آموزش آبیاری قطره ای باغ

آبیاری قطره ای نوعی آبیاری موضعی و میکرو می باشد که در آن آب را با فشار کم از روزنه ها یا تجهیزاتی به نام قطره چکان به ریشه گیاهان می رساند. در این روش آب به آهستگی در پای گیاهان ریخته می شود و باعث صرفه جویی و افزایش بازدهی آبیاری می گردد. از طرفی با توجه به اینکه در این روش مساحت و عمق کمی از خاک خیس می شود میزان تبخیر آب کاهش می یابد. از آبیاری قطره ای می توانید در آبیاری محوطه سازی، گیاهان داخل روف گاردن و تراس سبز و … استفاده کرد و فضایی جذاب و با طراوت و سرسبز را در محل ایجاد کرد.

تاریخچه سیستم آبیاری قطره ای

آبیاری قطره ای یکی از روش های نوین آبیاری است که در آن آب به صورت قطره ای و مستقیم به ریشه گیاهان می رسد. تاریخچه این روش به قرن ها پیش برمی گردد، اما آبیاری قطره ای مدرن در دهه 1950 میلادی در اسرائیل توسط مهندسی به نام سیمچا بلاس اختراع شد. بلاس در حالی که در صحرای نِگِب در حال کار بود، متوجه شد که نشتی آب از یک رابط لوله باعث رشد یک درخت بدون آب شده است. او از این ایده برای ساخت اولین قطره چکان آبیاری استفاده کرد.

در سال های بعد، آبیاری قطره ای به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت. این روش به دلیل مزایای زیادی مانند صرفه جویی در آب، کاهش فرسایش خاک، و افزایش عملکرد محصولات، به یکی از محبوب ترین روش های آبیاری تبدیل شده است. در ایران نیز آبیاری قطره ای در سال های اخیر به سرعت در حال گسترش است. این روش به کشاورزان ایرانی کمک کرده است تا با کمبود آب مقابله کنند و محصولات بیشتری تولید کنند.

طراحی اجرای آبیاری قطره ای

در سیستم آبیاری قطره ای آب از شبکه های لوله ای و نهایتا خروجی نوار تیپ و یا قطره چکان ها عبور می کند. بسته به کیفیت طراحی سیستم نصب شده یک سیستم آبیاری قطره ای می تواند از انواع روش های آبیاری دیگر مانند آبیاری سطحی و بارانی کاربردی تر باشد.از آنجا که سیستم های آبیاری قطره ای ثابت هستند ، خودکار کردن بسیاری از آن ها آسان است . این سیستم ها برای مدیران آبیاری که قصد اختلاط کود و آب (کود آبیاری) را درون سیستم آبیاری دارند ، مناسب هستند.

استفاده آبیاری قطره ای

امروزه بسیاری از افراد از  اجرای آبیاری در محوطه سازی استفاده می کنند و هم چنین در بسیاری از  دیوارهای سبز  طبیعی برای آبیاری گل های فلاور باکس ها هم کاربرد بسیاری دارد . همچنین اجرای آبیاری قطره ای در فضا هایی ماننده و تراس سبز می تواند جزو تاثیر گذار ترین عناصر باشد.

تجهیزات مورد نیاز اجرای آبیاری

• منبع آب یا لوله آب ساختمان که باید در جلوی آن یک پمپ نصب شود .
• ایستگاه کنترل مرکزی( شامل ایستگاه پمپاژ و ایستگاه فیلتراسیون) که خود ایستگاه پمپاژ شامل پمپ و متعلقات آن می باشد . دستگاه کنترل مرکزی از اتصالاتی ساخته شده است که نقش های مهمی را اجرا می کنند :

1. کنترل فشار
2. تنظیم و کنترل جریان
3. تزریق کردن کود به شبکه
4. تصفیه کردن آب

• فیلتر شن (بسته به نوع منبع آب برداشتی ، یکی از این دو نوع فیلتر استفاده می شود . فیلتر سیکلون یا هیدروسیکلون برای چاه های آب ، و فیلتر شن برای استخرهای ذخیره آب می باشد) .
• تانک کود که تمامی مواد مغزی گیاه را در داخل آن ریخته و به وسیله پمپ به لوله ها هدایت می شوند .

