اجرا گذاشتن مهریه: راهنمای جامع مراحل قانونی
برای اجرا گذاشتن مهریه چه باید کرد
برای اجرا گذاشتن مهریه، دو راه اصلی دارید: اقدام از طریق اداره ثبت اسناد یا مراجعه به دادگاه خانواده. بهترین و سریع ترین روش معمولاً از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی است، مخصوصاً اگر همسرتان اموالی برای توقیف داشته باشد. این روش هزینه اولیه کمتری دارد و فرآیند توقیف اموال را سرعت می بخشد. در ادامه، همه چیز را درباره این فرآیند، از مدارک لازم گرفته تا هزینه ها و عواقبش، برایتان توضیح می دهیم تا با چشم باز قدم بردارید.
مهریه، این حق قانونی و شرعی که از همان ابتدای عقد به زن تعلق می گیره، توی زندگی زناشویی یه پشتوانه محکم برای خانم هاست. اما خب، گاهی اوقات زندگی اون طوری که انتظار داریم پیش نمیره و مشکلات خانوادگی باعث میشه زن مجبور بشه برای مطالبه مهریه اش اقدام کنه. توی این شرایط، خیلی از خانم ها سردرگم میشن و نمی دونن از کجا باید شروع کنن، کدوم روش بهتره، چه مدارکی لازمه و اصلاً چقدر طول میکشه تا به حقشون برسن. نگران نباشید! این مقاله دقیقاً برای همین نوشته شده تا یه راهنمای کامل و گام به گام باشه برای شما که می خواید مهریه تون رو به اجرا بذارید و با تمام جزئیات این مسیر آشنا بشید. قراره با هم بررسی کنیم که چطوری میتونید مهریه تون رو بگیرید، کدوم روش هم سریع تره و هم دردسرش کمتر، و چه نکاتی رو باید حتماً در نظر داشته باشید.
مهریه چیست؟ آشنایی با انواع و شرایطش
ماهیت حقوقی مهریه: اصلاً مهریه چیه؟
قبل از هر اقدامی، خوبه که یه درک درستی از مهریه داشته باشیم. مهریه در واقع یه دینه، یعنی یه بدهی که از لحظه عقد به گردن آقا (زوج) میفته و هر زمان که خانم (زوجه) بخواد، میتونه اون رو مطالبه کنه. این حق، هم جنبه شرعی داره و هم قانونی و هیچ کس نمیتونه این حق رو از شما بگیره، مگر اینکه خودتون ازش بگذرید. مهریه میتونه سکه باشه، مال غیرمنقول مثل خونه یا زمین باشه، یا حتی یه کار مشخص مثل آموزش قرآن. مهم اینه که ارزش مالی داشته باشه و قابل تملک و معامله باشه.
فرق مهریه عندالمطالبه با عندالاستطاعه
مهریه دو نوع اصلی داره که شناختنشون خیلی مهمه:
- مهریه عندالمطالبه: اکثر مهریه ها از این نوع هستن. یعنی خانم هر زمان که بخواد، چه توی دوران زندگی مشترک و چه بعد از طلاق، میتونه مهریه اش رو مطالبه کنه و آقا موظفه اون رو پرداخت کنه. اینجا نیازی نیست که خانم ثابت کنه آقا پول داره یا نداره، همین که درخواست بده، آقا بدهکار محسوب میشه.
- مهریه عندالاستطاعه: این نوع مهریه کمتر رایجه. توی این حالت، پرداخت مهریه منوط به اینه که خانم ثابت کنه آقا توانایی مالی پرداخت رو داره. یعنی اگه آقا بگه پول ندارم، این خانم هست که باید با سند و مدرک نشون بده که آقا میتونه مهریه رو بده. خب این خودش یه مرحله اضافه توی کار ایجاد می کنه و روند کار رو کمی طولانی تر می کنه.
چه مهریه ای رو میشه به اجرا گذاشت؟ (شرایط اصلی)
واسه اینکه مهریه شما توی مراجع قانونی قابل پیگیری باشه، باید چند تا شرط اساسی رو داشته باشه:
- ارزش مالی داشته باشه: چیزی که به عنوان مهریه تعیین میشه، باید قابل ارزش گذاری با پول باشه. مثلاً اگه مهریه «یه شاخه گل» باشه، برای اجرا گذاشتن مشکل پیش میاد.
