رتینوئید چیست؟ مزایا و عوارض آن

پوست سالم و شاداب نیازمند مراقبت های ویژه ای است. در این میان رتینوئیدها به عنوان یکی از موثرترین ترکیبات برای بهبود مشکلات پوستی و حفظ زیبایی شناخته می شوند. اما رتینوئید چیست و چه تاثیری بر پوست دارد؟ آیا استفاده از آن عوارضی هم دارد؟ در این مطلب به بررسی جامع رتینوئیدها انواع مزایا و عوارض آن ها می پردازیم تا با آگاهی کامل در مسیر مراقبت از پوست خود قدم بردارید. با ما همراه باشید تا دریابید که آیا رتینوئیدها برای شما مناسب هستند یا خیر.

رتینوئید چیست؟

رتینوئیدها دسته ای از ترکیبات شیمیایی هستند که از ویتامین A مشتق می شوند. این ترکیبات به دلیل توانایی شان در بهبود بافت و ظاهر پوست به طور گسترده در محصولات مراقبت از پوست و درمان های پزشکی استفاده می شوند. رتینوئیدها با تحریک تولید کلاژن افزایش سرعت بازسازی سلولی و کاهش التهاب به جوانسازی درمان آکنه و کاهش لک های پوستی کمک می کنند. این ترکیبات در اشکال مختلف موضعی (کرم ژل سرم) و خوراکی (قرص) در دسترس هستند و بسته به نوع و غلظت می توانند برای مشکلات مختلف پوستی مورد استفاده قرار گیرند.

انواع رتینوئید چه هستند؟

رتینوئیدها انواع مختلفی دارند که هر کدام با قدرت و عملکرد متفاوتی بر روی پوست اثر می گذارند. انتخاب نوع مناسب رتینوئید بستگی به نوع پوست میزان حساسیت و مشکل پوستی مورد نظر دارد. در ادامه به معرفی انواع رایج رتینوئیدها می پردازیم:

رتینول

رتینول یکی از ملایم ترین انواع رتینوئیدها است که بدون نسخه پزشک قابل تهیه است. این ماده به تدریج در پوست به رتینوئیک اسید (شکل فعال رتینوئید) تبدیل می شود و به همین دلیل اثرات آن به مرور زمان ظاهر می شود. رتینول برای افرادی که پوست حساسی دارند یا تازه شروع به استفاده از رتینوئیدها کرده اند گزینه مناسبی است. این ماده به کاهش چین و چروک های سطحی بهبود بافت پوست و روشن تر شدن آن کمک می کند.

رتینال

رتینال یا رتینالدئید یک پله از رتینول قوی تر است و سریع تر به رتینوئیک اسید تبدیل می شود. این ماده نیز در محصولات بدون نسخه یافت می شود و برای درمان آکنه کاهش لک های پوستی و جوانسازی پوست موثر است. رتینال نسبت به رتینول احتمال تحریک کمتری دارد و برای افرادی که به رتینول حساسیت نشان داده اند می تواند جایگزین مناسبی باشد.

ترتینوئین

ترتینوئین یک رتینوئید قوی است که با نام رتینوئیک اسید نیز شناخته می شود و برای تهیه آن نیاز به نسخه پزشک دارید. این ماده مستقیماً بر روی گیرنده های رتینوئید در پوست اثر می گذارد و به همین دلیل تاثیرات آن سریع تر و قوی تر از رتینول و رتینال است. ترتینوئین برای درمان آکنه شدید کاهش چین و چروک های عمیق و لک های مقاوم به درمان استفاده می شود. استفاده از ترتینوئین ممکن است با عوارضی مانند خشکی قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست همراه باشد.

ایزوترتینوئین

ایزوترتینوئین یک رتینوئید خوراکی است که برای درمان آکنه های بسیار شدید و مقاوم به سایر درمان ها تجویز می شود. این دارو با کاهش تولید چربی در پوست جلوگیری از مسدود شدن منافذ و کاهش التهاب به کنترل آکنه کمک می کند. ایزوترتینوئین دارای عوارض جانبی متعددی است و باید تحت نظر پزشک متخصص مصرف شود.