• فیلتر توری یا دیسکی (فیلتر دیسکی ذرات کوچکتری را نسبت به فیلتر توری جذب می نماید) .
• لوله اصلی ، لوله آبرسانی ، لوله های جانبی یا لوله های فرعی (لاترال ها) .
• لوله ها در این سیستم به دو صورت اجرا می شوند رو یا زیر خاک که به دو صورت نیز موجود اند.
• لوله با سوراخ سر خود ( نیاز به اتصال نازل ندارد ) این نوع در اجرا مشکلات بسیاری را به وجود آورده مانند عدم امکان ایجاد نازل جدید برای محل آبیاری مورد نظر و گرفتگی آن .
•  لوله با امکان اتصال نازل این نوع دارای مزایای بیشتری نسبت به نوع اول است و کاربرد بیشتری نیز دارد . این لوله ها که به اصطلاح لوله ماکارانی نام دارند از جنس پلی اتیلن بوده و مقاومت مناسبی دارند . در زمین های زراعی یا آبیاری خطی می توان از یک لوله اصلی ( که قطر بیشتری نیز دارد ) انشعاب گرفته و با اتصال فلکه به صورت جداگانه استفاده کنیم .
• قطره چکان و اتصالات لازم برای اجرای آبیاری قطره ای.

مزایای آبیاری قطره ای

اجرای روش آبیاری قطره ای مزایای بسیاری دارد که در ادامه ی مقاله به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد :

• اگر این روش بصورت اصولی اجرا شود در افزایش میزان بازدهی تاثیر چشمگیری دارد .
• به دلیل اجرای آبیاری بصورت قطره ای میزان هدر رفت آب و مواد مغذی کاهش میابد .
• در زمین های کشاورزی که شکل منظمی ندارند نیز به راحتی قابل اجرا می باشد .
• می توان آب های بازیافتی و غیر قابل آشامیدن برای آن استفاده نمود.
• برای تامین رطوبت لازم برای ریشه ی گیاهان بسیار مفید است .
• برای اجرا در زمین های شیبدار هیچگونه محدودیتی ندارد .
• به دلیل آبیاری متمرکز به گیاه هدر رفت آب و رشد علف های هرز کاهش میابد .
• میزان و زمان آبیاری با استفاده از شیرها و تایمرها قابل کنترل و تعیین میباشد .
• هزینه تامین نیروی انسانی برای آبیاری قطره ای کمتر می باشد .
• میزان فرسایش خاک کاهش می یابد .
• با آبدهی و کوددهی توسط سیستم قطره ای از هدر رفت کود و آب جلوگیری می کنیم .
• خشک ماندن شاخ و برگ گیاهان احتمالا برزوز بیماری در گیاهان را کاهش می دهد .
• آبیاری قطره ای به فشار پایینی نسبت به دیگر روش های آبیاری نیاز دارد ، بنابراین مصرف انرژی کاهش میابد .

معایب آبیاری قطره ای

• هزینه ی اجرای آبیاری قطره ای در ابتدا نیاز به یک سرمایه گذاری اولیه دارد .
• اگر در این روش سیستم فیلتراسیون تعبیه نشود امکان دارد که لوله ها و قطره چکان ها دچار گرفتگی می شود و عملکرد سیستم را مختل می کند .
• در سیستم های زیر سطحی خرابی های احتمالی که ممکن است به مرور زمان ایجاد شود قابل شناسایی نمی باشد .
• در اجرای آبیاری قطره ای اگر از متریال و مهندسین با تجربه استفاده نکنید، ممکن است تا در آینده ئچار مشکلات جدی و بخشش نا پذیر شوید.