- مشخص و معین باشه: باید مقدار مهریه کاملاً واضح باشه. مثلاً «۱۰۰ سکه بهار آزادی» کاملاً معینه، اما «چند قطعه طلا» معین نیست و نمیشه به راحتی اجراش گذاشت.
- در عقد دائم ثبت شده باشه: مهریه معمولاً مربوط به عقد دائم هست. برای عقد موقت یا صیغه، قواعد کمی فرق می کنه که جلوتر توضیح می دیم.
- در سند رسمی ازدواج قید شده باشه: بهترین حالت اینه که مهریه توی سند ازدواجتون به صورت رسمی و دقیق ثبت شده باشه.
- مهریه حال باشه: یعنی نباید شرطی برای پرداختش گذاشته باشن که زمان خاصی رو مشخص کنه. مثلاً اگه قید شده باشه مهریه ده سال بعد پرداخت شود، اون ده سال باید تموم بشه تا بشه اجراش گذاشت.
خیلی مهمه که بدونید مهریه هایی که مبلغشون نامشخصه یا به شکل شرط ضمن عقد اومده اما مقدار دقیق نداره، معمولاً از طریق اجرای ثبت قابل پیگیری نیستن و باید حتماً از طریق دادگاه اقدام کنید.
بخشنامه جدید مهریه در سال 1403: چه تغییراتی کرده؟
بخشنامه 1403 قوه قضاییه چه می گوید؟
قبلاً یه قانونی وجود داشت که خانم ها برای مطالبه مهریه، حتماً اول باید میرفتن اداره ثبت و بعد اگه اونجا به نتیجه نمی رسیدن، حق داشتن برن دادگاه. این پروسه خودش زمان بر و گاهی هم بی نتیجه بود. اما با بخشنامه جدیدی که قوه قضاییه توی مهر ماه ۱۴۰۳ صادر کرده، یه تغییر بزرگ ایجاد شده.
این بخشنامه میگه: دیگه لازم نیست حتماً اول برید اداره ثبت! خانم ها میتونن مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه کنن و دادخواست مطالبه مهریه بدن. این یعنی دست زوجه برای انتخاب روش بازتر شده و میتونه با توجه به شرایط خودش، بهترین مسیر رو انتخاب کنه.
چطور این بخشنامه روی انتخاب ما تأثیر می ذاره؟
این بخشنامه یه خبر خوبه، چون به خانم ها قدرت انتخاب بیشتری میده. حالا شما میتونید با توجه به شرایط همسرتون و اینکه چقدر از اموالش خبر دارید، تصمیم بگیرید که کدوم مسیر رو پیش بگیرید:
- اگه میدونید همسرتون اموال مشخصی داره که میشه توقیفشون کرد و میخواید سریع تر به نتیجه برسید، ممکنه همچنان اجرای ثبت گزینه بهتری باشه.
- اگه از اموال همسرتون بی خبرید یا اون اموالی نداره و فکر می کنید احتمال تقسیط مهریه زیاده، میتونید مستقیم برید دادگاه.
این بخشنامه انعطاف بیشتری به شما میده و می تونید با مشورت وکیل، بهترین تصمیم رو بگیرید.
روش های اجرا گذاشتن مهریه: کدوم راه برای شما بهتره؟
برای اینکه مهریه تون رو به اجرا بذارید، در اصل دو تا راه اصلی پیش روی شماست: یکی از طریق اداره اجرای ثبت و دیگری از طریق دادگاه خانواده. هر کدوم از این راه ها مزایا و معایب خاص خودشون رو دارن و بسته به شرایط شما، ممکنه یکی بهتر از اون یکی باشه.
روش اول: از طریق اجرای ثبت (بهترین و سریع ترین راه)
این روش رو خیلی از وکلا و کارشناسان حقوقی به عنوان بهترین و سریع ترین راه برای مطالبه مهریه پیشنهاد می کنن، به خصوص اگه آقا اموالی به نام خودش داشته باشه.
چرا اجرای ثبت رو پیشنهاد می کنیم؟
- سرعت بالاتر در توقیف اموال: توی این روش، فرآیند شناسایی و توقیف اموال معمولاً خیلی سریع تر از دادگاه پیش میره. این یعنی قبل از اینکه آقا فرصت کنه اموالش رو انتقال بده، میشه اون ها رو توقیف کرد.
