تودیع وثیقه در دادگاه | مفهوم، مراحل و نکات حقوقی
منظور از تودیع وثیقه
تودیع وثیقه یعنی سپردن یک مال، دارایی یا تضمینی معتبر به مرجع قانونی (مثل دادگاه یا بانک) تا خیالشان از بابت انجام یک تعهد یا حضور شما در یک فرآیند راحت باشد. به زبان ساده تر، وثیقه یک جور گرو یا ضمانت است که نشان می دهد شما یا فرد مورد نظر، به حرف و تعهدش پایبند می ماند و در صورت لزوم، مرجع مربوطه می تواند از محل این تضمین، خسارت های احتمالی را جبران کند یا از انجام تعهد مطمئن شود.
شاید کلمه «وثیقه» را زیاد شنیده باشید؛ چه در اخبار مربوط به آزادی موقت یک متهم، چه در معاملات بزرگ ملکی یا حتی وقتی حرف از تضمین های بانکی و چک های صیادی پیش می آید. این کلمه در نگاه اول ممکن است کمی حقوقی و پیچیده به نظر برسد، اما واقعیت این است که در زندگی روزمره ما، از جنبه های مختلفی کاربرد دارد و آشنایی با آن برای هر کسی لازم است. فرقی نمی کند یک شهروند عادی باشید، یک فعال اقتصادی، دانشجو یا حتی یک وکیل تازه کار؛ درک درست از این مفهوم می تواند بسیاری از گره های ذهنی و مشکلات احتمالی را برایتان باز کند. بیایید با هم ببینیم که منظور از تودیع وثیقه دقیقاً چیست و چه ابعاد حقوقی و مالی ای دارد تا هیچ ابهامی برایتان باقی نماند.
وثیقه چیست؟ تعریفی ساده و کاربردی
برای اینکه بفهمیم تودیع وثیقه یعنی چی، اول باید خود «وثیقه» را خوب بشناسیم. کلمه «وثیقه» از ریشه وثق می آید که به معنای اطمینان و اعتماد است. وقتی چیزی را وثیقه می گذارید، در واقع دارید یک اطمینان خاطر ایجاد می کنید. در دنیای حقوق و معاملات، وثیقه می شود یک جور تضمین یا پشتوانه مالی یا غیرمالی که شما یا شخص دیگری به یک مرجع (مثلاً دادگاه، بانک یا یک شخص) می سپارید تا مطمئن شوید که یک کار خاص انجام می شود یا یک تعهد مشخص به پایان می رسد.
هدف اصلی از گرفتن وثیقه این است که اگر طرفی که تعهد داده، به قولش عمل نکرد یا در جایی که باید حاضر می شد، حاضر نشد، آن مرجع بتواند از محل همان وثیقه، خسارت های احتمالی را جبران کند یا به نوعی به هدفش برسد. به عبارت دیگر، وثیقه مثل یک طناب نجات می ماند که در مواقع اضطراری به کمک می آید و جلوی ضرر و زیان را می گیرد.
انواع کلی وثیقه بر اساس ماهیت مال
حالا که فهمیدیم وثیقه چیست، شاید برایتان سؤال پیش بیاید که این تضمین ها می توانند از چه جنسی باشند؟ وثیقه ها انواع مختلفی دارند که هر کدام شرایط خاص خودشان را دارند:
وثیقه نقدی
این ساده ترین و رایج ترین نوع وثیقه است. اینجا شما مستقیماً پول نقد را به عنوان وثیقه می سپارید. مثلاً در مورد پرونده های قضایی، این پول به حساب دادگستری واریز می شود. در معاملات عادی هم می تواند به حساب طرف مقابل واریز شده یا به صورت نقد نگهداری شود. مزیت وثیقه نقدی این است که ارزش آن مشخص و قابل دسترس است و دردسرهای ارزیابی و توقیف ندارد.
وثیقه ملکی
سند شش دانگ ملک، مثل خانه، آپارتمان، مغازه یا زمین، یکی از محکم ترین وثیقه ها محسوب می شود. وقتی سند ملکی را وثیقه می گذارید، مقام قضایی یا طرف قرارداد، آن ملک را توقیف می کند. این یعنی تا وقتی تعهد انجام نشده، نمی توانید ملک را خرید و فروش کنید یا به نام کسی دیگر بزنید. این نوع وثیقه به خاطر ارزش بالای ملک، خیلی مورد قبول مراجع قضایی است.
ضمانت نامه بانکی
این نوع وثیقه بیشتر در قراردادهای بزرگ تجاری و پیمانکاری کاربرد دارد. ضمانت نامه بانکی در واقع یک تعهد از طرف بانک است که اگر شما به تعهداتتان عمل نکردید، بانک مبلغ مشخصی را به ذینفع پرداخت می کند. این ضمانت نامه مثل یک چک تضمین شده بزرگ است که پشتوانه مالی یک بانک معتبر را دارد و به همین دلیل خیلی قابل اعتماد است.
اموال منقول
منظور از اموال منقول، دارایی هایی است که می شود آن ها را جابجا کرد، مثل خودرو، سهام شرکت ها، طلا و جواهرات یا حتی برخی لوازم ارزشمند دیگر. البته پذیرش این نوع وثیقه ها، به خصوص در مراجع قضایی، کمی سخت تر است و شرایط خاصی دارد. معمولاً ارزش آن ها باید به دقت کارشناسی شود و امکان نگهداری و توقیف آن ها هم باید فراهم باشد.
تودیع وثیقه در نظام قضایی: قرارهای تأمین کیفری
یکی از مهم ترین جاهایی که کلمه وثیقه را می شنویم، در دادسرا و دادگاه است؛ یعنی جایی که پای پرونده های کیفری و متهمین در میان است. در اینجا، وثیقه به عنوان یکی از قرارهای تأمین کیفری مطرح می شود.
قرار وثیقه در قانون آیین دادرسی کیفری
در قانون آیین دادرسی کیفری ما، چند نوع قرار تأمین وجود دارد که مقام قضایی (بازپرس یا دادیار) برای اطمینان از حضور متهم در مراحل دادرسی و جلوگیری از فرار یا پنهان شدن او صادر می کند. این قرارها به ترتیب شدت از کم به زیاد عبارتند از: التزام به حضور با قول شرف، التزام به حضور با تعیین وجه التزام، کفالت و در نهایت، قرار وثیقه و بازداشت موقت.
قرار وثیقه یکی از سنگین ترین و مهم ترین قرارهای تأمین است که بعد از قرار بازداشت موقت، شدیدترین نوع به حساب می آید. هدف اصلی از صدور قرار وثیقه این است که هم متهم در زمان های لازم در مراجع قضایی حاضر شود و هم در صورت اثبات جرم و محکومیت، خسارت های احتمالی بزه دیده (کسی که از جرم ضرر دیده) و جزای نقدی تعیین شده، قابل جبران باشد.
یادتان باشد، وثیقه در پرونده های کیفری، یک اهرم فشار قانونی است تا متهم نتواند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند و همواره در دسترس مقام قضایی باشد.
تفاوت های کلیدی: وثیقه، کفالت، التزام به حضور
خیلی ها این سه مفهوم را با هم اشتباه می گیرند، اما تفاوت های اساسی دارند:
- قرار التزام به حضور: در اینجا، متهم خودش تعهد می کند که در مواقع لزوم حاضر شود. ممکن است این تعهد با قسم و سوگند باشد یا با تعیین یک وجه التزام (مبلغی که اگر حاضر نشد، باید پرداخت کند). این قرار بیشتر جنبه حیثیتی و اخلاقی دارد و نیاز به سپردن مال خاصی نیست.