تازاروتن

تازاروتن یک رتینوئید موضعی قوی است که برای درمان آکنه پسوریازیس و آسیب های ناشی از نور خورشید استفاده می شود. این ماده با افزایش سرعت بازسازی سلولی و کاهش التهاب به بهبود ظاهر پوست کمک می کند. تازاروتن نسبت به ترتینوئین ممکن است تحریک بیشتری ایجاد کند و نیاز به استفاده از مرطوب کننده قوی تری داشته باشد.

آداپالن

آداپالن یک رتینوئید موضعی است که به طور خاص برای درمان آکنه طراحی شده است. این ماده با کاهش التهاب و جلوگیری از تشکیل کومدون ها (جوش های سرسیاه و سرسفید) به بهبود آکنه کمک می کند. آداپالن نسبت به سایر رتینوئیدها عوارض جانبی کمتری دارد و برای پوست های حساس مناسب تر است. این ماده بدون نسخه و با نسخه پزشک در دسترس است.

رتینیل پالمیتات

رتینیل پالمیتات ملایم ترین نوع رتینوئید است که در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست بدون نسخه یافت می شود. این ماده به تدریج در پوست به رتینول و سپس به رتینوئیک اسید تبدیل می شود و به همین دلیل اثرات آن بسیار ملایم و تدریجی است. رتینیل پالمیتات برای افرادی که پوست بسیار حساسی دارند یا به دنبال یک رتینوئید با حداقل عوارض جانبی هستند مناسب است. این ماده به بهبود بافت پوست و کاهش علائم پیری کمک می کند.

Retinyl retinoate

Retinyl retinoate ترکیبی است که از ترکیب رتینول و رتینوئیک اسید تشکیل شده است. این ترکیب به دلیل پایداری بالا و توانایی نفوذ به عمق پوست به عنوان یک رتینوئید موثر شناخته می شود. Retinyl retinoate به تحریک تولید کلاژن کاهش چین و چروک ها و بهبود بافت پوست کمک می کند و در عین حال احتمال تحریک کمتری نسبت به رتینوئیک اسید دارد.

Hydroxypinacolone retinoate

Hydroxypinacolone retinoate یک استر رتینوئیک اسید است که به طور مستقیم به گیرنده های رتینوئید در پوست متصل می شود. این ماده به دلیل اثربخشی بالا و احتمال تحریک کم به عنوان یک رتینوئید نسل جدید شناخته می شود. Hydroxypinacolone retinoate به کاهش چین و چروک ها بهبود بافت پوست و درمان آکنه کمک می کند و برای انواع پوست مناسب است.

مزایای استفاده از رتینوئید چیست؟

رتینوئیدها به دلیل اثرات متعددی که بر روی پوست دارند به عنوان یکی از محبوب ترین و موثرترین ترکیبات در محصولات مراقبت از پوست شناخته می شوند. این ترکیبات با تحریک تولید کلاژن افزایش سرعت بازسازی سلولی و کاهش التهاب به بهبود مشکلات مختلف پوستی کمک می کنند. برخی از مهم ترین مزایای استفاده از رتینوئیدها عبارتند از:

• کاهش چین و چروک: رتینوئیدها با تحریک تولید کلاژن و الاستین به کاهش خطوط ریز و چین و چروک های پوستی کمک می کنند و باعث جوانسازی پوست می شوند.
• درمان آکنه: رتینوئیدها با کاهش تولید چربی در پوست جلوگیری از مسدود شدن منافذ و کاهش التهاب به درمان آکنه و جلوگیری از بروز جوش های جدید کمک می کنند.
• کاهش لک های پوستی: رتینوئیدها با افزایش سرعت بازسازی سلولی و کاهش تولید ملانین به کاهش لک های تیره و روشن تر شدن پوست کمک می کنند.
• بهبود بافت پوست: رتینوئیدها با افزایش سرعت بازسازی سلولی به صاف و یکدست شدن بافت پوست کمک می کنند و باعث کاهش منافذ باز می شوند.
• درمان پسوریازیس: رتینوئیدها با کاهش التهاب و پوسته ریزی به بهبود علائم پسوریازیس کمک می کنند.