- هزینه اولیه کمتر: برای شروع کار توی اداره ثبت، نیازی نیست که همون اول مبلغ زیادی بابت هزینه دادرسی (۳.۵ درصد مهریه) پرداخت کنید. فقط یه سری هزینه های جزئی دفترخانه رو میدید و نیم عشر دولتی (یک بیستم مهریه) هم بعد از اینکه مهریه وصول شد، از شما گرفته میشه.
- عدم نیاز به جلسات دادگاه طولانی: دیگه لازم نیست ماه ها توی دادگاه های خانواده دوندگی کنید و توی جلسات مختلف شرکت کنید. این خودش کلی از بار روانی و زمانی شما کم می کنه.
- امکان ممنوع الخروجی سریع: اگه بخواید همسرتون ممنوع الخروج بشه، از طریق ثبت خیلی سریع تر میشه این کار رو انجام داد.
مراحل گام به گام اجرای مهریه از طریق ثبت
- مراجعه به دفترخانه رسمی ازدواج: اولین قدم اینه که با اصل سند ازدواج (یا رونوشت معتبرش)، شناسنامه و کارت ملی تون برید به همون دفترخانه ازدواجی که عقدتون رو ثبت کرده. اونجا باید درخواست صدور اجراییه رو بدید.
- تنظیم درخواست و پرداخت هزینه ها: توی دفترخانه، فرم های مربوطه رو پر می کنید و هزینه های جزئی رو پرداخت می کنید.
- درخواست استعلام اموال: همونجا میتونید درخواست بدید که از سازمان های مختلف مثل اداره ثبت اسناد (برای ملک)، راهنمایی و رانندگی (برای خودرو)، بانک مرکزی (برای سپرده بانکی)، سازمان بورس (برای سهام) و … استعلام گرفته بشه تا اموال آقا شناسایی بشه.
- در صورت تمایل، درخواست ممنوع الخروجی: اگه نگران خروج همسرتون از کشور هستید، همونجا میتونید درخواست ممنوع الخروجی رو هم بدید.
- ارجاع پرونده به اداره اجرای ثبت اسناد: بعد از انجام کارهای دفترخانه، پرونده شما به اداره اجرای ثبت اسناد فرستاده میشه و یه شماره بایگانی میگیره.
- ابلاغ اجراییه به زوج: اداره ثبت، اجراییه رو به آقا ابلاغ می کنه و ۱۰ روز بهش فرصت میده تا مهریه رو پرداخت کنه.
- درخواست توقیف اموال: اگه آقا توی این ۱۰ روز مهریه رو پرداخت نکرد، شما میتونید لیست اموالی که از قبل استعلام گرفتید و شناسایی شدن رو به اداره ثبت بدید و درخواست توقیف اون ها رو بکنید.
- کارشناسی و مزایده اموال: بعد از توقیف، اموال توسط کارشناس رسمی دادگستری قیمت گذاری میشه و اگه آقا باز هم پرداخت نکرد، از طریق مزایده به فروش میره و مهریه شما از محل پول اون اموال پرداخت میشه.
روش دوم: از طریق دادگاه خانواده (چه زمانی لازمه؟)
با اینکه روش ثبت سریع تره، اما گاهی اوقات چاره ای جز رفتن به دادگاه نیست یا اینکه خودتون ترجیح میدید از این راه اقدام کنید.
کی باید بریم دادگاه؟
- زمانی که آقا هیچ مالی برای توقیف نداره: اگه بعد از استعلام از اداره ثبت مشخص شد که همسرتون هیچ مالی به نام خودش نداره، چاره ای جز مراجعه به دادگاه نیست. دادگاه می تونه حکم پرداخت مهریه رو صادر کنه و در صورت عدم پرداخت، امکان جلب و تقسیط مهریه وجود داره.
- برای مهریه های خاص: اگه مهریه شما غیرمعین باشه (مثلاً «چند قطعه طلا»)، یا مربوط به عقد موقت باشه، یا اصلاً توی سند ازدواج قید نشده باشه، فقط باید از طریق دادگاه اقدام کنید.
