتتون ارائه بشه، اما شما اثر انگشت پای اون رو قبول ندارید و میگید مال شما نیست.

وقتی «تردید» دارید: دفاع از سند یه نفر دیگه

حالا بریم سراغ تردید. باز هم برگردیم به همون ماده 216 قانون آیین دادرسی مدنی که قبلاً خوندیم. اونجا گفته بود:

«اگر سند ابرازی منتسب به شخص او نباشد می تواند تردید کند.»

تردید دقیقا یعنی چی؟ (ماده 216 قانون آیین دادرسی مدنی)

گاهی اوقات تو دادگاه، سندی علیه شما ارائه میشه، اما اون سند نه تنها منتسب به خود شما نیست، بلکه منتسب به یه شخص دیگه است (مثلاً پدر فوت شده تون، یکی از شرکای شما، یا یه شخص ثالث). شما به عنوان کسی که این سند به ضررش تمام میشه، به اصالت اون شک دارید، یعنی مطمئن نیستید که اون امضا، خط یا مهر واقعاً مال اون شخص دیگه باشه. اینجا باید تردید کنید. مثلاً: «من به امضای متوفی (پدرم) که پای این وصیت نامه ست، تردید دارم.»

بار اثبات اینجا به عهده کیه؟

خبر خوب اینه که درست مثل انکار، وقتی شما نسبت به سند منتسب به شخص ثالث تردید می کنید، باز هم وظیفه اثبات اصالت سند میفته گردن کسی که سند رو ارائه داده. یعنی اون باید ثابت کنه که امضا یا خط و مهر، واقعاً مال اون شخص ثالثه که بهش منتسب شده.

چند تا مثال کاربردی از تردید سند

• تردید وراث نسبت به وصیت نامه عادی مورث: فرض کنید پدربزرگتون فوت کرده و یه وصیت نامه دست نویس ارائه میشه که کل اموالش رو به یه نفر بخشیده. شما به عنوان یکی از وراث، به امضای پدربزرگتون تو اون وصیت نامه شک دارید و میگید شاید امضای ایشون نباشه. اینجا باید تردید کنید.
• تردید نسبت به سند ارائه شده توسط شخص ثالث: تو یه پرونده، ممکنه سندی توسط یه نفر ارائه بشه که ادعا کنه فلان شخص اون رو امضا کرده. شما که تو اون پرونده ذی نفع هستید و میدونید اون سند به ضرر شما تموم میشه، میتونید به امضای اون شخص ثالث تردید کنید.

تفاوت های کلیدی انکار و تردید: دو روی یک سکه، اما جدا!

تا اینجا متوجه شدیم که اظهار انکار و تردید، هر دو ابزارهایی برای زیر سوال بردن اصالت اسناد عادی هستن و بار اثبات رو از دوش شما برمی دارن و می ندازن روی دوش ارائه دهنده سند. اما نکته اصلی تفاوتشون اینجاست که انکار مال زمانیه که سند به خود شما نسبت داده شده، و تردید مال وقتیه که سند به شخص دیگه ای منتسبه و شما به اون انتساب شک دارید. برای اینکه تفاوتشون شفاف تر بشه، بیایید تو یه جدول اون ها رو مقایسه کنیم:

معیار مقایسه	انکار	تردید
منتسب به:	خود شما (خط، مهر، امضا یا اثر انگشتِ خودتان)	شخص ثالث (خط، مهر، امضا یا اثر انگشتِ شخص دیگری، مثلاً متوفی، غایب یا نماینده)
هدف:	رد انتساب سند به خود	رد انتساب سند به شخص ثالث
ماده قانونی:	ماده 216 قانون آیین دادرسی مدنی	ماده 216 قانون آیین دادرسی مدنی
بار اثبات:	بر عهده ارائه دهنده سند است	بر عهده ارائه دهنده سند است
شرط اصلی:	سند عادی باید علیه شما ارائه شده باشد و منتسب به خودتان باشد.	سند عادی باید علیه شما ارائه شده باشد و منتسب به شخص دیگری باشد.