- قرار کفالت: در قرار کفالت، یک نفر دیگر به نام کفیل ضمانت حضور متهم را می کند. کفیل خودش هیچ مالی را به عنوان وثیقه نمی سپارد، بلکه صرفاً تعهد می کند که متهم را در صورت احضار، به مرجع قضایی تحویل دهد. اعتبار و توانایی مالی کفیل نزد قاضی مهم است.
- قرار وثیقه: اما در قرار وثیقه، حتماً باید یک مال (نقدی، ملکی، ضمانت نامه بانکی یا…) به میزان تعیین شده توسط قاضی، به عنوان تضمین سپرده شود. این سخت گیرانه ترین قرار بعد از بازداشت موقت است.
چه زمانی و توسط چه مقامی قرار وثیقه صادر می شود؟
قرار وثیقه معمولاً در مرحله تحقیقات مقدماتی صادر می شود؛ یعنی وقتی پرونده در دادسرا و در دست بازپرس یا دادیار است. این مقام قضایی، بعد از بررسی شواهد و مدارک، اگر تشخیص دهد که اتهام جدی است و برای تضمین حضور متهم لازم است، قرار وثیقه را صادر می کند.
اینکه در چه جرایمی و با چه شرایطی قرار وثیقه صادر می شود، بستگی به نوع و شدت جرم، مجازات قانونی آن، سوابق متهم، میزان خسارت احتمالی بزه دیده و حتی جزای نقدی دارد که ممکن است در آینده برای متهم تعیین شود. معمولاً برای جرایم جدی تر، قرار وثیقه صادر می شود.
نحوه تعیین میزان وثیقه قضایی
شاید بپرسید این مبلغ وثیقه را چطور تعیین می کنند؟ تعیین میزان وثیقه یک کار دلبخواهی نیست و مقام قضایی باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرد:
- نوع و شدت جرم: هر چقدر جرم سنگین تر و مجازات آن بیشتر باشد، مبلغ وثیقه هم بالاتر می رود.
- مجازات قانونی: حداکثر مجازات تعیین شده برای جرم، در تعیین وثیقه مؤثر است.
- سوابق متهم: اگر متهم سابقه قبلی داشته باشد، ممکن است میزان وثیقه بیشتر شود.
- میزان خسارت مدعی خصوصی: مقام قضایی باید به میزان خسارتی که بزه دیده ادعا می کند، توجه کند. میزان وثیقه نباید کمتر از این خسارات باشد.
- جزای نقدی احتمالی: اگر برای جرم، جزای نقدی پیش بینی شده باشد، این مبلغ هم در وثیقه لحاظ می شود.
در صورتی که قرار وثیقه به صورت مال غیرمنقول (مثل ملک) باشد، حتماً یک کارشناس رسمی دادگستری باید ارزش آن را ارزیابی کند. هزینه کارشناسی هم معمولاً به عهده وثیقه گذار است. مهم این است که ارزش مال معرفی شده، کمتر از مبلغ وثیقه تعیین شده نباشد.
فرآیند تودیع وثیقه و صدور قرار قبولی وثیقه
خب، حالا که قرار وثیقه صادر شد و مبلغ آن هم مشخص گردید، نوبت به تودیع آن می رسد. این کار می تواند توسط خود متهم یا یک نفر دیگر (که به او وثیقه گذار می گوییم) انجام شود. مراحلش معمولاً اینطور است:
- معرفی مال: متهم یا وثیقه گذار یک مال (نقدی، ملکی، ضمانت نامه بانکی) را به عنوان وثیقه معرفی می کند.
- مراحل اداری و کارشناسی: اگر مال ملکی باشد، دستور کارشناسی صادر می شود. کارشناس ارزش ملک را تعیین می کند.
- تأیید ارزش: مقام قضایی ارزش مال را بررسی و تأیید می کند.
- صدور قرار قبولی وثیقه: اگر همه چیز اوکی بود، قاضی قرار قبولی وثیقه را صادر می کند.
- آزادی متهم: به محض صدور این قرار، متهم از بازداشت آزاد می شود. اگر هم نتواند وثیقه را فراهم کند، مجبور است در بازداشتگاه بماند.
هم متهم و هم وثیقه گذار می توانند یک کپی از قرار قبولی وثیقه بگیرند. این قرار یک سند مهم است که شرایط و مسئولیت ها را مشخص می کند.
وثیقه گذار کیست؟ حقوق و مسئولیت ها
وثیقه گذار می تواند خود متهم باشد یا یک شخص ثالث (خانواده، دوست یا حتی یک شرکت اجاره وثیقه). مهمترین تعهد وثیقه گذار این است که هر زمان که مرجع قضایی متهم را احضار کرد، او را حاضر کند. اگر نتوانست یا نخواست متهم را معرفی کند، با دردسر بزرگی روبرو می شود.
در صورتی که وثیقه گذار نتواند متهم را حاضر کند، وثیقه او ضبط می شود و به نفع دولت به خزانه واریز می گردد. پس وثیقه گذار مسئولیت سنگینی دارد و باید از عواقب کارش آگاه باشد.
یکی از مهمترین حقوق وثیقه گذار این است که می تواند هر وقت خواست، وثیقه خود را با یک وثیقه دیگر (مثلاً از سند ملکی به وجه نقد) عوض کند. البته این تعویض هم باید با تأیید مقام قضایی و طی مراحل قانونی انجام شود.
رفع اثر از قرار وثیقه و استرداد وثیقه
وثیقه که تا ابد در اختیار دادگستری نمی ماند! وقتی دلیل نگهداری وثیقه از بین برود، وثیقه به صاحبش برگردانده می شود. این اتفاق در موارد زیر می افتد:
- صدور قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب برای متهم (یعنی دیگر اتهامی متوجه او نیست).
- صدور حکم برائت (بی گناهی) برای متهم.
- اجرای کامل حکم (مثلاً متهم دوره زندانش را تمام کرده یا جریمه نقدی اش را پرداخت کرده).
- فوت متهم.
- شمول مرور زمان (یعنی از زمان جرم یا صدور حکم مدت زیادی گذشته و دیگر امکان پیگیری قانونی نیست).
بعد از هر کدام از این موارد، وثیقه گذار می تواند با مراجعه به مرجع قضایی، درخواست رفع اثر از وثیقه و استرداد مال خود را بدهد و مراحل اداری آن را طی کند.
موارد و فرآیند ضبط وثیقه
همانطور که گفتیم، اگر وثیقه گذار نتواند متهم را در موعد مقرر به دادگاه معرفی کند و دلیل موجهی هم برای عدم حضور متهم نداشته باشد، وثیقه ضبط می شود. فرآیند ضبط وثیقه اینگونه است:
- احضار متهم: ابتدا متهم احضار می شود.
- عدم حضور: اگر متهم حاضر نشود، به وثیقه گذار اطلاع می دهند که متهم را معرفی کند.
- اخطار به وثیقه گذار: اگر وثیقه گذار هم نتوانست متهم را حاضر کند، مقام قضایی به او اخطار می دهد که ظرف مهلت مشخصی (معمولاً ۱۰ تا ۲۰ روز) متهم را حاضر کند یا دلیل موجهی برای عدم حضورش بیاورد.
- صدور دستور ضبط: اگر وثیقه گذار در این مدت هم نتوانست متهم را معرفی کند یا دلیل موجهی نیاورد، مقام قضایی دستور ضبط وثیقه را صادر می کند.
با ضبط وثیقه، مال توقیف شده به نفع دولت به خزانه واریز می شود و وثیقه گذار متحمل ضرر مالی بزرگی خواهد شد. این مسئله اهمیت مسئولیت وثیقه گذار را دوچندان می کند.
