مقایسه تتراسایکلین و سولفات نئومایسین در درمان بیماری Swim Bladder در ماهی گلدفیش
بیماری کیسه هوا (Swim Bladder)
این بیماری با نام های Swim Bladder یا Air Bladdder و یا Gas Bladder شناخته می شود.یکی از شایع ترین بیماری های ماهیان آکواریوم ماهیران است و منشا آن در بیشتر منابع ویروسی و در بعضی از منابع باکتریایی ذکر شده است.این بیماری مستقیما” کیسه ی هوای ماهی را درگیر می کند.کیسه ی هوا یک اندام داخلی و کیسه ای شکل در بدن ماهی است که درون آن پر از نوعی گاز است و ماهی به وسیله آن بدون صرف انرژی اضافی تعادل خود را در عمق های مختلف آب حفظ می کند.در بعضی از گونه ها این کیسه ی هوایی به شنوایی ماهی کمک می کند.
علایم:
1.به هم خوردن تعادل شنای ماهی
2.در موارد حاد ماهی به صورت بر عکس از ناحیه شکم روی سطح آب شناور می شود.
3.متوقف شدن ماهی در کف آکواریوم و نداشتن تحرک
4.تقلا کردن شدید در حین شنا کردن در زاویه ای غیر عادی
5.وجود حباب های ریز هوا داخل مدفوع ماهی به صورتی که مدفوع ماهی بر روی سطح آب شناور شود.
ماهی مبتلا به بیماری کیسه ی هوا اشتها و علاقه زیادی به خوردن دارد.در این حالت غذای خشک بدترین انتخاب برای ماهی است.
عوامل تحریک کننده بیماری:
۱.غذادهی زیاد به ماهی
2.مصرف بیش از حد غذای خشک
3.تغییر ناگهانی رژیم غذایی ماهی
4.آب آلوده
5.نوعی ویروس یا باکتری که مستقیما به کیسه هوایی ماهی حمله میکند.
راه های پیشگیری:
1.خیساندن غذای خشک قبل از مصرف بین 2 تا 3 دقیقه
2.ندادن غذای زیاد
3.نگه داشتن آب تانک در شرایط ایده آل و تمیز
درمان:
بالا بردن دمای آب (بین 30 تا 34 درجه سانتیگراد بر اساس مقاومت ماهی) و همچنین اضافه کردن یک قاشق غذاخوری نمک بدون ید در هر 20 لیتر آب به درمان این بیماری کمک می کند.غذا ندادن به ماهی به مدت یک هفته نیز در درمان بیماری موثر است.
در آخر نیز استفاده از درمان های دارویی زیر توصیه می شود:
راه اول استفاده از تتراسایکلین :
250 میلی گرم به ازای هر 37.8 لیتر آب.دارو باید 7 روز متوالی تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز 25 ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.
راه دوم استفاده از سولفات نئومایسین :
250 میلی گرم به ازای هر 37.8 لیتر آب.دارو باید 7 روز متوالی تکرار شود.قبل از اضافه کردن هر دوز 25 ٪ از آب آکواریوم سیفون شود.
کیسه هوا چیست؟ و وظایف مختلف کیسه هوا در بدن ماهی چیست ؟
کیسه شنا کیسه ای پر از گاز است که بین مجرای گوارش و کلیه ها قرار گرفته است که اصطلاحا به طور غیر علمی به کیسه هوا مشهور است. کیسه هوا نقش کلیدی ای در حفظ شناوری و کاهش صرف انرژی برای حفظ تعادل در ماهی دارد به طوری که ماهی میتواند با وجود آن به سهولت به شناوری بپردازد اما وقتی تحت تأثیر بیماری قرار می گیرد، ماهی کنترل خود را از دست می دهد و یا وارونه یا به پهلو شنا می کند. پس شنای زیبا و آزادانه ی ماهی در کل مخزن به دلیل این کیسه ی هوا است که به آنها کمک می کند که شناور باشد و بی عیب و نقص در هر نقطه ای از مخزن شنا کنند. این کیسه ی ساده و مخروطی مانند پر از گاز های دی اکسید کربن، اکسیژن و نیتروژن، به نسبت های متفاوت نسبت به هوا است.
داشتن کیسه هوا ویژگی مشترک همه ی ماهیان نیست. بلکه برخی از ماهیان دارای کیسه ی هوا و برخی فاقد آن هستند. و همچنین تعداد آن در تمامی ماهیان یکسان نیست. بر فرض مثال در ماهیان دارتر، لامپری، هگ فیش، ماهیان غضروفی و ماهیانی که در عمق بیش از هزار متر زندگی میکنند، اندامی به نام کیسه ی هوا وجود ندارد. ماهی ها توانایی کنترل میزان هوای پر شده در اندام کیسه هوای خود را دارند.