همونطور که می بینید، شباهت های زیادی دارن، اما همون یک تفاوت کوچیک (یعنی منتسب به خود یا دیگری بودن) باعث میشه که اسمشون و کاربردشون هم فرق کنه. پس حواستون باشه که تو دادگاه، دقیقاً از کدوم عبارت استفاده می کنید چون استفاده اشتباه ممکنه دفاع شما رو بی اثر کنه.

چقدر وقت داریم؟ مهلت و روش اظهار انکار و تردید (ماده 217 قانون آیین دادرسی مدنی)

حالا که فهمیدیم انکار و تردید چی هستن و چه فرقی با هم دارن، شاید براتون سوال باشه که خب تا کی وقت دارم این اعتراض رو مطرح کنم؟ اینجاست که پای ماده 217 قانون آیین دادرسی مدنی به میون میاد و مهلت رو مشخص می کنه. این ماده میگه:

ماده 217 قانون آیین دادرسی مدنی: «اظهار تردید یا انکار نسبت به دلایل و اسناد ارائه شده حتی الامکان باید تا اولین جلسه دادرسی به عمل آید و چنانچه در جلسه دادرسی منکر شود و یا نسبت به صحت و سقم آن سکوت نماید حسب مورد آثار انکار و سکوت بر او مترتب خواهد شد. در مواردی که رای دادگاه بدون دفاع خوانده صادر می شود، خوانده ضمن واخواهی از آن، انکار یا تردید خود را به دادگاه اعلام می دارد. نسبت به مدارکی که در مرحله واخواهی مورد استناد واقع می شود نیز اظهار تردید یا انکار باید تا اولین جلسه دادرسی به عمل آید.»

این مهلت قانونی رو جدی بگیرید!

طبق این ماده، شما فرصت دارید تا اولین جلسه دادرسی، اظهار انکار یا تردید خودتون رو مطرح کنید. «اولین جلسه دادرسی» یعنی چی؟ یعنی اولین باری که دادگاه تشکیل میشه و طرفین برای رسیدگی حاضر میشن. اگه تو اون جلسه سند ارائه شد، شما باید همونجا یا قبلش (مثلاً با یه لایحه) اعتراضتون رو اعلام کنید.

البته یه استثنا هم وجود داره: اگه دادگاه بدون حضور شما رأی صادر کرده باشه (رأی غیابی) و شما بعداً به اون رأی واخواهی می کنید (یعنی اعتراض می کنید)، می تونید تو همون مرحله واخواهی، برای اسنادی که علیه تون ارائه شده، انکار یا تردیدتون رو اعلام کنید. اما باز هم حواستون باشه، برای مدارکی که توی مرحله واخواهی ارائه میشن، باید تا اولین جلسه واخواهی اعتراض کنید.

اگر دیر بجنبید چی میشه؟ پیامدهای سکوت یا تاخیر

اینجا قانون شوخی نداره! اگه شما تو مهلت مقرر (تا اولین جلسه دادرسی) انکار یا تردیدتون رو مطرح نکنید یا اصلاً سکوت کنید، قانون این سکوت شما رو به این معنی میذاره که سند رو قبول دارید و اصالتش رو تأیید کردید. در این صورت، دیگه بعداً نمی تونید به اصالت اون سند اعتراض کنید و سند عادی مثل یه سند رسمی، علیه شما معتبر دونسته میشه. پس زمان بندی اینجا حرف اول رو میزنه.

چطور باید انکار یا تردید کنیم؟ لزوم صراحت در بیان

همونطور که گفتیم، تو دادگاه باید از الفاظ دقیق حقوقی استفاده کنید. برای اظهار انکار و تردید، حتماً و حتماً باید به صراحت بگید: «این سند را انکار می کنم» یا «به اصالت این سند تردید دارم». استفاده از عبارت های مبهم مثل «مطمئن نیستم»، «نمی دانم»، «شاید این طور نباشه» و این جور حرف ها، پذیرفته نیست و دادگاه بهش ترتیب اثر نمیده. قاضی باید دقیقاً بدونه شما انکار می کنید یا تردید!