- به انتخاب خودتون: با بخشنامه جدید قوه قضاییه (که قبلاً توضیح دادیم)، شما مختارید که از همون اول به دادگاه مراجعه کنید، حتی اگه همسرتون اموالی برای توقیف داشته باشه.
مراحل گام به گام اجرای مهریه از طریق دادگاه
- ثبت نام در سامانه ثنا: اول از همه، اگه قبلاً ثبت نام نکردید، باید برید دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و توی سامانه ثنا ثبت نام کنید. تمام ابلاغیه ها و پیام ها از طریق این سامانه به دست شما میرسه.
- ثبت دادخواست مطالبه مهریه: بعد از ثبت نام ثنا، دوباره به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می کنید و دادخواست مطالبه مهریه رو ثبت می کنید. توی این مرحله، باید مدارک شناسایی و سند ازدواجتون رو همراه داشته باشید.
- درخواست صدور قرار تأمین خواسته: خیلی مهمه که همزمان با دادخواست مهریه، درخواست «قرار تأمین خواسته» هم بدید. این درخواست باعث میشه اموال احتمالی آقا (حتی اگه شما ازشون خبر نداشته باشید) توقیف بشه و نتونه اون ها رو به اسم کس دیگه ای بزنه. این کار، یه جورایی نقش همون استعلام اموال در اداره ثبت رو بازی می کنه ولی با دستور قضایی.
- تشکیل جلسات رسیدگی در دادگاه: بعد از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه دادگاه خانواده ارجاع داده میشه و جلسات رسیدگی تشکیل میشه. توی این جلسات، هم شما و هم آقا میتونید دفاعیاتتون رو ارائه بدید.
- صدور حکم بدوی و قطعی: بعد از بررسی مدارک و دفاعیات، دادگاه حکم بدوی (اولیه) رو صادر می کنه. اگه هر کدوم از طرفین به این حکم اعتراض کنن، پرونده میره دادگاه تجدید نظر و بعد از اون، حکم قطعی صادر میشه.
- صدور اجراییه و پیگیری از اجرای احکام: وقتی حکم قطعی شد، دادگاه اجراییه رو صادر می کنه و پرونده برای وصول مهریه به «اجرای احکام دادگستری» فرستاده میشه.
- درخواست اعسار از سوی زوج: اگه آقا پول کافی برای پرداخت مهریه رو نداشته باشه، میتونه از دادگاه درخواست «اعسار از پرداخت مهریه» بده. در صورت پذیرفته شدن این درخواست، مهریه به صورت قسطی پرداخت میشه.
مدارک لازم برای مطالبه مهریه: چی ببریم؟
برای اینکه کارهاتون بدون دردسر پیش بره، لازمه که یه سری مدارک رو حتماً همراه داشته باشید:
- شناسنامه و کارت ملی زوجه (خانم): اصل و کپی این مدارک لازمه.
- اصل سند ازدواج یا رونوشت رسمی و معتبر آن: این مهمترین مدرکه. اگه اصلش رو ندارید، میتونید از دفترخانه محل عقد یه رونوشت برابر اصل بگیرید.
- نام کاربری و رمز عبور سامانه ثنا: برای پیگیری های قضایی و دریافت ابلاغیه ها ضروریه. اگه ندارید، باید توی دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نام کنید.
- هرگونه اطلاعات و مدارک مربوط به اموال زوج: اگه از اموال همسرتون خبر دارید (مثلاً پلاک ثبتی یه ملک، مشخصات یه ماشین، شماره حساب بانکی، یا حتی جواز کسب)، حتماً این اطلاعات رو همراه داشته باشید. این اطلاعات توی مراحل توقیف اموال خیلی به دردتون می خوره و کار رو جلو میندازه.
هزینه های اجرا گذاشتن مهریه: حساب و کتابش چطوره؟
یکی از دغدغه های مهم برای هر کسی که میخواد مهریه رو به اجرا بذاره، هزینه هاشه. هزینه ها با توجه به اینکه از طریق ثبت اقدام کنید یا دادگاه، کمی متفاوت هستن.