عوارض استفاده از رتینوئید

استفاده از رتینوئیدها به خصوص در ابتدای مصرف ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. این عوارض معمولاً موقتی هستند و با تنظیم دوز و نحوه مصرف قابل کنترل هستند. برخی از شایع ترین عوارض استفاده از رتینوئیدها عبارتند از:

• خشکی و پوسته پوسته شدن پوست: رتینوئیدها می توانند باعث کاهش رطوبت پوست و افزایش پوسته ریزی شوند. برای کاهش این عارضه استفاده از مرطوب کننده قوی و مناسب ضروری است.
• قرمزی و التهاب: رتینوئیدها ممکن است باعث تحریک پوست و ایجاد قرمزی و التهاب شوند. برای کاهش این عارضه شروع با دوز کم و استفاده تدریجی از رتینوئید توصیه می شود.
• حساسیت به نور خورشید: رتینوئیدها می توانند پوست را نسبت به نور خورشید حساس تر کنند. استفاده از ضد آفتاب با SPF بالا در طول دوره مصرف رتینوئید ضروری است.
• سوزش و خارش: در برخی افراد استفاده از رتینوئیدها ممکن است با سوزش و خارش پوست همراه باشد. در صورت بروز این عارضه مصرف رتینوئید را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
• تشدید آکنه: در برخی موارد استفاده از رتینوئیدها در ابتدا ممکن است باعث تشدید آکنه شود. این عارضه معمولاً موقتی است و پس از چند هفته بهبود می یابد.

چگونه از رتینوئید استفاده کنیم؟

برای استفاده صحیح و ایمن از رتینوئیدها رعایت نکات زیر ضروری است:

• شروع با دوز کم: اگر برای اولین بار از رتینوئیدها استفاده می کنید با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز را افزایش دهید.
• استفاده تدریجی: در ابتدا رتینوئید را یک یا دو بار در هفته استفاده کنید و به تدریج تعداد دفعات مصرف را افزایش دهید.
• استفاده در شب: رتینوئیدها را در شب و قبل از خواب استفاده کنید زیرا نور خورشید می تواند باعث تخریب آن ها شود.
• استفاده از مرطوب کننده: پس از استفاده از رتینوئید از یک مرطوب کننده قوی و مناسب استفاده کنید تا از خشکی و پوسته پوسته شدن پوست جلوگیری شود.
• استفاده از ضد آفتاب: در طول روز حتماً از ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید زیرا رتینوئیدها می توانند پوست را نسبت به نور خورشید حساس تر کنند.
• اجتناب از استفاده همزمان با سایر محصولات تحریک کننده: از استفاده همزمان رتینوئیدها با سایر محصولات تحریک کننده مانند اسیدهای لایه بردار (AHA/BHA) و بنزوئیل پراکسید خودداری کنید.
• صبر و مداومت: نتایج استفاده از رتینوئیدها ممکن است پس از چند هفته یا چند ماه ظاهر شود. برای دستیابی به بهترین نتایج صبور باشید و به طور منظم از رتینوئیدها استفاده کنید.

چه کسانی نباید از رتینوئید استفاده کنند؟

استفاده از رتینوئیدها برای همه افراد مناسب نیست. برخی از افراد به دلیل شرایط خاصی که دارند نباید از رتینوئیدها استفاده کنند. این افراد عبارتند از:

• زنان باردار و شیرده: رتینوئیدها می توانند باعث نقایص مادرزادی در جنین شوند.
• افراد با پوست بسیار حساس: رتینوئیدها می توانند باعث تحریک شدید پوست در افراد با پوست بسیار حساس شوند.
• افراد مبتلا به اگزما یا روزاسه: رتینوئیدها می توانند علائم اگزما و روزاسه را تشدید کنند.
• افرادی که در حال انجام درمان های پوستی خاصی هستند: رتینوئیدها ممکن است با برخی از درمان های پوستی تداخل داشته باشند.

رتینوئید با چه ترکیباتی تداخل دارد؟

رتینوئیدها می توانند با برخی از ترکیبات موجود در محصولات مراقبت از پوست تداخل داشته باشند و باعث تحریک پوست شوند. از جمله این ترکیبات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اسیدهای لایه بردار (AHA/BHA): استفاده همزمان از رتینوئیدها و اسیدهای لایه بردار می تواند باعث تحریک شدید پوست شود.
• بنزوئیل پراکسید: استفاده همزمان از رتینوئیدها و بنزوئیل پراکسید می تواند باعث خشکی و تحریک پوست شود.
• ویتامین C: استفاده همزمان از رتینوئیدها و ویتامین C می تواند باعث کاهش اثربخشی هر دو محصول شود.
• محصولات حاوی الکل: محصولات حاوی الکل می توانند باعث خشکی و تحریک پوست شوند و استفاده همزمان آن ها با رتینوئیدها توصیه نمی شود.

مدت زمان لازم برای مشاهده نتایج رتینوئید چقدر است؟

مدت زمان لازم برای مشاهده نتایج رتینوئیدها بستگی به نوع رتینوئید غلظت آن و نوع مشکل پوستی دارد. به طور کلی برای مشاهده نتایج قابل توجه نیاز به استفاده مداوم از رتینوئیدها به مدت چند هفته تا چند ماه است. در برخی موارد ممکن است در ابتدا تشدید آکنه یا افزایش خشکی پوست را تجربه کنید که این عوارض معمولاً موقتی هستند و پس از مدتی بهبود می یابند.

آیا رتینوئید برای انواع پوست مناسب هستند؟

رتینوئیدها می توانند برای انواع پوست مفید باشند اما انتخاب نوع مناسب رتینوئید و نحوه استفاده از آن بستگی به نوع پوست و میزان حساسیت آن دارد. افراد با پوست خشک و حساس باید از رتینوئیدهای ملایم با غلظت کم استفاده کنند و حتماً از مرطوب کننده قوی استفاده کنند. افراد با پوست چرب و مستعد آکنه می توانند از رتینوئیدهای قوی تر با غلظت بالاتر استفاده کنند اما باید مراقب عوارض جانبی مانند خشکی و تحریک پوست باشند.

تفاوت رتینول با ترتینوئین

رتینول و ترتینوئین هر دو از مشتقات ویتامین A هستند و برای بهبود مشکلات پوستی استفاده می شوند اما تفاوت های مهمی با هم دارند. رتینول یک رتینوئید ملایم است که بدون نسخه پزشک قابل تهیه است و به تدریج در پوست به رتینوئیک اسید تبدیل می شود. ترتینوئین یک رتینوئید قوی است که برای تهیه آن نیاز به نسخه پزشک دارید و مستقیماً بر روی گیرنده های رتینوئید در پوست اثر می گذارد. به همین دلیل تاثیرات ترتینوئین سریع تر و قوی تر از رتینول است اما احتمال بروز عوارض جانبی نیز بیشتر است.

سرم رتینول چیست و چه کاربردی دارد؟

سرم رتینول یک محصول مراقبت از پوست است که حاوی رتینول به عنوان ماده اصلی است. سرم ها معمولاً دارای غلظت بالاتری از مواد فعال نسبت به کرم ها و لوسیون ها هستند و به همین دلیل می توانند تاثیرات قوی تری بر روی پوست داشته باشند. سرم رتینول برای کاهش چین و چروک ها بهبود بافت پوست روشن تر شدن پوست و درمان آکنه استفاده می شود. استفاده از سرم رتینول به خصوص برای افرادی که پوست حساسی دارند باید با احتیاط و با دوز کم شروع شود.