بعد از انکار و تردید چی پیش میاد؟ آثار حقوقی ماجرا

خب، حالا فرض کنیم شما به موقع و به درستی، اظهار انکار یا تردید رو مطرح کردید. بعدش چه اتفاقی میفته؟ قانون برای این مرحله هم پیش بینی هایی کرده که توی ماده 218 قانون آیین دادرسی مدنی اومده. این ماده میگه:

ماده 218 قانون آیین دادرسی مدنی: «در مقابل تردید یا انکار، هرگاه ارائه کننده سند، سند خود را استرداد نماید، دادگاه به اسناد و دلایل دیگر رجوع می کند. استرداد سند دلیل بر بطلان آن نخواهد بود، چنانچه صاحب سند، سند خود را استرداد نکرد و سند موثر در دعوا باشد، دادگاه مکلف است به اعتبار آن سند رسیدگی نماید.»

اگر سند پس گرفته بشه: استرداد سند توسط ارائه دهنده (ماده 218 ق.آ.د.م.)

وقتی شما سند رو انکار یا تردید می کنید، کسی که اون سند رو ارائه داده، دو تا راه پیش رو داره:

1. سند رو پس بگیره (استرداد کنه): یعنی قبول می کنه که نمی تونه اصالت سند رو ثابت کنه و سند رو از عداد دلایلش خارج می کنه. اینجا سند دیگه نمی تونه به عنوان دلیل علیه شما استفاده بشه، اما این به این معنی نیست که سند باطل شده و جعلیه. ممکنه ارائه دهنده دلایل دیگه داشته باشه که دادگاه با اون دلایل به پرونده رسیدگی می کنه و شما باید با اون دلایل مبارزه کنید.
2. روی اصالت سند پافشاری کنه: یعنی میگه من اصالت سندم رو اثبات می کنم و حاضر به پس گرفتن سند نیست. در این حالت، دادگاه وارد مرحله رسیدگی به اصالت سند میشه.

اگر روی سندشون پافشاری کنن: رسیدگی دادگاه به اصالت سند (ماده 218 ق.آ.د.م.)

اگه ارائه دهنده سند بعد از اظهار انکار و تردید شما، همچنان اصرار کنه که سندش معتبره، دادگاه مجبور میشه به اصالت اون سند رسیدگی کنه. چطور؟ معمولاً از این روش ها استفاده میشه:

• ارجاع به کارشناسی خط و امضا: دادگاه سند رو به یه کارشناس خط و امضا (و گاهی مهر یا اثر انگشت) ارجاع میده تا اصالتش رو بررسی کنه. برای این کار، ممکنه از شما یا شخصی که امضا بهش منتسب شده، بخوان که نمونه امضا یا دست خط ارائه بدید.
• استماع شهادت شهود: اگه شاهدانی هستن که دیدن سند امضا شده، دادگاه ممکنه شهادتشون رو هم بشنوه.
• بررسی سایر قرائن و امارات: دادگاه ممکنه به شواهد و مدارک دیگه هم توجه کنه تا بتونه اصالت سند رو تشخیص بده.

نکته مهم اینه که تو این مرحله، بار اثبات اصالت سند همچنان روی دوش کسیه که سند رو ارائه داده. اون باید با دلایلش، به دادگاه ثابت کنه که سندش معتبره.

وقتی سند جعلی از آب درمیاد: ارتباط با ادعای جعل (ماده 219 ق.آ.د.م.)