با کنترل میزان هوای موجود در کیسه ی هوا، ماهی ها می توانند در ستون آب مخزن ماهی در تمام جهات حرکت کنند. هرچه هوای بیشتری پر کنند می توانند به سمت بالا بروند و در عین حال هر چه هوای بیشتری آزاد کنند می توانند به سمت پایین حرکت کنند. همانطور که مقدار هوا تنظیم می شود وزن آنها بیش از حد تحت تأثیر قرار می گیرد و امکان حرکت در همه جهات را ممکن می کند.
انواع کیسه هوا کدامند؟
در بسیاری از ماهیان کیسه ی هوا از دو بخش تشکیل شده است که شامل قسمت قدامی و قسمت خلفی می شود. قسمت قدامی در نیم تنه ی جلویی بدن ماهی و نزدیک به سر قرار گرفته شده است. و توسط بافت ضخیمی پوشیده شده است که امکان تغیر اندازه زیاد را به کیسه ی هوا نمی دهد. و همچنین منجر می گردد که محکم به ستون فقرات متصل بماند و به ثابت ماندن موقعیت مکانی کمک می نماید. قسمت خلفی کیسه هوا مستقیما در پشت قسمت قدامی و در نیم تنه ی عقبی بدن ماهی، نزدیک به دم، قرار دارد. که نسبت به قسمت قدامی حجم متفاوتی را داراست.
کیسه هوا دارای چهار لایه است که از خارج به داخل از رشته های الاستیک متراکم، رشته های الاستیک غیر متراکم، عضلات صاف و بافت پوششی تشکیل شده است و به علت این ساختار خاص، هیچ گازی نمیتواند از آن خروج یابد. و به دلیل لایه ای بلور های گوانین در زیر لایه ی خارجی کیسه هوا، این کیسه نسبت به نفوذ گاز ها هم مقاوم شده است ( ضخامت کل لایه ها بین 50 تا 300 میکرون است ).
گفتن این نکته حائز اهمیت است که حجم کیسه هوا در بین ماهیان آب شور و آب شیرین متفاوت است! زیرا به واسطه ی چگالی زیاد آب دریا، به خودی خود ماهی تمایل شدیدی به شناوری بر اساس غلظت زیاد دارد. پس در نتیجه نیازی به حجیم بودن کیسه هوا نیست. حجم کیسه در ماهیان آب شیرین 7% حجم کل بدن و در ماهیان آب شور 5% حجم کل بدن است چون تلاش کمتری لازم است تا برای شناوری انجام دهند.
از دیدگاه جنین شناسی که یکی از روش های طبقه بندی ماهیان است، کیسه هوا در اثر رشد مجرای گوارشی به سمت بیرون ایجاد میشود. کیسه هوا به طور عمده به دو صورت است که اعم از فیزوستوم و فیزوکلیست می باشد. فیزوستوم به کیسه هوایی گفته می شود که در آن یک رابط و مجرای هوایی بین کیسه هوا و روده وجود دارد و فیزوکلیست فاقد این مجرا است اما در این نوع ماهیان هم، در مراحل نوزادی این مجرا وجود دارد و زمانی این مجرا بسته می شود که برای اولین بار به سطح آمده و هوا را ببلعند.
ماهیانی که شعاع باله ی نرم دارند، دارای کیسه ی هوای فیزوستوم هستند. فیزوستوم ها، عمدتا در برگیرنده ی ماهیانی است که در مناطق کم عمق سکونت دارند. در عمق زیاد لازم است که کیسه شنا انبساط بیشتری پیدا کند و میزان گاز بیشتری را وارد خود کند. حجم کیسه ی شنا در سطح آب، فشاری برابر با یک اتمسفر دارد که این حجم به ازای هر ده متر پایین رفتن کاهش میابد. بنابر این میزان گازی که در عمق لازم است، خیلی زیاد است، پس این ماهیان نمیتواند به عمق زیاد برود.
دسته ای از ماهیان هستند که به مالاکوپتریگیش ( Malacopterygish ) مشهورند که دارای مجرای خلفی ای که به منفذ مخرج وصل می شود، هستند. این ماهیان کیسه ی هوای خود را از طریق بلعیدن هوا پر می کنند که شامل خانواده های شگ ماهیان، آزاد ماهیان، زبان استخوانی ها، اردک ماهیان، کپور ماهیان، گربه ماهیان، کاراسین ها و مار ماهیان می باشد.
منبع: