کلید حل ناترازی انرژی کشور در دستان دانش‌بنیان‌ها

در گفت‌وگو با آنا مطرح شد؛

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا، مطابق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال ۱۴۲۰ میزان کل عرضه گاز طبیعی به ۸۹۸.۷ میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید، این در حالی است که میزان مصرف همه بخش‌ها برابر با ۱۴۱۰.۸ خواهد بود که نشان از ناترازی ۵۱۲ میلیون متر مکعبی در روز دارد. 

اما چگونه کشور ما با وجود منابع عظیم گازی به ناترازی رسید؟ در این رابطه محمد علی خطیبی کارشناس و تحلیلگر انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل جاماندن تولید گاز طبیعی از مصرف، بالا رفتن تصاعدی حجم مصرف گاز در داخل کشور است. در حال حاضر مصرف ما از سرانه اروپا هم بالاتر است.

وی ادامه داد: در این شرایط با رسیدن گاز به اکثر شهر‌ها و روستا‌های ما مصرف گاز روند تصادعی به خود گرفت و این رشد نرخ مصرف همچنان ادامه دارد. همچنین با توجه به کم کاری‌ها در زمینه بهینه سازی مصرف، دستگاه‌های خانگی و صنعتی ما پرمصرف و آسیب‌زا برای محیط زیست هستند.

ضعف در سرمایه‌گذاری صنعت گاز

خطیبی ضمن اشاره به تحریم‌های ظالمانه علیه صنایع ایران گفت: این تحریم موجب کاهش نسبی سرمایه گذاری خارجی در صنایع جمهوری اسلامی ایران شده است؛ به همین توسعه صنایع گاز طبیعی در ایران هم اکنون بیشتر متکی بر سرمایه گذاری داخلی است. با توجه به ظرفیت محدود سرمایه‌های داخلی نیز کاهش سرعت رشد توسعه این صنعت طبیعی است.

وی ادامه داد: الگوی غلط در مصرف گاز طبیعی باعث شده است که برای انجام تمام امور بر این سرمایه خدادادی تکیه کرده و همچنین با توجه به قیمت بسیار پایین آن، به جایگزین‌های پربازده‌تر نیز فکر نکنیم. هم اکنون از بخاری‌های روستا‌های ما تا نیروگاه‌های تولید برق و حتی برخی خودرو‌های ما با نیروی حاصل از سوختن گاز طبیعی کار می‌کنند و این امر علاوه بر مشکلات عمده زیست محیطی، باعث فشار بر صنعت تولید گاز می‌شود.

 

اگر درست مصرف کنیم تولید کافیست

این کارشناس صنعت انرژی تاکید کرد: تمام موارد ذکر شده از عوامل فشار بر صنعت گاز هستند. ما برای تولید و مصرف گاز طبیعی برنامه ریزی و فرهنگ سازی کافی نداشته ایم؛ در صورتی که اگر گاز را درست مصرف کنیم به نظر می‌رسد که حجم تولید این نعمت خدادادی کافی باشد.

خطیبی در مورد برخی شایعات در مورد عقب ماندن ایران در تولید گاز از منابع مشترک با دیگر کشور‌ها اظهار کرد: ما در موضوع برداشت گاز از منابع مشترک به هیچ وجه عقب نیستیم. به خصوص در حوزه پارس جنوبی خوشبختانه با وجود اینکه اکثر این مخزن در حوزه طرف مقابل است، اما میزان برداشت مساوی داریم.

وی ادامه داد: با زحماتی که توسط صنعت‌گران کشیده شده است، در زمینه تولید در وضعیت خوبی قرار داریم. مشکل اینجاست که ما تصور می‌کنیم کسری خود را باید از طریق تولید بیشتر جبران کنیم؛ حقایق فنی خلاف این موضوع را بیان می‌کند. تولید گاز طبیعی تا حدی امکان دارد و بیش از آن دیگر صرفه اقتصادی ندارد.

این کارشناس تصریح کرد: در گاز طبیعی نیز مسائل مشابه بنزین است. ما در بنزین نیز با کسری روبرو شدیم، اما مگر چه تعداد پالایشگاه می‌توانیم بسازیم و یا چه طرح‌هایی عظیم‌تر از ستاره خلیج فارس می‌توانیم اجرا کنیم. با اجرای این طرح‌ها ما تبدیل به صادرکننده بنزین شدیم، اما حجم مصرف مجددا خودش را به تولید ما رسانده و دچار کمبود شدیم. به همین جهت چاره را به جای تولید بیشتر باید در اصلاح الگوی مصرف بجوییم.

روی اقیانوس نفت و گاز نیستیم

خطیبی تاکید کرد: در حال حاضر مصرف گاز طبیعی و بنزین در کشور بی رویه است. برخی با تصور این‌که ما روی اقیانوسی از نفت و گاز زندگی می‌کنیم، انتظار دارند که نفت و گاز به قیمت رایگان و تا ابد موجود باشد؛ اما این تصوارات از پایه و اساس غلط است. این منابع محدود هستند و دچار شدت و ضعف می‌شوند و قطعا پس از مدتی تمام خواهند شد. فلذا باید شیوه‌های مصرف خود را با نگرش صحیح بهبود بخشیم.

وی ادامه داد: ما باید مصرف خود را در حوزه انرژی بهینه کنیم و بهینه از منابع خدادادی بهره‌مند شویم. بهینه سازی مصرف تنها راهی است که کمک می‌کند مدت بیشتری بتوانیم از این منابع استفاده کنیم. باید با فرهنگ سازی در حوزه مصرف، صرفه جویی را نهادینه کنیم.

این کارشناس تصریح کرد: بایستی در مورد فرهنگ مصرف انرژی توسط رسانه‌ها فرهنگ سازی شود. اصلاح فرهنگ و الگوی مصرف دو عامل توامان و مفید برای غلبه بر ناترازی انرژی به خصوص در حوزه گاز طبیعی است.

دانش‌بنیان‌ها کلید قفل تولید و بهره‌وری انرژی

خطیبی در خصوص توسعه تکنولوژی بهره‌وری و تولید گاز طبیعی توسط شرکت‌های دانش بنیان داخلی تصریح کرد: شرکت‌های دانش بنیان ایرانی تاکنون کار‌های بزرگی را در زمینه تکنولوژی تولید گازطبیعی انجام داده اند؛ که بسیاری از این فناوری‌ها در زمره تحریم‌ها قرار گرفته و در اختیار جمهوری اسلامی ایران نبود.

وی ادامه داد: شرکت‌های دانش بنیان ایرانی با تکیه بر تخصص مهندسان ایرانی توانست بسیاری از فناوری‌های به خصوص گازی را بومی سازی کرده و به مرحله بهره برداری برسانند. از همین رو تکیه بر توانمندی این شرکت‌ها برای توسعه بهره وری در صنعت گاز و همچنین دیگر بخش‌های تولید و توزیع امری لازم و بدیهی است.

حالا که در گاز توانسته ایم چرا در نفت و ساختمان نتوانیم

خطیبی ادامه داد: اگر ما با تکیه بر توان متخصصان داخلی توانسته ایم طرح‌های توسعه پارس جنوبی و با تکیه بر توان دانش‌بنیان‌ها بومی سازی صنایع را انجام دهیم چرا نتوانیم این کار را در صنعت بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان و همچنین صنعت نفت انجام دهیم. ما بایستی با تکیه بر تخصص دانش بنیان‌های خود برای بهره وری بیشتر انرژی در ساختمان خود راه حل‌های مناسب پیدا کنیم.

وی تصریح کرد: تکیه بر توان دانش بنیان‌ها در سایه سیاست گذاری‌های درست و اصلاح الگوی مصرف راه حل غلبه بر ناترازی انرژی است. در موضوع بهینه سازی مصرف انرژی در گزارش معتبری آورده شده است که با اصلاح الگوی مصرف و بهینه سازی صنایع از ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش مصرف در مصرف انرژی را شاهد خواهیم بود. این حجم از کاهش مصرف قطعا رقمی بزرگ است که بر اهمیت بهینه سازی مصرف انرژی تاکید می‌کند.