حالا فرض کنید دادگاه بعد از همه این بررسی ها، به این نتیجه برسه که سند واقعاً اصالت نداره و جعلیه. ماده 219 قانون آیین دادرسی مدنی این موضوع رو اینطور توضیح میده:

ماده 219 قانون آیین دادرسی مدنی: «ادعای جعلیت نسبت به اسناد و مدارک ارائه شده باید برابر ماده ۲۱۷ این قانون با ذکر دلیل اقامه شود، مگر اینکه دلیل ادعای جعلیت بعد از موعد مقرر و قبل از صدور رای یافت شده باشد، در غیر این صورت دادگاه به آن ترتیب اثر نمی دهد.»

اگه دادگاه متوجه بشه سندی جعلیه، یعنی یه جرم کیفری اتفاق افتاده. اینجا دادگاه دو تا کار می کنه:

1. تو همون پرونده حقوقی: سند جعلی دیگه اعتباری نداره و دادگاه بدون در نظر گرفتن اون سند، به دعوا رسیدگی می کنه و رأی میده.
2. ارجاع به دادسرای صالح: قاضی مکلفه موضوع جعل رو به دادسرای صالح (دادگاه کیفری) اطلاع بده تا جرمی که اتفاق افتاده، پیگیری بشه. کسی که سند جعلی رو ارائه داده، ممکنه به خاطر جعل و استفاده از سند مجعول مجازات بشه.

پس، اظهار انکار و تردید فقط یه دفاع حقوقی نیست، میتونه مقدمه ای برای کشف یه جرم کیفری (جعل) و مجازات مجرم هم باشه.

چند تا نکته طلایی و توصیه مهم برای شما

موضوع اظهار انکار و تردید، با اینکه تو ظاهر ساده به نظر میاد، اما جزئیات و پیچیدگی های خاص خودش رو داره که نادیده گرفتنشون می تونه حسابی به ضررتون تموم بشه. اینجا چند تا نکته و توصیه مهم رو براتون میگم:

چرا وکیل متخصص اینجوری کارها رو راحت می کنه؟

قبول کنید که قوانین حقوقی، مثل هزارتوی پیچیده ای هستن که هر کسی نمی تونه به راحتی ازشون سر دربیاره. وکیل متخصص تو این زمینه، نه فقط مواد قانونی رو حفصه، بلکه تجربه زیادی تو پرونده های مشابه داره و میدونه چطور باید از حق شما دفاع کنه:

• درک پیچیدگی های حقوقی: یه وکیل به خوبی تفاوت های ظریف انکار، تردید و جعل رو می دونه و میدونه کدوم رو چطور و کجا مطرح کنه.
• رعایت دقیق مهلت ها: همونطور که گفتیم، مهلت اظهار انکار و تردید خیلی مهمه. وکیل با دقت حواسش به این مهلت ها هست تا شما فرصت دفاع رو از دست ندید.
• تنظیم لایحه دفاعی قوی: نوشتن یه لایحه حقوقی که همه ی نکات رو به درستی و با استدلال قوی بیان کنه، کار هر کسی نیست. وکیل می تونه بهترین لایحه رو براتون تنظیم کنه.
• انتخاب بهترین استراتژی دفاعی: گاهی ممکنه علاوه بر انکار یا تردید، نیاز به ادعای جعل هم باشه یا حتی ترکیبی از این ها. وکیل با بررسی پرونده شما، بهترین راهبرد رو انتخاب می کنه.
• مقابله با کارشناسی: اگه کار به کارشناس خط و امضا بکشه، وکیل میدونه چطور با کارشناس تعامل کنه و در صورت لزوم، به نظریه کارشناس اعتراض کنه.