- هزینه دفترخانه ازدواج (برای صدور اجراییه ثبت): اگه از طریق ثبت اقدام می کنید، یه مبلغی رو باید به دفترخانه محل عقد پرداخت کنید. این هزینه بابت صدور اجراییه و فرم های مربوط به استعلام امواله که معمولاً بین پانصد هزار تا دو میلیون تومن هست.
- نیم عشر دولتی در اجرای ثبت: این مبلغ معادل یک بیستم مهریه شماست که خوشبختانه توی روش ثبت، بعد از اینکه مهریه وصول شد، از شما دریافت میشه. یعنی لازم نیست همون اول این پول رو پرداخت کنید.
- هزینه دادرسی (در روش دادگاه): اگه از طریق دادگاه اقدام کنید، باید ۳.۵ درصد از کل مبلغ مهریه (که البته معمولاً سقف داره) رو به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کنید. این مبلغ در ابتدا نسبتاً زیاده، اما اگه وضعیت مالی خوبی ندارید، میتونید درخواست «اعسار از پرداخت هزینه دادرسی» بدید و موقتاً از پرداختش معاف بشید.
- هزینه کارشناسی اموال: اگه اموال توقیف بشن و نیاز به کارشناسی برای قیمت گذاری باشه، باید هزینه کارشناسی هم پرداخت بشه.
- هزینه وکیل: اگه وکیل بگیرید، حق الوکاله وکیل هم به هزینه هاتون اضافه میشه.
با توجه به تفاوت در هزینه ها، اغلب اقدام از طریق اجرای ثبت، خصوصاً از نظر پرداخت اولیه، مقرون به صرفه تر به نظر میرسه.
عواقب اجرا گذاشتن مهریه: هم برای زن، هم برای مرد
به اجرا گذاشتن مهریه، مثل هر اقدام قانونی دیگه ای، یه سری عواقب و پیامدها برای هر دو طرف داره که دونستنشون خالی از لطف نیست.
عواقب برای آقا (زوج)
- توقیف اموال: اولین و مهم ترین عواقب برای آقا اینه که اموالش، چه منقول (مثل ماشین) و چه غیرمنقول (مثل ملک)، توقیف میشه تا مهریه از محل فروش اون ها پرداخت بشه. البته یه سری اموال به نام «مستثنیات دین» هستن که قابل توقیف نیستن (مثل خونه ای که تنها محل سکونت آقا باشه یا ابزار کارش).
- صدور حکم جلب: اگه آقا هیچ مالی برای پرداخت مهریه نداشته باشه و بعد از حکم قطعی دادگاه، از پرداخت مهریه امتناع کنه، در صورتی که اعسارش ثابت نشده باشه، ممکنه حکم جلبش صادر بشه. البته این موضوع در مورد ۱۱۰ سکه اول مهریه کاربرد بیشتری داره.
- ممنوع الخروجی: تا زمانی که مهریه پرداخت نشه یا تکلیفش مشخص نشه (مثلاً تقسیط نشه)، ممکنه آقا ممنوع الخروج بشه و نتونه از کشور خارج بشه.
- مواجهه با دادخواست اعسار و تقسیط مهریه: اگه آقا توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداشته باشه، دادخواست اعسار میده و اگه دادگاه باهاش موافقت کنه، مهریه به صورت قسطی ازش گرفته میشه که این روند میتونه خیلی طولانی باشه.
- کاهش اعتبار مالی: توقیف اموال و پرونده های حقوقی میتونن اعتبار مالی و بانکی آقا رو تحت تأثیر قرار بدن.
عواقب برای خانم (زوجه)
البته که خانم برای مطالبه حقش اقدام می کنه و نباید از عواقب منفی خاصی نگران باشه، اما باید بدونه که ممکنه با چه چالش هایی روبرو بشه:
- طولانی شدن روند دادرسی: به خصوص اگه پرونده به دادگاه بره، ممکنه فرآیند رسیدگی و وصول مهریه خیلی طولانی و فرسایشی بشه و نیاز به صبوری زیادی داره.
- احتمال انتقال اموال توسط آقا: اگه خانم سریع اقدام نکنه، ممکنه آقا فرصت پیدا کنه اموالش رو به نام کس دیگه ای بزنه و این کار وصول مهریه رو سخت تر می کنه.
- پرداخت هزینه های اولیه: حتی در روش ثبت هم هزینه های اولیه دفترخانه هست و در روش دادگاه هم که هزینه دادرسی باید پرداخت بشه.