تودیع وثیقه در معاملات مالی و قراردادها
فقط دادگاه و پرونده های کیفری نیستند که پای وثیقه به میان می آید. در دنیای کسب وکار و قراردادهای مدنی هم وثیقه نقش خیلی پررنگی دارد و به نوعی، باعث افزایش اعتماد و کاهش ریسک می شود.
کاربردهای تودیع وثیقه در قراردادهای مدنی و تجاری
وثیقه در قراردادهای مختلفی استفاده می شود، بیایید چند نمونه اش را با هم مرور کنیم:
- قراردادهای اجاره: وقتی خانه ای اجاره می کنید، معمولاً مبلغی به عنوان ودیعه یا رهن به صاحبخانه می دهید. این مبلغ در واقع همان وثیقه است که تضمین می کند شما سر موعد اجاره را پرداخت می کنید، ملک را سالم نگه می دارید و در پایان قرارداد هم به موقع تخلیه می کنید.
- قراردادهای پیمانکاری: در پروژه های ساختمانی یا صنعتی، پیمانکار معمولاً باید برای تضمین حسن انجام کار (اینکه کار را درست و حسابی انجام می دهد) یا برای گرفتن پیش پرداخت (مبلغی که اول کار می گیرد)، وثیقه بگذارد. این وثیقه معمولاً به صورت ضمانت نامه بانکی است.
- دریافت وام و تسهیلات بانکی: اگر بخواهید از بانک وام بگیرید، حتماً از شما تضمین می خواهند. این تضمین می تواند سند ملک، سند خودرو، سپرده بانکی یا حتی ضمانت کارمند رسمی باشد. این وثیقه ها برای بانک اطمینان خاطر ایجاد می کنند که اقساط وام سر وقت پرداخت می شود.
- قراردادهای خرید و فروش: گاهی در خرید و فروش های بزرگ، مثلاً خرید یک ماشین گران قیمت یا یک کارخانه، خریدار برای تضمین پرداخت بقیه پول معامله (ثمن) یا فروشنده برای تضمین انجام تعهداتش، وثیقه می گذارد.
- تجارت بین الملل: در معاملات بین المللی هم که ریسک ها بالاست، وثیقه ها و ضمانت نامه های بانکی بین المللی نقش حیاتی در تضمین تعهدات طرفین ایفا می کنند.
تودیع وثیقه در چک صیادی (صفر تا صد)
یکی از جدیدترین و مهم ترین کاربردهای وثیقه در سال های اخیر، به حوزه چک و به خصوص چک صیادی مربوط می شود. حتماً شنیده اید که چک های صیادی هم باید در سامانه صیاد ثبت شوند.
گاهی وقت ها ما چکی را نه برای پرداخت یک بدهی مستقیم، بلکه به عنوان ضمانت یا وثیقه به کسی می دهیم. مثلاً کارفرما از کارمندش برای حسن انجام کار یا برای تضمین محرمانه ماندن اطلاعات، یک چک ضمانتی می گیرد. این چک به عنوان چک بابت تودیع وثیقه شناخته می شود.
حالا نکته مهم کجاست؟ در سیستم جدید چک صیادی، اگر چکی را به عنوان وثیقه می دهید، حتماً باید این عبارت روی متن چک درج شود: بابت تضمین قرارداد شماره… یا بابت ضمانت انجام فلان تعهد. و از آن مهم تر، این چک باید در سامانه صیاد هم به همین عنوان ثبت شود. اگر این کارها انجام نشود، چک ضمانتی شما ممکن است مثل یک چک عادی تلقی شود و در صورت برگشت خوردن، مشکلات زیادی برایتان پیش بیاید.
بعد از اینکه تعهدات انجام شد، دارنده چک وثیقه موظف است آن را به شما برگرداند. پس حواستان باشد که حتماً چک را پس بگیرید تا در آینده برایتان دردسر نشود. وجود این عبارت و ثبت در سامانه، باعث می شود که دارنده چک نتواند به راحتی آن را به اجرا بگذارد و باید ثابت کند که شما به تعهدتان عمل نکرده اید.
