حوادث ناشی از کار به روایت آمار و ارقام

بیشترین حوادث ناشی از کار برای کارگران

متاسفانه این روزها بیشترین حادثه‌ها در محیط کار برای کارگران ساختمانی و عدم استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب اتفاق می‌افتد به عبارت ساده‌تر حدود 40 درصد از آمار تلفات و حادثه‌ها به کارگران ساختمانی مربوط می‌شود. این موضوع به اهمیت رعایت نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب در حین کار اشاره دارد. حادثه‌هایی که در زمان انجام کار رخ می‌دهند ممکن است بسیار آنی و خطر آفرین باشند و صدمات جبران ناپذیر و حتی مرگباری را در پی خواهند داشت.

بسیاری از کارگران به هیچ عنوان از تجهیزات ایمنی و ماسک تمام صورت استفاده نمی‌کنند یا این که خیلی کم استفاده می‌کنند. در واقع با استفاده از تجهیزات ایمنی می‌توانید خسارت‌های جانی و حتی مالی را به حداقل یا به صفر برسانید. برای مثال برخی کارگران با وجود اینکه در محیط کار در قسمت پای خود آسیب می‌بینند اما از کفش ایمنی مناسبی استفاده نمی کنند. این بی‌توجهی می‌تواند منجر به آسیب دیدن پا (شکستگی پا، ترک آن یا در برخی موارد قطعی پا) شود. در صورتی که از کفش ایمنی مناسبی استفاده شود پا آسیب جدی نمی‌بیند و کاملا محافظت می‌شود.

سایر افراد در محیط‌های کاری همچون کارگاه‌های نجاری و چوب بری به دلیل استفاده نکردن از دستکش، آسیب‌های جدی به دست خود وارد می‌کنند. معمولا در این محیط‌های کاری از دستگاه‌هایی فرز، دریل و اره و… استفاده می‌کنند. بنابراین اگر از یک تجهیز مناسب برای محافظت از دستان خود استفاده نکنند، قطعا به دلیل سهل انگاری ایمن نخواهند بود. تجهیزات ایمنی زیادی وجود دارد که سلامتی کارگران را به اندازه کافی حفظ می‌کند و از قسمت‌های مختلف بدن همچون سر، دست، پا، گوش ، چشم و… به خوبی محافظت می‌کنند.

آشنایی با تجهیزات ایمنی

کفش ایمنی

کفش ایمنی یکی از تجهیزات لازم در کارهای مختلف است که شامل مولفه‌های ایمنی خواهد بود و پای افراد را در برابر هر سانحه احتمالی محافظت می‌کند. این کفش‌ها با سایر کفش‌های معمولی از نظر ظاهری و ساختاری متفاوت است یعنی وزن بیشتری دارند و از متریال‌های مخصوصی ساخته می‌شوند. مقاومت این کفش‌ها در برابر ضربه، فشار، حرارت، سرما و گرما ستودنی است و در شرایط متفاوت به خوبی از پا محافظت می‌کنند.

برای تولید کردن این کفش‌ها از چرم مقاوم و کاملا طبیعی استفاده می‌کنند لذا این متریال فساد ناپذیر است و ماندگاری و طول عمر بالاتری هم دارد. در قسمت زیره کفش ایمنی از پارچه‌ای استفاده شده که سطح داخلی کفش را کاملا می‌پوشاند و در جذب عرق‌ پا نقش آفرینی می‌کند.

در محیط‌های کاری متفاوت اجسام تیز، مواد داغ و سقوط اجسام می‌توانند به پای افراد آسیب‌های جبران ناپذیری وارد کنند اما کفش‌های ایمنی که دارای سرپنجه فولادی و بخش‌های مخصوصی هستند از پا در برابر این خطرات محافظت می‌کنند؛ توصیه می‌کنیم کفش ایمنی را تهیه کنید.

