چه کنیم تا مغزمان پیر نشود؟

فرآیند پیری مانند تمام اندام‌های دیگر، مثل پوست، بینایی، مو، و سیستم اسکلتی-عضلانی در مغز و سیستم عصبی هم اتفاق می‌افتد. متاسفانه فرآیند پیری مغز مثل پیری پوست یا مو به شکل عینی قابل مشاهده نیست، و عموم شهروندان از اساس هیچ توجهی به آن ندارند. از طرفی شروع پیرمغزی مانند تحلیل سیستم عضلانی یا شروع مشکلات گوارشی ایجاد درد نمی‌کند و معمولا به شکل پیشرونده و خاموش اتفاق می‌افتد، به همین دلیل مورد توجه افراد و سیستم‌های بهداشتی نیست. این مساله بخصوص با روند پیری جمعیت در ایران و بسیاری از نقاط دیگر جهان بسیار مهم است.

دکتر هیوا محمدی متخصص علوم اعصاب و عضو هیات علمی گروه مغز و اعصاب با بیان اینکه راه کار‌های مختلف و موثری برای افزایش ذخیره مغزی توسط مراکز دانشگاهی و تیم‌های تحقیقاتی در سراسر دنیا معرفی شده است گفت: یکی از مهم‌ترین نکات خودمراقبتی است، چکاب‌های دوره‌ای و مراقبت از خود در مقابل عوارض بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، فشارخون، و اختلالات هورمونی مساله‌ی بسیار مهمی در مراقبت از مغز است.

به گفته وی همزمان پرهیز از سیگار، مواد مخدر، و نوشیدنی‌های الکلی مساله مهمی است که تحقیقات مختلف روی مضرات آن برای سیستم عصبی متفق القولند.

وی مساله‌ی مهم دیگر را در این خصوص تغذیه دانست و گفت: مانند دیگر سیستم‌های فیزیولوژیک بدن، تغذیه سالم اساس سلامت مغز است. پرهیز از غذا‌های پرچرب و پرنمک و دارای افزودنی از یک طرف و مصرف غذا‌های دریایی، سبزیجات تازه و میوه‌ها برای سلامت مغز لازم است و همزمان مغز علاوه بر خوراک تغذیه ای، نیازمند خوراک حسی، شناختی، و هیجانی است که مطالعه راه مناسب دیگری برای تامین نیاز شناختی مغز است و از طرفی داشتن روابط خانوادگی، عاطفی، و اجتماعی مناسب برای داشتن مغز سالم ضروری است و فرآیند پیر شدن مغز را عقب می‌اندازد.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه یکی دیگر از مسائل خیلی مهم برای داشتن مغز سالم و پیشگیری از پیری زودهنگام آن، خواب کافی و باکیفیت است گفت: متاسفانه والدین با افتخار شب زنده داری‌های فرزندانشان را برای قبولی در امتحانات مختلف تعریف می‌کنند در حالی که خواب از معدود نیاز‌های فیزیولوژیک است که اثرات ماندگار و غیرقابل جبرای روی مغز می‌گذارد و بدن انسان بسته به سن فرد به ساعات مشخصی از خواب شبانه نیاز دارد و رعایت این مساله برای داشتن مغز سالم و پیشگیری از پیرشدن آن لازم است.

دکتر محمدی با بیان اینکه مساله بسیار مهم دیگر یادگیری مهارت‌های جدید است و برای داشتن مغزی توانمند و سالم و مقاوم، باید به صورت مداوم آن را به چالش کشید گفت: یادگیری زبان دوم و سوم یکی از بهترین راه‌ها است و بهتر است سعی کنیم شرایط دوزبانه و سه زبانه شدن را برای کودکان فراهم بکنیم.

این پزشک متخصص با اشاره به اینکه مساله بسیار مهم دیگر فعالیت فیزیکی و ورزش است گفت: مغز برای داشتن بهترین عملکرد نیاز به یک سیستم خونرسانی (قلبی-عروقی) سالم و قوی دارد و فعالیت فیزیکی باعث می‌شود خونرسانی به مغز به بهترین شیوه انجام شود و همزمان، ورزش و فعالیت فیزیکی بهترین راه برای حفظ تناسب اندام و پیشگیری از افزایش وزن و چاقی است.

دکتر محمدی در پایان توصیه کرد: افراد باید به فکر سلامت مغز خود و افزایش ذخیره مغزی خود باشند. این مساله باعث افزایش طول عمر باکیفیت می‌شود. افزایش ذخیره مغزی با برنامه‌های بازتوانی شناختی ممکن است. توجه به علائم مرتبط با اختلالات شناختی و مشکلات روانی و مراجعه بهنگام به متخصصین مربوطه بسیار مهم است.