گلایه از وضعیت شتاب‌دهی در حوزه زیست فناوری/اخذمجوزها محصول را منقضی می‌کند

مدیر یک شتاب‌دهنده در گفت‌وگو با آنا؛

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، امروزه از میکروب‌ها در صنایع غذایی، دارویی و تولید انواع واکسن و صنعت معدن، مکمل‌های دام طیور و آبزیان استفاده می‌شود.

یکی از شتاب‌دهنده‌های تخصصی حوزه زیست فناوری غذایی، میکروبی و پروبیوتیک ایران توسعه استفاده از میکروارگانیسم‌ها در صنایع مختلف را جزء اهداف اصلی خود قرار داده و با شناسایی و حمایت از طرح‌های این حوزه، گام‌های اساسی برای رشد این صنعت برداشته است.

مهدی پورشاکر میبدی، دانشجوی دکترای زیست فناوری میکروبی و مدیرعامل این شتاب‌دهنده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: این شتاب‌دهنده فعالیت خود را سال ۱۳۹۷ آغاز و مجوز شتاب‌دهی‌ را نیز سال ۱۳۹۸ از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری دریافت کرده است.

وی افزود: در ابتدای تأسیس این مجموعه، اعضای هیئت مدیره به این نتیجه رسیدند که اکوسیستم زیست فناوری کشور به خصوص حوزه صنایع غذایی، بیوتکنولوژی و پروبیوتیک‌ها، جای رشد و پیشرفت بسیار خوبی دارد و می‌تواند گردش اقتصادی خیلی بالایی برای کشور به همراه بیاورد. 

به گفته پورشاکر، از اين‌رو پلتفرمی پیرامون تک ژن زیست و غذا‌های فراسودمند طراحی کردیم و براساس روابطی که با انجمن پروبیوتیک داشتیم و زیرساخت‌های صنعتی، علمی و آزمایشگاهی که وجود داشت، سعی کردیم خدمتی به افراد علاقمند این حوزه ارائه دهیم.

وی افزود: ما برای راه‌اندازی این شتاب‌دهنده مدل‌های مختلف دنیا را بررسی کردیم و در نهایت به صورت استارتاپ استودیو_که کارخانه استارت‌آپ یا استودیوی سرمایه‌گذاری نیز شناخته می‌شود_فعالیت‌ را آغاز کردیم و به سراغ دانشگاه‌ها، مراکز عملی و انجمن‌های مختلف رفتیم.

وی گفت: خودمان به تیم‌ها ایده دادیم و از آنها حمایت کردیم تا به محصول برسند.

پورشاکر خاطرنشان کرد: در دوره نخست با ۶ تیم فعالیت را آغاز کردیم؛ خروجی این کار ایجاد ۶ تیم، ۳ محصول و ۲ شرکت بود.

مدیر این شتاب‌دهنده‌ با بیان اینکه موفقیت این دوره الگویی برای تیم‌های بعدی شد و نقشه راه موفقی را برای ما ایجاد کرد، گفت: در دوره دوم با ۱۸ تیم فعالیت‌مان را آغاز کردیم که تقریباً اواخر سال۱۴۰۱ فعالیت این دوره به اتمام رسید. در این دوره نیز برای ۱۰ تیم جذب سرمایه‌گذاری انجام شد. ۷ الی ۸ تیم نیز در حال مذاکره با سرمایه‌گذاران هستند.

وی ادامه داد: دوره سوم را نیز با حمایت از ۲۵ تیم آغاز کرده‌ایم. این تیم‌ها نیز اکنون در حال گذراندن دوره شتابدهی‌شان‌اند.

وی به نحوه حمایت این شتاب‌دهنده از شرکت‌ها و تیم‌ها پرداخت و در این خصوص گفت: شتاب‌دهنده دو نوع خدمت ارائه می‌کند. یک سری از خدمات نقدی یا مالی و خدمات دیگر غیر نقدی هستند. ما بر اساس نوع طرح، نوع همکاری و میزان مشارکت تیم‌ها و میزان هزینه‌ها، این تیم‌ها را حمایت می‌کنیم.

طولانی بودن فرایند اخذ مجوز‌ها منجر به شکست محصولات می‌شود

پورشاکر به پاره‌ای از مشکلات این شتاب‌دهنده برای اجرای طرح‌ها اشاره کرد و افزود: در حال حاضر بحث رگولویشن (قانون‌گذاری بر فرآیندی) یکی از بزرگترین مشکلات و معضلاتی است که اغلب شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه زیست فناوری با آن مواجه‌اند.