- درگیری های روانی و عاطفی: پروسه قضایی میتونه از نظر روانی و عاطفی برای خانم سخت باشه.
چقدر طول میکشه تا مهریه رو بگیرید؟ (مدت زمان تقریبی)
مدت زمان لازم برای به اجرا گذاشتن مهریه و در نهایت وصول اون، یکی از مهمترین سوال هاست. واقعیت اینه که نمیشه یه زمان دقیق و مشخص گفت، چون عوامل مختلفی روی این زمان تأثیر میذارن:
- روش انتخابی (ثبت یا دادگاه): همونطور که گفتیم، معمولاً روش ثبت سریع تر از دادگاهه. توی روش ثبت اگه آقا اموال مشخصی داشته باشه و همکاری کنه، ممکنه کار توی چند ماه (مثلاً ۴ تا ۸ ماه) تموم بشه. اما اگه اموال نداشته باشه یا مقاومت کنه، میتونه طولانی تر بشه.
- وجود اموال: اگه همسرتون اموال کافی و قابل توقیف داشته باشه، روند کار سریع تر پیش میره. اما اگه مالی نداشته باشه یا اموالش پنهان شده باشه، پیدا کردن و توقیفشون زمان می بره.
- همکاری زوج: اگه آقا همکاری کنه و مهریه رو پرداخت کنه یا برای تقسیط به توافق برسه، قطعاً زمان خیلی کمتر میشه.
- حجم کاری مراجع قضایی/ثبت: توی شهرهای بزرگ یا مراجعی که حجم کارشون بالاست، ممکنه روند اداری و رسیدگی به پرونده کمی بیشتر طول بکشه.
- اعتراضات و تجدیدنظرخواهی: اگه هر دو طرف یا یکی از اون ها به آرای دادگاه اعتراض کنن، پرونده به مراحل بعدی (تجدید نظر و فرجام خواهی) میره که خودش زمان رو حسابی طولانی می کنه.
با در نظر گرفتن همه این ها، میشه گفت این فرآیند میتونه از حدود چهار پنج ماه تا یک سال و حتی بیشتر طول بکشه. برای تسریع کار، بهتره که با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا راهنمایی تون کنه.
نکات حقوقی مهمی که باید بدونید!
در مسیر مطالبه مهریه، یه سری نکات ریز و درشت حقوقی هستن که دونستنشون میتونه حسابی به کارتون بیاد و از به دردسر افتادن جلوگیری کنه:
- اقدام سریع، رمز موفقیت: اگه قصد اجرا گذاشتن مهریه رو دارید، تا جایی که میشه زودتر اقدام کنید. دلیلش اینه که ممکنه آقا با اطلاع از اقدام شما، اموالش رو به نام کس دیگه ای بزنه (انتقال مال به قصد فرار از دین). اگه بتونید ثابت کنید که این انتقال بعد از مطالبه مهریه و به قصد فرار از دین بوده، اون معامله باطل میشه، اما خب این خودش یه دردسر حقوقی جدیده.
- مستثنیات دین رو فراموش نکنید: همونطور که گفتیم، همه اموال آقا قابل توقیف نیستن. یه سری اموال مثل منزل مسکونی که تنها سرپناهشه، وسایل اولیه زندگی، تلفن، ابزار کار، و مقداری از حقوقش (طبق قانون) جزو مستثنیات دین محسوب میشن و نمیشه اون ها رو بابت مهریه توقیف کرد.
- امکان توقیف حقوق بازنشستگی: اگه همسرتون کارمند دولت یا بازنشسته باشه، میتونید بخشی از حقوق یا مستمری بازنشستگی اش رو توقیف کنید. معمولاً یک سوم حقوق برای افراد متأهل بدون فرزند و یک چهارم برای افراد متأهل دارای فرزند قابل توقیفه.
- اهمیت سامانه ثنا: برای پیگیری پرونده های قضایی مهریه، ثبت نام در سامانه ثنا ضروریه. تمام ابلاغیه های دادگاه و اجرای احکام از طریق این سامانه ارسال میشه.