پماد ترتینوئین چیست؟

پماد ترتینوئین یک داروی موضعی است که حاوی ترتینوئین (رتینوئیک اسید) به عنوان ماده اصلی است. این پماد برای درمان آکنه کاهش چین و چروک ها و لک های پوستی استفاده می شود. پماد ترتینوئین باید طبق دستور پزشک و با احتیاط استفاده شود زیرا می تواند باعث خشکی قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست شود. استفاده از مرطوب کننده و ضد آفتاب در طول دوره مصرف پماد ترتینوئین ضروری است.

رتینوئیدها چگونه کار می کنند؟

رتینوئیدها با اتصال به گیرنده های رتینوئید در سلول های پوست فعالیت آن ها را تنظیم می کنند. این فرآیند باعث افزایش تولید کلاژن افزایش سرعت بازسازی سلولی کاهش تولید چربی و کاهش التهاب می شود. در نتیجه رتینوئیدها می توانند به بهبود مشکلات مختلف پوستی مانند چین و چروک ها آکنه لک های پوستی و پسوریازیس کمک کنند.

تفاوت ترتینوئین و آداپالن

ترتینوئین و آداپالن هر دو از رتینوئیدهای موضعی هستند که برای درمان آکنه استفاده می شوند اما تفاوت هایی با هم دارند. ترتینوئین یک رتینوئید قوی است که برای درمان آکنه های شدید و مقاوم به سایر درمان ها استفاده می شود و نیاز به نسخه پزشک دارد. آداپالن یک رتینوئید ملایم تر است که به طور خاص برای درمان آکنه طراحی شده است و عوارض جانبی کمتری نسبت به ترتینوئین دارد. آداپالن بدون نسخه و با نسخه پزشک در دسترس است.

آیا می توان از رتینوئید برای چروک ریز اطراف چشم استفاده کرد؟

بله با احتیاط و استفاده از دوز پایین می توان از رتینوئید برای چروک های ریز اطراف چشم استفاده کرد. از تماس مستقیم با چشم خودداری کنید.

آیا استفاده از رتینوئید برای همه سنین مناسب است؟

استفاده از رتینوئید برای بزرگسالان مناسب است اما برای کودکان و نوجوانان باید با نظر پزشک متخصص مصرف شود.

چقدر طول می کشد تا تاثیرات رتینول را روی پوست مشاهده کنیم؟

مشاهده تاثیرات رتینول معمولاً بین 4 تا 12 هفته زمان می برد و برای دستیابی به نتایج مطلوب نیاز به استفاده مداوم است.

بهترین زمان مصرف سرم رتینول چه موقع است؟

بهترین زمان مصرف سرم رتینول شب قبل از خواب است زیرا نور خورشید می تواند باعث تخریب آن شود.

آیا کرم ترتینوئین لایه بردار است؟

بله کرم ترتینوئین خاصیت لایه برداری دارد و با افزایش سرعت بازسازی سلولی به بهبود بافت پوست کمک می کند.

پماد ترتینوئین برای چی خوبه؟

پماد ترتینوئین برای درمان آکنه کاهش چین و چروک ها و لک های پوستی استفاده می شود.

از چه سنی باید مصرف رتینول را شروع کرد؟

مصرف رتینول معمولاً از اواخر دهه 20 یا اوایل دهه 30 زندگی توصیه می شود زمانی که علائم پیری پوست شروع به ظاهر شدن می کنند.

چگونه می توان از عوارض رتینوئید جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از عوارض رتینوئید با دوز کم شروع کنید از مرطوب کننده و ضد آفتاب استفاده کنید و از استفاده همزمان با سایر محصولات تحریک کننده خودداری کنید.

آیا آداپالن خاصیت ضدچروک هم دارد؟

آداپالن بیشتر برای درمان آکنه استفاده می شود اما می تواند به تحریک تولید کلاژن و بهبود بافت پوست نیز کمک کند.

آیا پماد ترتینوئین جای لک را نیز از بین می برد؟

پماد ترتینوئین می تواند به کاهش لک های پوستی کمک کند اما برای لک های مقاوم به درمان ممکن است نیاز به روش های درمانی دیگری باشد.