وی با بیان اینکه این قانون وجود دارد ولی وقتی محصولی توسعه پیدا می‌کند، برای ورود به بازار عمری دارد، گفت: تا زمانی که جامعه تشنه آن محصول است باید وارد بازار شود. اگر محصول تولیدی وارد بازار شود، صاحب فناوری برنده می‌شود و هزینه‌هایی که صرف آن محصول کرده است به نتیجه می‌رسد.

وی گفت: اما اگر از مدت زمان ارائه آن محصول بگذرد، شرکت تولید‌کننده هر هزینه‌ای که صرف کرده است، سوخت می‌شود.

مدیرعامل این شتاب‌دهنده ادامه داد: متأسفانه گاهی آنقدر این فرایند‌ها زمان بر است که محصول پس از اخذ مجوز دیگر در بازار خریداری ندارد. به عنوان مثال ما محصولی را برای تقویت و مقاومت دربرابر بیماری کرونا توسعه دادیم، محصولی که بسیار مؤثر بود و نتایج کارآزمایی این ادعا را اثبات کرده اند، اما فرایند اخذ مجوز آن به قدری طولانی شد که دیگر کرونایی نبود. عملاً هزینه‌هایی که ما صرف این پروژه کردیم هدر رفت.

وی یادآورشد: ما ایده‌های بزرگ دانش بنیان و نوآوری‌های زیادی راه‌اندازی کردیم تا محصولات بومی‌سازی و به بازار عرضه شوند. برخی از محصولات نیز برای نخستین بار توسط پژوهشگران این مجموعه طراحی و تولید شده اند.

وی گفت: برای اینکه رو به استفاده از این محصولات بیاوریم باید دو نکته رعایت شود. یک، باید فرهنگ‌سازی شود. دوم، باید ریسک‌هایی که احتمالاً برای مصرف‌کننده به وجود می‌آید را پوشش دهیم. این دو کار از جمله کار‌هایی است که از دست شرکت‌های کوچک و حتی شرکت‌های بزرگ بر نمی‌آید و نمی‌توانند فرهنگ‌سازی کنند که مردم پروبیوتیک مصرف کنند.

اقتصاد دریا در ایران مغفول باقی مانده است

وی اظهار کرد: یکی از شاخص‌ترین محصولات این مجموعه در ارتباط با واکسن‌های حوزه آبزیان است. ایران یکی از بزرگترین کشور‌های تولید‌کننده محصولات آبزی پروری؛ ماهیان گرم آبی و سردآبی است، اما متأسفانه اقتصاد دریا که یکی از بزرگترین اقتصاد‌های دنیاست در کشور مغفول مانده است.

وی اضافه کرد: ما خیلی خوب می‌توانیم روی این مسئله خودی نشان بدهیم. زمانی که تجربه کشور‌های مشابه دنیا را بررسی می‌کنیم، نروژ یکی از بزرگترین کشور‌ها در این حوزه است و صد در صد به پیشگیری رو آورده است و با استفاده از طراحی و واکسیناسیون ماهی‌ها در اقلام مختلف، رنج بیماری را کاهش داده که این امر منجر به افزایش تولید و کاهش قیمت تمام شده و ارتقای سطح سلامت مصرف‌کنندگانش شده است.

به گفته وی، از سوی دیگر آنتی بیوتیک داخل بدن موجود رسوب می‌کند و مصرف‌کنندگان با مصرف گوشت آن آنتی بیوتیک را دریافت می‌کنند و زمینه خطر مقاوم‌سازی به آنتی بیوتیک در آنها از بین می‌رود.

وی در پایان گفت: حال من شرکت دانش‌بنیان، استارت‌آپ و شتاب‌دهنده این واکسن را طراحی کرده‌ام. از نظر عملی نیز مجوز آن را گرفته‌ام، اما نمی‌توانم فرهنگ‌سازی کنم، زیرا در همه دنیا کار فرهنگ‌سازی برعهده دولت است. دولت‌ها با روش‌های مختلف آموزشی و وضع قوانین استفاده از این محصولات را فرهنگ‌سازی می‌کنند. دولت ایران نیز باید به این مسئله ورود پیدا کند.