چرا چهره های دینی به قانون حجاب واکنش منفی نشان دادند؟

آفتاب نیوز :

به دنبال انتشار متن قانون حجاب واکنش ها به این مصوبه مجلس همچنان ادامه دارد و وارد مرحله جدیدتری شده است. پیش از این کاربران عادی و شناخته شده شبکه های اجتماعی و همچنین شخصیت های سیاسی به این قانون واکنش نشان می دادند اما پای شخصیت های دینی و اساتید حوزه نیز به روند واکنش ها باز شده است. 

سختگیری های مندرج در ماده ها و تبصره های قانون حجاب علت اصلی واکنش هاست. چرا که ناظران بر این باورند پس از ۲۳ آذر ۱۴۰۳ که این قانون برای اجرا ابلاغ شود با واکنش جامعه مواجه خواهد شد و تاثیرات منفی بر عقاید دینی عموم مردم می گذارد. حساب کاربری منتسب به آیت الله جوادی آملی مرجع شناخته شده تقلید روز گذشته و به دنبال واکنش ها نسبت به این قانون با بازنشر گفته های ایشان در ۲ تیرماه ۱۴۰۳ نوشت: «باید توجه داشت مسائلی مانند حجاب و امثال آن با با بگیر و ببند حل نمی شود با ادب و عدل حل می شود.»

هشدار به مراجع

آیت الله مصطفی محقق داماد رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم در نامه ای که خطاب به مراجع تقلید نوشته شد نسبت به تصویب این قانون و عواقب آن هشدار داد. در بخشی از این نامه می خوانیم: «مستحضرید که اخیراً قانونی در مجلس شورای اسلامی با عنوان لایحه حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب به تصویب رسیده که حسب اطلاع قوۀ مجریه آمادگی اجرای آن را ندارد و آن را غیرقابل اجرا و بر خلاف مصالح عامه می داند. تجربۀ عملی در پیگیری آنچه این قانون در پی آن است هم نشان داده است که رعایت شرایط امر به معروف و نهی از منکر از جمله عدم توهین به کسانی که امر و نهی می شوند و رعایت حرمت و کرامت آنها در عمل ممکن نبوده است و بسیار اتفاق افتاده است که نه تنها آبرو و حیثیت شخص مورد امر و نهی که خانواده آنها نیز مورد تعرض قرار گرفته است.»

در قسمت دیگری از نامه این استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی آمده است: «نکته مهمی که کاملا مرتبط با رسالت مرجعیت است اینکه به نظر این جانب با توجه به آشنایی با مفهوم و معنای قانون و تجربۀ نسبتاً طولانی و انس با دانش حقوق مواد زیادی از این قانون نه تنها غیرقابل اجرا که از نظر ثمربخشی در امر مقدس عفاف و حجاب درست نتیجه عکس خواهد داد و حتی موجب تنفر نسل جوان از آموزه های دینی و ترک ناخواستۀ وطن اسلامی توسط برخی از هموطنان عزیز می شود.»

با زبان زور نمی شود

آیت الله مسعودی خمینی از اعضای جامعه مدرسین قم داشت به این مساله واکنش نشان داد. مرور این مصاحبه نشان می دهد که او مخالفتی با قانون گذاری برای مساله عفاف و حجاب در کشور ندارد اما این قانون و آنچه پیش روست را نادرست می داند: «در رابطه با قانون عفاف و حجاب دو مسئله وجود دارد؛ یک مسئله اینکه آیا واقعا حجاب از منظر اسلام قرآن و احکام قرآنی واقعیت دارد و به ما دستور دادند که به خانم ها و زنان بگوییم لباس و سرشان را بپوشانند یا خیر. این یک بحثی است که در قرآن به صراحت آمده و می فرماید که زنانِ ما مسلمانان از نظر ظاهری جوری نباشند که مردان مسائلی در پس ذهنشان ایجاد شود. 

این که قرآن و پیامبر (ص) ما فرمودند که حجاب را رعایت کنید قطعی است. حالا اینکه صورتشان باز باشد دستشان سرشان و سینه اشان باز باشد مسائل فرعی است اما وقتی یک زن بیرون می آید و در بین مردم و نامحرمان قرار می گیرد باید جوری باشد که سر باز نباشد و … مسائلی است که کلا باید از بین برود. اصل اسلام این است.»