- مهریه در عقد موقت (صیغه): مهریه در عقد موقت هم حق زن محسوب میشه، اما برای مطالبه اون نمیتونید به اجرای ثبت مراجعه کنید و باید حتماً از طریق دادگاه خانواده اقدام کنید.
- نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز: اگه مهریه شما سکه نباشه و مثلاً مبلغی پول نقد باشه، یا اگه سکه ها رو به نرخ روز میخواید، معمولاً بر اساس شاخص بانک مرکزی و به نرخ روز محاسبه میشه. این محاسبه توسط کارشناس یا اجرای احکام انجام میشه.
- موارد خاص که مهریه تعلق نمی گیرد: در شرایط بسیار خاصی مثل باکره بودن زن و طلاق در دوران عقد (که در این صورت نصف مهریه تعلق می گیرد)، یا زمانی که زن در شرایطی مهریه را ببخشد (که دیگر قابل مطالبه نیست مگر اینکه حق رجوع داشته باشد و رجوع کند)، ممکن است تمام یا بخشی از مهریه تعلق نگیرد.
- مشاوره با وکیل متخصص: این جمله رو جدی بگیرید: مسائل مربوط به مهریه و خانواده خیلی پیچیده و حساس هستن. یک وکیل متخصص مهریه میتونه شما رو از اول تا آخر این مسیر راهنمایی کنه، بهترین راهکار رو با توجه به شرایط خاص شما پیشنهاد بده، مدارک رو درست آماده کنه و نذاره که حقتون ضایع بشه. اگه از همون اول با یک وکیل مشورت کنید، میتونید از خیلی از مشکلات و طولانی شدن روند پرونده جلوگیری کنید.
سوالات متداول درباره اجرا گذاشتن مهریه
بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه چیست؟
اگه همسرتون اموال مشخصی داره که به نام خودش ثبت شده، بهترین و سریع ترین روش، اقدام از طریق دفترخانه ازدواج و سپس اداره اجرای ثبت اسناده. این راه هم هزینه های اولیه کمتری داره و هم توقیف اموال با سرعت بیشتری انجام میشه. البته با بخشنامه جدید، میتونید مستقیم به دادگاه هم مراجعه کنید، اما ثبت اغلب کارآمدتره.
آیا می توان فقط بخشی از مهریه را به اجرا گذاشت؟
بله، کاملاً امکان پذیره. شما میتونید هر مقداری از مهریه تون رو که بخواید (مثلاً بخشی از سکه ها) به اجرا بذارید و بقیه رو برای آینده نگه دارید. این کار هم از طریق ثبت و هم از طریق دادگاه امکان پذیره.
برای اجرای مهریه از کدام دفترخانه باید اقدام کرد؟
اگه قصد دارید از طریق اجرای ثبت اقدام کنید، باید حتماً به همون دفترخانه رسمی ازدواجی مراجعه کنید که عقدتون رو ثبت کرده. فرقی نمیکنه الان کجا ساکن هستید، باید از محل وقوع عقد اقدام کنید. اگه این کار برای شما سخته، میتونید به وکیل وکالت بدید تا به جای شما کارها رو انجام بده.
اگر زوج هیچ مالی نداشته باشد، مهریه چگونه وصول می شود؟
اگه آقا هیچ مالی برای توقیف نداشته باشه، شما باید از طریق دادگاه اقدام کنید. دادگاه بعد از صدور حکم به نفع شما، پرونده رو به اجرای احکام میفرسته. اگه آقا توانایی پرداخت یکجا رو نداشته باشه، دادخواست اعسار میده و دادگاه مهریه رو بر اساس توانایی مالی آقا (مثل حقوق، درآمد یا شغل) قسط بندی می کنه. در این صورت بخشی از حقوق ماهیانه یا مستمری آقا کسر و به شما پرداخت میشه.
آیا تعیین سقف برای مهریه در سال 1404 اجرایی شده است؟
خیر، تا به امروز (سال 1403-1404) هیچ بخشنامه یا قانون جدیدی مبنی بر تعیین سقف برای مهریه اجرایی نشده. این موضوع فقط در حد بحث و بررسی بوده و فعلاً مهریه بر اساس آنچه در سند ازدواج ثبت شده، قابل مطالبه است.
