گزارش مهم بازوی کارشناسی مجلس/ توجه به این موضوعات در بودجه ضروری است

مرکز پژوهش های مجلس بررسی کرد:

بررسی احکام لایحه بودجه در بخش آب کشاورزی و محیط زیست

لید:

مرکز پژوهش های مجلس در گزارش اخیر خود که در آبان سال جاری با عنوان «بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور(۱۱): موضوع تبصره «۷» بخش آب کشاورزی و محیط زیست» منتشر کرد به نقاط قوت و ضعف ان لایحه بودجه در ارتباط با آب کشاورزی و محیط زیست پرداخت. بررسی مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که لایحه بودجه با برنامه هفتم توسعه هم خوانی ندارد و احکام آن بیشتر تکرار احکام سال های گذشته است.

لایحه بودجه ۱۴۰۴ با جداسازی بخش های بودجه ای  بررسی جامع و تطبیق دقیق اعداد و ارقام را با مشکل مواجه کرده است. این جداسازی بررسی همزمان طرح ها و برنامه های بخش آب کشاورزی و محیط زیست را دشوار می کند.

بررسی تبصره ۷ نشان می دهد که احکام ارائه شده در حوزه کشاورزی مجدداً احکام سال های قبل هستند و مبحث جدیدی در لایحه مطرح نشده است. با توجه به تصویب و ابلاغ برنامه هفتم توسعه انتظار می رفت احکام بودجه ای این برنامه نیز در لایحه ۱۴۰۴ لحاظ شود. مسائلی همچون بهره وری پایین تولید کم سلامت و کیفیت پایین مواد غذایی ناپایداری زنجیره های ارزش و مدیریت ناپایدار منابع طبیعی  مورد تأکید برنامه هفتم هستند و نیازمند خط مشی گذاری در بودجه می باشند.

آب و کشاورزی

تبصره ۷ در بخش آب عمدتاً به اعتبارات سیستم های آبیاری نوین عوارض چاه های آب حق النظاره تسویه بدهی طرح های تملک دارایی و دریافت مبلغ اضافی آب بها می پردازد. این احکام هم خوانی چندانی با برنامه هفتم پیشرفت که به تجهیز شبکه پایش آب سامانه ملی حسابداری آب ساخت آب شیرین کن و کنترل اضافه برداشت ها تاکید دارد ندارند.  لایحه بودجه در این بخش به جای پیشرفت و نوآوری به تکرار و اصلاح احکام گذشته می پردازد.

در بخش کشاورزی نیز  احکام مهم برنامه هفتم توسعه مانند نظام بهینه تولید انتقال حمایت های قیمتی و غیرقیمتی به تولیدکنندگان توسعه کشاورزی قراردادی و افزایش سرمایه بانک کشاورزی را نادیده گرفته است. این در حالی است که این احکام برای اجرای برنامه های پیشرفت در کشاورزی ضروری هستند. 

محیط زیست و منابع طبیعی

تبصره ۷ لایحه بودجه ۱۴۰۴ دو بند مرتبط با محیط زیست دارد و موضوعاتی مانند مدیریت پسماند هوای پاک کمربند سبز حمل ونقل عمومی مقابله با گردوغبار بیابان زدایی حفاظت از تالاب ها نقش سازمان حفاظت محیط زیست و طرح های مشارکتی را پوشش می دهد.  همچنین تجزیه و تحلیل آب و معافیت از هزینه های دادرسی نیز در نظر گرفته شده است. اما تکرار احکام مشابه در سال های گذشته و عدم تحقق منابع مالی نگران کننده است.

لایحه باید با برنامه هفتم توسعه هم خوانی بیشتری داشته باشد و به موضوعاتی مانند مدیریت تغییرات اقلیمی بازسازی زیستگاه های حساس (به ویژه زیستگاه های آبی) مدیریت یکپارچه تالاب ها و خرید تضمینی سوخت های جایگزین و کودهای آلی از بازیافت پسماندها بپردازد. عدم وجود جداول در لایحه بررسی دقیق تر هم خوانی آن با برنامه هفتم را دشوار می کند. بنابراین بازنگری و اصلاحات اساسی در بخش محیط زیست ضروری است.

ضرورت اصلاح

برای تحقق اهداف پیشرفت در بخش آب ضروری است که لایحه بودجه با برنامه هفتم توسعه هم خوانی داشته باشد و احکام آن بر اساس نیازهای نوین این بخش تنظیم شود. در این زمینه  عدم تحقق منابع مالی پیش بینی شده در احکام قبلی نمونه ای از این ناکارآمدی هاست. لایحه بودجه به اندازه کافی به احکام کلیدی برنامه هفتم توسعه مانند مدیریت تغییرات اقلیمی توجه نکرده است. موارد مختلف محیط زیستی در لایحه در شش بند از تبصره ۷ پراکنده شده اند و این امر نشان دهنده فقدان رویکردی منسجم و برنامه ریزی شده در این بخش است.  عدم ارائه جداول مربوط به ماده واحده لایحه بودجه امکان بررسی دقیق تر تطابق آن با برنامه هفتم توسعه را محدود می کند.

۲۲۳۲۲۳