در بخش دیگری از مصاحبه آمده است: «اجرای قانون دو قسمت است؛ یک وقت اجرای قانون به این شکل است که افراد را بگیریم زندانی و حبس کنیم و شلاق بزنیم من با آن موافق نیستم. زنان هم نباید جوری باشد که به این جا برسند باید به تمام معنا به زبان لین فهم و درک استدلال حرف بزند.

اگر یک زنی با سر برهنه پا های لخت بیرون بیاید جوانان عزبی که از آن مسیر عبور می کنند چطور فکر می کنند و چه بر سر آنان می آید؟ چقدر حاضر هستند که خودشان را به آب و آتش بزنند تا خواسته شان را انجام بدهند؟ باید خانم های محترم این مسائل را رعایت کنند. این پسران و جوانان عزب هم یک کاری کنیم که ناراحت نشوند و آنان هم دل دارند. اگر با خانم ها با زبان لین سخن بگوییم مقداری از آنان می پذیرند و دیگر شلاق و زندان معنا ندارد و درست نیست. باید با آنان از قرآن و فتوا سخن گفت.

خطر برای کشور

آیت الله محمدعلی ایازی عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در گفتگوی مشابهی انتقاداتی تند نسبت به این قانون داشت و آن را خطری برای کشور دانست. او گفت: «تردیدی نیست که این قانون از جهات گوناگون دچار اشکال است. اولین اشکال آن این است که موادی از این قانون برخلاف دستورات اسلامی است و به نوعی نفرت پراکنی و گریز از دین دارد. همچنین زمینه های ایجاد مقاومت و مخالفت را در بین مردم به وجود می آورد و به جریح شدن آنان در فرار از قانون منجر می شود. قانونی است که زمینه های تخلف و سوءاستفاده در بطن آن فراهم شده است. 

این قانون توسط کسانی تدوین شده است که اندک آشنایی با مسائل حقوقی ندارند که بدانند قانونی برای جامعه می تواند مفید باشد که اجراپذیر باشد و مردم یک نوع پذیرش و ایمان و اعتقادی به اجرای امور داشته باشند. اما اگر قانونی باشد که اشکالات زیادی را از جهات مختلف به وجود بیاورد از بعد سیاسی هم نگران کننده و برخلاف امنیت کشور است.»

در بخش دیگری از گفت و گو آمده است: «تا جایی که از منابع اطلاع رسانی دولت شنیده ام گفته اند که این قانون را اجرا نمی کنند و برخلاف امنیت و مصالح کشور می دانم. به این دلیل رئیس مجلس گفت ما قانون را ابلاغ می کنیم که نشان دهنده یک نوع تنزل شدیدی نسبت به یک خانم است. وقتی دو قوه نسبت به این قانون اعتراض دارند نشاندهنده سستی آن است. وقتی این قانون در سطح مجریان خود و مسئولان خود مورد وفاق نباشد مشخص است که اهداف دیگری جز دفاع از ارزش های اخلاقی دارد.»

چرا علما هشدار می دهند؟

مساله حجاب از سال ۱۴۰۱ و وقایعی که در آن رخ داد تغییرات زیادی به خود دید. البته این مساله یک بحث تاریخی است که اولین واکنش ها نسبت به آن در اسفند ۱۳۵۷ کلید خورد و همیشه با فرازونشیب هایی ادامه داشته است؛ اما همین فرازونشیب ها نیز تا قبل از ۱۴۰۱ باعث شده بود که سیاست های کج دار و مریزی درباره این موضوع تعیین شود. طی سال هایی که گذشت برخورد هایی زیادی بین نیرو های حافظ امنیت و مردم در کنار برخورد های مردم با مردم بر سر مساله حجاب رخ داد. از زمان آغاز دولت چهاردهم به مرور بحث گشت ارشاد به رغم حضور آنان در خیابان با تغییراتی مواجه شد و تقریباً مدتی است که خبری از برخورد های پیشین نیست. 

با اجرای قانون جدید از ۲۳ آذر ۱۴۰۳ شرایط بار دیگر متفاوت خواهد شد. با توجه به این که مساله حجاب یک موضوع دینی است علما نگران تاثیر برخورد های پیش رو بر عقاید مردم و مسائلی است که امکان وقوع آنها در جامعه وجود دارد. با توجه به این که کشور از لحاظ مختلف در شرایط سختی به سر می برد بخشی از نگرانی ها نیز به این برمی گردد که برخورد های احتمالی و نارضایتی های پیش رو منجر به بروز اتفاقاتی تلخ در کشور و بروز مشکلاتی شود.