کار کرد سیستم شبکه آبیاری قطره ای

آب به وسیله پمپ از منابع آب به داخل شبکه پمپ میشود و به محض عبور از سیلکون ،مواد های خارجی و شن های موجود در آن ته نشین میشود زمانی که آب از فیلتر شن ها عبور میشود تمامی جلبک ها و جانداران ریزی که در اثر راکد ماند تولید شده در آن وجود داردتوسط این فیلتر ها گرفته میشود. در واقع فیلتر دیسک عملکردش این گونست که مواد جامدی که در آب موجود است را میگیرد و سپس آب وارد تانک میشود و با حل مقداری کود در آب این محلول از آخر تانک خارج و دوباره وارد جربان اصلی آب میشود تا به پای گیاهان برسد پس در نتیجه آب وارد لوله های توزیع کننده میشود و در آخر توسط قطره چکان پای گیاهان ریخته میشود.

اجزای سیستم آبیاری قطره ای

1.سیستم انتقال آب و پمپاژ آبیاری قطره ای

بخش عمده ای از سیستم آبیاری قطره ای، لوله های انتقال آب هستند که از لوله های پلی اتیلن یا لی فلت ها ،لوله های 16 یا 20 میلی متری و نوارهای تیپ تشکیل شده اند. این لوله ها به وسیله اتصالاتی به یکدیگر وصل می شوند. لوله های لی فلت به دلیل انعطاف پذیری و کیفیت بالا در مقایسه با لوله های پلی اتیلنی از محبوبیت بیشتری نزد باغداران برخوردارند. از دیگر مزیت های لوله لی فلت می توان به مواردی ماننده نصب و راه اندازی آسان و حمل و نقل راحت و کم هزینه اشاره کرد.

2.ایستگاه فیلتراسیون

یکی از مهم ترین بخش هایی که عملکرد صحیح سیستم آبیاری قطره ای را فراهم می کند، وجود یک سیستم و ایستگاه فیلتراسیون می باشد.وظیفه این سیستم جلوگیری از ورود گل و لای و سایر ناخالصی ها به داخل سیستم آبیاری و جلوگیری از گرفتگی است.آبیاری قطره ای به دلیل دارا بودن منافذ بسیار ریز بدون نصب ایستگاه فیلتراسیون آب ،پتانسیل بالایی در برابر گرفتگی دارد.

3.تنظیم کننده های فشار سیستم آبیاری

برای اطمینان از اینکه شدت جریان در داخل سیستم انتقال آب در وضعیت مجاز قرار دارد ،نیاز به تنظیم کننده های فشار است. وارد شدن فشار بیش از حد مجاز به سیستم، منجر به خروج قطره چکان ها و بروز خسارت شده و از طرف دیگر نبود فشار کاری لازم باعث افت فشار و برآورده نشدن نیاز آبی محصول خواهد شد.

4.لوله و اتصالات

شیر آلات و اتصالات مورد استفاده در سیستم آبیاری قطره ای جز مهمی در سیستم به حساب می آیند و باید در انتخاب این لوازم آبیاری قطره ای باغ دقت کافی داشت. استفاده از شیر آلات و اتصالات بی کیفیت علاوه بر آب بندی نشدن کامل، می تواند منجر به افت فشار در سیستم، شکستگی های مکرر و بروز خسارت در کل سیستم آبیاری شود.

5.سیستم ونتوری در آبیاری قطره ای

وظیفه اصلی سیستم ونتوری تزریق کود، سموم ، دفع آفات و مواد برطرف کننده گرفتگی خطوط می باشد. این ابزارها با سرعت مواد فوق را به خطوط انتقال آب اضافه می کنند.

6.کنترل کننده ها در آبیاری قطره ای

کنترل کننده ها آخرین قسمت از آبیاری قطره ای هستند که امکان مدیریت و برنامه ریزی زمان آبیاری را در اختیار شما قرار می دهد. در حال حاضر نسل جدید سیستم های کنترل کننده، تحت عنوان سیستم های هوشمند مدیریت آبیاری ،کنترل این سیستم ها را بیش از پیش راحت تر کرده است.