چطوری برای اثبات یا رد اصالت سند آماده باشیم؟

چه شما سند رو ارائه کرده باشید و چه علیه تون ارائه شده باشه، باید خودتون رو آماده کنید:

• برای ارائه دهنده سند: اگه شما سند رو ارائه کردید و طرف مقابل اظهار انکار و تردید کرد، باید بتونید اصالت سندتون رو ثابت کنید. این کار ممکنه با ارائه اسناد مشابه با امضای معتبر اون شخص، شهادت شهود، یا حتی درخواست از دادگاه برای ارجاع به کارشناس خط و امضا باشه. هر مدرکی که نشون بده این امضا یا خط واقعاً مال اون شخصه، به دردتون می خوره.
• برای کسی که انکار یا تردید کرده: شما بار اثبات رو دوشتون نیست، اما باید خودتون رو برای مراحل بعدی آماده کنید. مثلاً اگر دادگاه ازتون خواست نمونه امضا بدید، آماده باشید. همچنین، اگه دلایلی دارید که شک شما رو بیشتر نشون میده (مثلاً سند توی یه دوره زمانی امضا شده که شما اصلاً اونجا نبودید)، میتونید اونها رو هم به دادگاه ارائه بدید.

یه لایحه اظهار انکار یا تردید چطوریه؟

نگارش لایحه حقوقی باید با دقت و به شکل اصولی انجام بشه. هرچند اینجا نمیشه یه نمونه لایحه کامل براتون بنویسیم (چون هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره و لایحه باید متناسب با اون تنظیم بشه)، اما به طور کلی یه لایحه برای اظهار انکار و تردید باید شامل موارد زیر باشه:

1. عنوان: مثلاً لایحه اظهار انکار و تردید نسبت به سند عادی.
2. مشخصات طرفین: اسم، مشخصات و سمت شما تو پرونده.
3. شماره پرونده و کلاسه: مشخصات دقیق پرونده قضایی.
4. بیان اعتراض صریح: به وضوح و با استفاده از کلمات انکار می کنم یا تردید دارم به سند مورد نظر اشاره کنید. مثلاً: اینجانب نسبت به امضای منتسب به خود ذیل فلان سند (ذکر مشخصات کامل سند) انکار دارم. یا اینجانب نسبت به امضای منتسب به مرحوم (اسم متوفی) ذیل فلان سند، تردید دارم.
5. شرح مختصر دلایل (اختیاری): اگه دلایلی دارید که شک شما رو بیشتر می کنه، میتونید به طور مختصر اشاره کنید، اما یادتون باشه بار اصلی اثبات بر عهده ارائه دهنده سنده.
6. درخواست: در آخر، از دادگاه بخواهید که به اصالت سند رسیدگی کنه و در صورت عدم اثبات اصالت، سند رو از عداد دلایل خارج کنه.

تنظیم این لایحه بهتره توسط یه وکیل انجام بشه تا از لحاظ حقوقی کاملاً بی نقص و مؤثر باشه.

نتیجه گیری

همونطور که دیدیم، اظهار انکار و تردید ابزارهای حقوقی خیلی قدرتمندی هستن که تو آیین دادرسی مدنی ایران، به شما کمک می کنن تا جلوی استفاده از اسناد عادی مشکوک رو بگیرید و از حق خودتون دفاع کنید. درک دقیق تفاوت بین انکار و تردید، با ادعای جعل، و همچنین اطلاع از مهلت های قانونی و نحوه صحیح بیان اون ها، می تونه تفاوت بین برد و باخت تو یه پرونده حقوقی باشه.

اینجا دیگه بحث فقط دونستن یه ماده قانونی نیست، بحث دفاع از حق و حقوقیه که ممکنه با یک امضا یا یک سند به خطر بیفته. همیشه به یاد داشته باشید که در مواجهه با مسائل حقوقی، خصوصاً اونهایی که پای اصالت سند وسط میاد، مشورت با یه وکیل متخصص بهترین کاریه که می تونید انجام بدید. وکیل می تونه با دانش و تجربه اش، شما رو تو این مسیر پر پیچ و خم راهنمایی کنه و از حقوق شما به بهترین شکل ممکن دفاع کنه. پس اگه با همچین مشکلی روبرو شدید، حتماً با یه وکیل متخصص تماس بگیرید و از مشاوره حقوقی بهره ببرید تا با خیال راحت از حقتون دفاع کنید.