اهمیت تودیع وثیقه در تقویت اعتماد و پایداری اقتصادی
شاید فکر کنید وثیقه فقط یک دردسر اضافه است، اما واقعیت این است که وجود آن در معاملات و در سیستم قضایی، منافع زیادی دارد:
- کاهش ریسک: هم برای مرجع قضایی و هم برای طرفین قرارداد، ریسک های مالی و حقوقی را به شدت کاهش می دهد.
- افزایش اعتماد: وقتی طرفین می دانند که تضمینی برای انجام تعهدات وجود دارد، با خیال راحت تری معامله می کنند.
- شفافیت و مسئولیت پذیری: وجود وثیقه، افراد را وادار به مسئولیت پذیری بیشتر می کند؛ چون می دانند در صورت تخلف، ضرر می کنند.
- پیشگیری از اختلافات: خیلی وقت ها، وجود وثیقه جلوی بروز اختلافات و دعواهای حقوقی طولانی را می گیرد.
به طور خلاصه، وثیقه یک ابزار قدرتمند است که به سلامت و پایداری روابط اقتصادی و حقوقی در جامعه کمک شایانی می کند.
تصور کنید اگر وثیقه نبود، چه هرج و مرجی در معاملات و سیستم قضایی به وجود می آمد. هیچ کس به قول دیگری اعتماد نمی کرد و چرخ اقتصاد با کندی و بی اعتمادی می چرخید. وثیقه، چسبی است که این روابط را محکم نگه می دارد و به افراد اطمینان می دهد که حقوقشان پایمال نخواهد شد.
وثیقه فقط یک تضمین مالی نیست، بلکه نمادی از اعتماد و مسئولیت پذیری در تعاملات اجتماعی و اقتصادی است.
خلاصه و نتیجه گیری
همانطور که دیدیم، «منظور از تودیع وثیقه» یک مفهوم چندوجهی است که هم در دنیای سخت و پیچیده دادگاه ها و پرونده های کیفری کاربرد دارد، و هم در معاملات روزمره مالی و قراردادهای تجاری ما نقش پررنگی ایفا می کند. چه صحبت از آزادی یک متهم باشد، چه تضمین پرداخت اجاره خانه یا انجام یک پروژه بزرگ پیمانکاری، وثیقه به عنوان یک پشتوانه محکم عمل می کند تا خیال طرفین از انجام تعهدات راحت باشد.
یادتان باشد، چه خودتان قرار است وثیقه ای بگذارید، چه کسی برایتان وثیقه می گذارد و چه می خواهید در یک معامله وثیقه بگیرید، شناخت دقیق ابعاد حقوقی و مالی این موضوع خیلی مهم است. از میزان تعیین وثیقه و فرآیند تودیع آن گرفته تا مسئولیت های وثیقه گذار و شرایط رفع اثر یا ضبط وثیقه، هر کدام نکات ریز و درشت خودشان را دارند. به خصوص در مورد چک های صیادی و ثبت آن ها به عنوان وثیقه، باید خیلی دقیق و با وسواس عمل کنید تا خدای نکرده دچار مشکلات حقوقی نشوید.
به قول قدیمی ها، کار از محکم کاری عیب نمی کند. پس همیشه سعی کنید قبل از هر اقدامی در زمینه تودیع وثیقه، چه قضایی و چه قراردادی، با یک مشاور حقوقی یا وکیل متخصص مشورت کنید. این کار می تواند جلوی ضررهای احتمالی و مشکلات بعدی را بگیرد و به شما کمک کند تا با آگاهی کامل، بهترین تصمیم را بگیرید. منظور از تودیع وثیقه چیزی نیست جز ساختن یک پل امن برای عبور از مسیر پر پیچ و خم تعهدات و مسئولیت ها.