انواع قطره چکان ها

قطره چکان ها از مهم ترین المان ها در آبیاری قطره ایی هستندپس باید بهترین انتخاب را داشته باشید که باعث شود برآورد های شما در برابر زیان ها و مسدود شدن مجراها در اثر گرفتگی به کاهش برسد. شرکت سورن بام در اینجا شما را بیشتر با انواع قطره چکان ها آشنا می کند. قطره چکان دکمه ای یکی از انواع قطره چکان های آبیاری است که در آن با فشار دادن یک دکمه، آب به صورت قطره ای از آن خارج می شود.

این نوع قطره چکان ها معمولاً از جنس پلی اتیلن ساخته می شوند و دارای یک سوراخ کوچک در انتهای خود هستند که میزان جریان آب را تنظیم می کند. کاربرد این قطره چکان های دکمه ای برای آبیاری قطره ای گیاهان در گلدان ها، باغچه ها، و مزارع استفاده می شوند. قابل ذکر است که قطره چکان های دکمه ای در انواع مختلف و با ویژگی های متفاوتی تولید می شوند. هنگام انتخاب و خرید قطره چکان دکمه ای از فروشگاه ایران قطره، باید به عواملی مانند میزان جریان آب، جنس، و قیمت آن توجه کرد.

·         قطره چکان با مجرای طولانی

این قطره چکان در مسیر لوله های فرعی قرار گرفته اند که آب از دهانه ورودی وارد قطره چکان میشود عیب بزرگ این المان این است که باعث میشود مسیر بر اثر ذرات جامد و رسوبات نمکی مسدود شود و این المان قابلیت تعمیر ندارد. این قطره چکان از چندین صفحه روی هم تشکیل شده است جوری که هر صفحه شامل دیوار های عرضی عمودی بر صفحات هستند.آب موجود در مسیر این دیوار ها را دور زده و از سوراخ های اخر به شکل قطره خارج می شوند. برای آبیاری کردن درخت ها در باغ های میوه باید لز قطره چکان هایی استفاده کنند که چندین دهانه برای خروجی داشته و فشار زیاد تری شامل باشند تا آب را به پای درختان مورد نظر برسانند

اجرای آبیاری قطره ای باغات

در اجرای یک سیستم آبیاری قطره ای مناسب برای باغ خود باید به موارد زیر دقت نمایید:

·         قطره چکان کنترل کننده فشار

این قطره چکان ها قابل تنظیم نیستند و در یک بازه فشار معین( 1تا4 بار )دبی و خروجی یکسانی دارند.قطره چکان های جبران کننده فشار در سه مدل 2، 4 و 8 لیتری ساخته می شوند و برای محصولاتی که مقدار مشخصی آب نیاز داشته و در دوره بلوغ خود قرار دارند بسیار مناسب هستند. این مدل از قطره چکان ها از نظر اقتصادی بسیار به صرفه هستند و برای طراحی هایی با لترال های طولانی( بالای 25 متر) که ممکن است در آن ها سیستم دچار افت فشار شود و نیز باغاتی با پستی بلندی و شیب زیاد بسیار مناسب هستند.

·         قطره چکان های تنظیم شونده

این گروه از قطره چکان ها قابلیت تنظیم دبی بین 0 تا 200 لیتر را دارا هستند. قطره چکان های تنظیمی به طور ویژه برای پرورش محصول در باغاتی با تغییرات دمای زیاد و رطوبت بالا طراحی شده اند. قطره چکان ها باید دارای شرایط زیر باشند:

1. باید نسبت به مسدود شدن مقاومت بالایی داشته باشد.
2. دبی خروجی قطره چکان نباید در طول کارکرد تغییر کند.
3. شکل و شمایل قطره چکان باید تا حد ممکن ساده باشد تا بعد از تنظیمات، نیاز به بازدید مجدد نباشد.

هنگام اجرا آبیاری قطره ای ویلا، استفاده از آب فشان ها که معمولا شعاع پاشش 5 متری دارند به نسبت قطره چکان ها کمتر دیده می شوند. نکته اصلی که به هنگام استفاده از این ابزار باید به آن دقت کرد، توجه به برنامه آبیاری است تا از سوخته شدن محصولات و برگ ها توسط آفتاب جلوگیری شود.