کمربند ایمنی

کار برخی افراد به صورتی است که در ارتفاعات زیاد قرار می‌گیرند و لازم است که از تجهیزات ایمنی استفاده کنند. کمربند ایمنی یکی از ضروری‌ترین تجهیزات ایمنی است که این اشخاص باید از آن استفاده کنند. این کمربندها بر اساس نوع نیاز و مکانی که در آن هستند متفاوت بوده و معمولا قیمت‌های متفاوتی هم دارند.

برای این که نیروی کار سقوط نکند و یا این که در بالا رفتن از ساختمان و ارتفاع با سختی زیادی مواجه نشود باید از این کمربندها استفاده کند. کارگران این کمربندها را به تن می‌کنند و سپس خود را به تجهیزات مختلف دیگر متصل می‌کنند و در نهایت ایمنی خود را چند برابر می‌کنند. یک کارفرما موظف است که این کمربند را برای کارگران خود در محیط متناسب با ارتفاع کار و نوع کاری که دارند، تامین کند.

دستکش ایمنی

آمار و ارقام‌ نشان می‌دهند که بیشتر از 60% از حوادث به عدم استفاده از دستکش بر می‌گردد. یکی از مهم‌ترین قسمت‌های بدن دست است که باید ایمنی آن در شرایط مختلف در اولویت قرار بگیرد. در بسیاری از کارگاه‌ها، آتش نشانی‌ها و محیط‌های شیمیایی که با دستگاه‌های برش، جوش و حتی اسیدی سر و کار دارند باید از دستکش ایمنی استفاده شود. در این صورت است که دست‌ها آسیب نمی‌بینند و سلامت جسمی کارگران حفظ می‌شود. دستکش‌های مخصوص محیط کار بسیار ضخیم‌تر ساخته می‌شوند و برای طراحی و تولید آن‌ها از متریال‌های مختلفی همچون پی وی سی، لاستیک، بوتیل و نیتریل استفاده می‌شود. دستکش‌های ایمنی در برابر مواد شیمیایی، آتش، الکتریسیته و برش بسیار مقاوم هستند و می‌توانند به خوبی از دست‌ها محافظت کنند.

ایمنی کار با استفاده از تجهیزات ایمنی

خطرات زیادی همچون خطرات حرارتی، ناشی از صدا، شیمیایی، بیولوژیکی، الکتریکی، ناشی از ارتعاشات و… وجود دارند که با استفاده نکردن از لوازم و تجهیزات ایمنی به انسان آسیب می‌زنند. به منظور جلوگیری کردن از این خطرات بایستی از تجهیزات معرفی شده استفاده کنید تا سلامتی خود را به خطر نیاندازید.

تجهیزات ایمنی ذکر شده در شرایط مختلف می‌توانند به داد آدم برسند و به اصطلاح خطرات و آسیب‌ها جدی را از بیخ گوش رد کنند. در هر شغلی ریسک‌های مختلفی وجود دارد که سلامتی انسان را به خطر می‌اندازد بنابراین استفاده از این تجهیزات ایمنی به منظور حفظ ایمنی لازم و ضروری خواهد بود. اما عدم استفاده از تجهیزات ایمنی می‌تواند برای کارگران مشکل ساز می‌شود و آن‌ها را دچار آسیب می‌کند.

تجهیزات ایمنی مختلف با جنس‌های مختلفی تولید می‌شوند که در مشاغل گوناگون برای چند برابر کردن ایمنی کاربرد دارند؛ بنابراین افراد مستلزم استفاده از این تجهیزات خواهند بود. کلاه ایمنی، دستکش ایمنی، کمربند ایمنی، لباس کار و… تماما در کنار هم می‌توانند سلامت جسمی شما را حفظ کنند و قسمت‌های مختلفی همچون دست، پا، سر و… را در امان نگهدارند.

