چگونه آبله میمونی قابل انتقال از انسان به انسان شد؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، اِم‌پاکس یک ارتوپاکس‌ویروس از سرده ویروس‌هایی است که باعث ایجاد آبله می‌شود. اجرای جمعیت‌شمول واکسیناسیون آبله که توسط یک کارزار جهانی ۵۰ سال پیش ارائه شد، با گذشت زمان کاهش یافت. چرا که همزمان با ریشه‌کن شدن این بیماری، واکسیناسیون آبله نیز متوقف شد.

توالی ژنتیکی عفونت‌های تبارشاخه «۱ ب» که سازمان جهانی بهداشت تخمین می‌زند که در اواسط ماه سپتامبر ۲۰۲۳ ظاهر شده باشد، نشان می‌دهد که آنها حامل جهشی به نام APOBEC3 هستند که نشان می‌دهد ویروس در حال سازگارشدن با انسان است.

ویروسی که باعث بیماری اِم‌پاکس می‌شود معمولاً نسبتاً پایدار بوده و به کندی جهش می‌یابد، اما جهش‌های مبتنی بر APOBEC می‌توانند تکامل ویروسی را تسریع کنند. تمام موارد انتقال انسان به انسان دارای این جهش APOBEC هستند، به این معنی که کمی سریعتر از انتظار جهش می‌یابد.

در گذشته، اِم‌پاکس عمدتاً از طریق تماس انسان با حیوانات آلوده منتقل می‌شد. البته این روش انتقال کماکان در کشور کنگو منجر به افزایش موارد تبارشاخه «۱» (یا ۱ آ) می‌شود که احتمالاً به دلیل عواملی مانند جنگل‌زدایی و افزایش مصرف گوشت شکار است.

در عوض، دکتر سلیم عبدالکریم، اپیدمیولوژیست آفریقای جنوبی می‌گوید که نسخه‌های جهش‌یافته از تبارشاخه‌های «۱ ب» و «۲ ب» اکنون به گونه‌ای هستند که اساساً می‌توان آن‌ها را یک بیماری مقاربتی در نظر گرفت. بیشتر موارد جهش یافته تبارشاخه‌ «۱ ب» در میان بزرگسالان یافت می‌شود که در ابتدا به دلیل شیوع در بین کارگران زن در استان کیوو جنوبی در کنگو ایجاد شد.

این ویروس همچنین می‌تواند از طریق تماس نزدیک با یک فرد آلوده گسترش یابد و احتمالاً همین عامل است که می‌تواند علت ابتلای کودکان آلوده به تبارشاخه‌ «۱ ب»، به‌ویژه در کشور بوروندی و در اردوگاه‌های پرازدحام آوارگان شرق کنگو را توضیح دهد.

دانشمندان سازمان جهانی بهداشت و متخصصان اِم‌پاکس هشدار داده‌اند که کودکان، زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا مبتلا به سایر بیماری‌ها هستند، ممکن است در معرض خطر بیماری جدی اِم‌پاکس و مرگ باشند.

تبارشاخه‌ «۱‌» معمولاً باعث بیماری شدیدتر شده است و  نرخ مرگ و میر آن بین ۴ تا ۱۱ درصد است، حال آنکه میزان مرگ و میز برای تبارشاخه‌ «۲» حدود ۱ درصد است. داده‌های کنگو نشان می‌دهد که تعداد کمی بر اثر ابتلا به سویه جدید «۱ ب» جان خود را از دست داده‌اند، اما شاید این داده‌ها در بین سویه‌های مختلف تداخل داشته باشد.