سوالات متداول
تودیع وثیقه یعنی چه به زبان ساده؟
تودیع وثیقه یعنی اینکه یک مال، پول یا سند باارزش را به عنوان تضمین یا گرو به یک مرجع قانونی یا طرف قرارداد می دهید. این کار برای این است که مطمئن شوند شما به تعهدتان عمل می کنید یا سر وقت در جایی که لازم است، حاضر می شوید.
فرق وثیقه و کفالت چیست؟
در وثیقه، شما حتماً یک مال باارزش (مثل پول نقد، سند ملک یا ضمانت نامه بانکی) را به عنوان تضمین به دادگاه می سپارید. اما در کفالت، یک نفر دیگر (کفیل) فقط تعهد می کند که متهم را در صورت احضار، به دادگاه تحویل دهد و هیچ مالی را گرو نمی گذارد. اعتبار و توانایی مالی کفیل نزد قاضی مهم است.
میزان وثیقه در دادسرا چگونه تعیین می شود؟
میزان وثیقه را مقام قضایی (بازپرس یا دادیار) بر اساس عوامل مختلفی مثل نوع و شدت جرم، مجازات قانونی آن، میزان خسارت احتمالی بزه دیده و جزای نقدی که ممکن است متهم محکوم شود، تعیین می کند. این مبلغ نمی تواند کمتر از خسارات و جزای نقدی احتمالی باشد.
وثیقه گذار چه مسئولیت هایی دارد؟
مهمترین مسئولیت وثیقه گذار این است که هر زمان مرجع قضایی متهم را احضار کرد، او را حاضر کند. اگر نتوانست یا نتوانست دلیل موجهی برای عدم حضور متهم بیاورد، وثیقه او (مالی که گرو گذاشته) به نفع دولت ضبط می شود.
آیا می توان بجای پول نقد، سند ملک برای وثیقه گذاشت؟
بله، سند ملکی (ملک شش دانگ) یکی از رایج ترین انواع وثیقه است، به خصوص در مراجع قضایی. در این حالت، ملک کارشناسی و ارزش گذاری می شود و سند آن توقیف می گردد تا زمان انجام تعهدات یا پایان پرونده.
چه زمانی وثیقه ضبط می شود؟
وثیقه زمانی ضبط می شود که متهم، با وجود احضار و اخطار به وثیقه گذار، در موعد مقرر به مرجع قضایی حاضر نشود و وثیقه گذار هم نتواند او را معرفی کند یا دلیل موجهی برای عدم حضورش ارائه دهد.
آیا می توان وثیقه ملکی را تعویض کرد؟
بله، وثیقه گذار حق دارد در طول فرآیند، مال مورد وثیقه را با یک مال دیگر (مثلاً از سند ملکی به وجه نقد یا بالعکس) تعویض کند. البته این کار باید با درخواست کتبی و تأیید مقام قضایی و طی مراحل قانونی انجام شود.
چک بابت تودیع وثیقه چه تفاوتی با چک عادی دارد؟
چک بابت تودیع وثیقه، چکی است که برای تضمین یک تعهد (نه پرداخت مستقیم یک بدهی) صادر می شود. تفاوت اصلی اش در این است که روی متن چک حتماً باید عبارت بابت تضمین قرارداد شماره… درج شود و در سامانه صیاد هم به همین عنوان ثبت گردد. بدون این شرایط، ممکن است مثل چک عادی با آن برخورد شود. دارنده این چک تنها در صورت عدم انجام تعهد می تواند آن را به اجرا بگذارد.
در چه صورت وثیقه قضایی آزاد می شود؟
وثیقه قضایی در صورتی آزاد و به صاحبش برگردانده می شود که دلیل نگهداری آن از بین رفته باشد. مثلاً متهم تبرئه شده باشد، قرار منع یا موقوفی تعقیب صادر شده باشد، حکم اجرا شده باشد، متهم فوت کرده باشد یا مرور زمان شامل پرونده شود.