دو روایت متناقض از مرگ حین انجام کار

کشته شدن یک داربست‌کار در اثر برق‌گرفتگی،کشته شدن یک کارگر مقنی بر اثر تخریب چاه، کشته شدن کارگر رستوران در اثر استنشاق گاز چاه، کشته شدن دو کارگر مرغداری بر اثر سقوط، مرگ یک کارگر نظافتچی، مجروح شدن چهار کارگر بر اثر انفجار و … تنها بخشی از حوادث کارگری است که طی دو هفته گذشته اتفاق افتاده است. آخرین‌ آماری که در رابطه با حوادث کارگری منتشر شده‌، مربوط به سال‌های 93 و 94 است. دو سال پیش دفتر آمار و محاسبات اقتصادی و اجتماعی سازمان تامین اجتماعی گزارشی را در خصوص حوادث کارگری در سال 93 منتشر کرده است. براساس این گزارش نزدیک به 19 هزار کارگر در سال 93 دچار حادثه در کار شده‌اند. بر این اساس از 18 هزار و 916 بیمه شده که دچار حادثه کار شده‌اند، 97 درصد مردان و 3 درصد زنان هستند. این در حالی است که نسبت تعداد بیمه‌شدگان زن به مرد 23 درصد است.

 آمار منتشر شده حوادث در حین کار

در این گزارش آمده است که از مجموع آسیب‌دیدگان حوادث کار 17 هزار و 551 نفر معادل 92 درصد آنها بهبود کامل یافته، 458 نفر از کار افتاده شده و 121 نفر نیز فوت کرده‌اند. همچنین 786 نفر غرامت نقص عضو دریافت کرده‌اند. این گزارش به این نکته هم اشاره کرده است که بی‌احتیاطی با 12 هزار و 930 نفر معادل 64 درصد، در صدر علت ایجاد حوادث ناشی از کار قرار دارد. در این میان تهران و اصفهان بیشترین میزان حوادث کارگری را به خود اختصاص داده‌اند. اصفهان با هزار و 731 و تهران با هزار و 515 مورد رکورددار این نوع حوادث هستند.

 البته کمترین میزان حادثه نیز به استان‌های خراسان شمالی و سیستان‌و‌بلوچستان با 75 و 83 نفر اختصاص یافته است. براساس این گزارش آمار ناشی از کار در سال 93 نسبت به دوره مشابه سال قبل 3 درصد کاهش داشته است. بسیاری از فعالان حوزه کارگری با این آمار موافق نیستند. به گفته آنها تعداد حوادث کارگری بیش از این مقدار است و تعداد افرادی که بر اثر حوادث کارگری از دنیا می‌روند با رقم گزارش شده قابل مقایسه نیست.

 تفاوت آمار تامین اجتماعی و پزشکی قانونی

در این میان البته دو آمار متفاوت در سایت وزارت تعاون، کار و رفاه  اجتماعی منتشر شده است که یکی از آنها متعلق به پزشکی‌قانونی و دیگری به سازمان تامین اجتماعی مربوط است که رقم‌های مربوط به فوتی‌ها با هم تفاوت فاحشی دارند. در این میان این دو آمار با آمار وزارت کار هم تفاوت دارد. البته در ذیل آمار آمده است که یکسان نبودن تعاریف و مفاهیم درباره حوادث ناشی از کار باعث مغایرت آمار ثبت شده پزشکی‌قانونی و سازمان تامین اجتماعی با آمار وزارت کار است. براساس آماری که از سوی سازمان پزشکی‌قانونی منتشر شده است، حوادث ناشی از کار منجر به فوت 1494 نفر شده است؛ رقمی که در آمار منتشر شده از سوی سازمان تامین اجتماعی 108 نفر در سال 94 ذکر شده است. این رقم را می‌توان یک چهاردهم رقمی که سازمان پزشکی‌قانونی اعلام کرده است، دانست. اما بسیاری از کارشناسان دلیل این تفاوت فاحش را زیرکی سازمان تامین اجتماعی برای تقبل نکردن هزینه‌های درمان یا از کار‌افتادگی می‌دانند.