آیا بعد از بخشش مهریه می توان دوباره آن را مطالبه کرد؟
این بستگی به نوع بخشش داره. اگه شما مهریه تون رو به طور کامل و با سند رسمی ببخشید و حق رجوع برای خودتون قائل نشید، دیگه نمیتونید اون رو مطالبه کنید. اما اگه بخشش به صورت مشروط باشه یا نوعی از بخشش باشه که حق رجوع رو به شما بده، ممکنه بشه دوباره برای مطالبه اقدام کرد. در این مورد حتماً با وکیل مشورت کنید.
آیا ترک منزل تأثیری بر مطالبه مهریه دارد؟
خیر، مطالبه مهریه یک حق مالی مستقل است و ترک منزل زناشویی تأثیری بر حق شما برای دریافت مهریه ندارد. حتی اگر به دلیل عدم تمکین، نفقه به شما تعلق نگیرد، باز هم حق دریافت مهریه محفوظ است.
چگونه می توان اموال پنهان شده زوج را پیدا کرد؟
در هر دو روش (ثبت و دادگاه)، امکان استعلام از مراجع مختلف برای شناسایی اموال آقا وجود داره. شما میتونید با ارائه مدارک لازم، درخواست استعلام از سازمان ثبت اسناد (برای املاک)، راهور (برای خودرو)، بورس (برای سهام) و بانک مرکزی (برای حساب های بانکی) رو بدید. البته گاهی اوقات کشف اموال پنهان شده نیاز به پیگیری های دقیق و کاربلدی وکیل داره.
آیا مهریه به نرخ روز محاسبه می شود؟
بله، مهریه نقدی و همچنین سکه، معمولاً به نرخ روز محاسبه و پرداخت می شود. شاخص تورم سالانه که توسط بانک مرکزی اعلام می شود، مبنای محاسبه قرار می گیرد تا ارزش مهریه حفظ شود. این کار توسط کارشناس مربوطه در اجرای احکام انجام می شود.
مدت زمان توقیف اموال از طریق ثبت چقدر است؟
بعد از اینکه اجراییه از طریق دفترخانه صادر شد و پرونده به اداره ثبت رفت، توقیف اموال میتونه در عرض چند هفته تا چند ماه انجام بشه. سرعت این فرآیند به این بستگی داره که اموال به راحتی قابل شناسایی باشن یا نیاز به استعلامات و پیگیری های بیشتری داشته باشن.
نقش وکیل در پرونده مهریه چیست و چه زمانی به او نیاز داریم؟
نقش وکیل توی پرونده مهریه خیلی مهمه. وکیل میتونه شما رو راهنمایی کنه که کدوم روش (ثبت یا دادگاه) برای شرایط شما بهتره، مدارک لازم رو جمع آوری و آماده کنه، مراحل قانونی رو با سرعت و دقت بیشتری پیگیری کنه، از حقوق شما در برابر اقدامات احتمالی آقا (مثل انتقال اموال یا درخواست اعسار) دفاع کنه و در نهایت، به شما کمک کنه تا مهریه تون رو به بهترین شکل ممکن وصول کنید. توصیه میشه از همون ابتدای کار با یه وکیل متخصص مشورت کنید تا از مشکلات احتمالی جلوگیری بشه.
حرف آخر و پیشنهاد ما به شما
مهریه، حق شرعی و قانونی شماست و نباید از مطالبه اش بترسید یا منصرف بشید. این مقاله سعی کرد یه نقشه راه کامل و جامع برای اجرا گذاشتن مهریه باشه و به تمام سوالات شما پاسخ بده. ما دیدیم که روش اجرای ثبت، اغلب سریع تر و با هزینه های اولیه کمتری همراهه، به شرطی که همسرتون اموالی برای توقیف داشته باشه. اگه هم اموالی نبود یا شرایط خاصی داشتید، دادگاه خانواده همیشه گزینه پیش رو شماست.
یادتون باشه که توی این مسیر، اقدام به موقع و آگاهی از جزئیات حقوقی خیلی مهمه. از دست دادن زمان میتونه فرصت توقیف اموال رو از شما بگیره. پس با مطالعه دقیق این مطلب و در صورت نیاز، با مشورت یک وکیل متخصص، با اطمینان خاطر قدم بردارید و برای گرفتن حقتون اقدام کنید. هیچ وقت برای احقاق حق خودتون تردید نکنید.