 تشکیل مرجع ناظر

مسعود رضایی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در کشور، آمار موضوع سوال‌برانگیزی است، در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «در تمامی موارد آمار متفاوتی به دست ما می‌رسد و ما نمی‌دانیم کدام آمار را به عنوان معیار در نظر بگیریم. در خصوص این موضوع ویژه‌ هم به همین صورت است. در این راستا سازمان پزشکی‌قانونی موظف است آمار مربوط به کشته شدن در محیط کار را اعلام کند. در این میان از آنجا که سازمان تامین‌اجتماعی به عنوان سازمان بیمه‌گر مسئول پرداخت هزینه‌هاست، این آمار را براساس قراردادهایی که دارد و ملزم به پرداخت ‌آنهاست، اعلام می‌کند. البته به گفته وی، این حرف به معنای تایید همه فعالیت‌های سازمان تامین اجتماعی نیست؛

موضوعی که در این میان باید به آن تاکید کرد این است که یا کارگران مشغول در محیط‌های کار بیمه نیستند یا  سازمان تامین‌اجتماعی با زیرکی آمار کمتری را اعلام می‌کند که در هر دو صورت باید نوک پیکان انتقاد را به سمت بازرسان کار  نشانه رفت. البته چنین اتفاقاتی در حال رخ دادن است. یعنی زمانی که کارفرما کارگر خود را بیمه نمی‌کند، سازمان تامین اجتماعی نیز از پرداخت هزینه‌ها خودداری می‌کند. رضایی با اشاره به اینکه همه این موارد به دلیل ضعف در بازرسی است، می‌افزاید: «‌باید جایگاه ثالثی تعریف شود تا بر اساس آن بررسی‌ها و تحقیقات لازم برای چنین مواردی انجام شود؛ مرجعی که بتواند واقعیت را  اثبات کند و کارگران را به حق خودشان برساند.»

 آمارها با واقعیات همخوانی ندارد

حمید حاج‌اسماعیلیان، فعال کارگری در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به اینکه آمار حوادث کارگری موجود با واقعیت‌ها همخوانی ندارد، می‌گوید: «علت نبود آمارهای صحیح در رابطه با حوادث کارگری وجود ضعف در حوزه نظارت و بازرسی است. این آمار  در ایران را می‌توان از طریق آمارهای پزشکی‌قانونی یا کسانی که به دلیل حادثه به تامین اجتماعی مراجعه می‌کنند، دریافت کرد که عموما با واقعیت همخوانی ندارد.» اسماعیلیان با اشاره به اینکه حوادث کارگری در ایران چهار برابر استاندارد‌های جهان است، می‌گوید: «ضعف نظارت بازرسی کار و نبود امکانات و عدم‌رعایت استانداردها باعث رخ دادن این سطح از حوادث در کشور شده است.»

به گفته این فعال کارگری، چند بنگاه در کشور وجود دارند که دارای بیشترین تعداد کارگران در سطح کشور هستند. بنگاه‌های ساختمانی یکی از بنگاه‌های فعال در کشور هستند که جذب نیروی کار بالایی دارند. همین  امر باعث شده است که حوادث کار ناشی از کار ساختمانی نیز در این حوزه افزایش یابد. معادن یکی دیگر از بنگاه‌های اقتصادی است که حوادث ناشی از کار در آن آمار بالایی را به خود اختصاص داده است. به گفته وی، طی سال‌های گذشته، به دلیل پیاده‌سازی اصل 44 قانون اساسی در بخش معادن، بخش زیادی از پیمانکاران به دلیل سود بیشتر، بسیاری از استانداردهای لازم را رعایت نمی‌کنند. در سایر بخش‌های کشور نیز بخش بیشتر حوادث کار به دلیل عدم رعایت استاندارد‌های لازم است.»