چرا استفاده از روان کننده بتن در پروژه های ساختمانی توصیه می شود؟!

بتن یکی از مصالح ساختمانی است که مواد تشکیل دهنده‌ی آن شامل سیمان، آب و مواد معدنی می‌باشد. بتن در صنعت ساخت و ساز کاربردهای فراوانی دارد. یکی از مواردی که باعث افزایش عملکرد بتن می‌شود، استفاده از انواع روان کننده بتن می‌باشد. اما روان کننده بتن چیست؟ روان کننده‌ بتن که به افزودنی کاهنده‌ی آب نیز شناخته می‌شود، با بالا بردن عدد اسلامپ یا جریان باعث می‌شود بتن بدون از دست دادن خاصیت‌هایش، روان‌تر شده و همچنین کارایی و مقاومت آن افزایش یابد. این ماده از ترکیب مواد شیمیایی و معدنی ساخته می‌شود. در ادامه این مطلب می خواهیم به معرفی انواع روان کننده بتن و کاربردهای آن بپردازیم. همراه ما باشید.

انواع روان کننده‌های بتن:

روان کننده‌های بتن به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. روان کننده‌های معمولی به میزان کمی آب مورد نیاز در مخلوط بتن را کاهش می‌دهند و به بهبود کارایی و روانی بتن کمک می‌کنند. فوق روان کننده‌ها تاثیر بیشتری در کاهش آب دارند و باعث افزایش کارایی و مقاومت بتن می‌شوند، که آنها را برای تولید بتن با خواص مکانیکی بهبود یافته ایده‌آل می‌سازد. ابر روان کننده‌ها، نسل پیشرفته‌تری از روان کننده‌ها هستند که به طور قابل توجهی میزان آب را کاهش داده و بالاترین سطح کارایی و مقاومت را در بتن فراهم می‌کنند. این نوع افزودنی‌ها به ویژه برای پروژه‌های بزرگ و پیچیده که نیاز به بتن با کیفیت بسیار بالا دارند، مناسب هستند. روان کننده‌ها را می‌توان از نظر خواص و عمکلرد آن‌ها به سه دسته کلی تقسیم کرد:

• روان کننده‌ی نوع A که باعث کاهش آب مصرفی بتن می‌شود. این نوع روان کننده از لحاظ زمان گرفتن نرمال است و مدت زمان گرفتن آن حدودا یک ساعت بیش‌تر از زمان گیرش بتن بدون روان کننده می‌باشد. این نوع روان کننده با انواع آب و هوا سازگار است.
• روان کننده‌ی نوع Dکه علاوه بر کاهش آب مصرفی، دارای خاصیت تاخیر در گیرش بتن می‌باشد. این نوع به علت دیر گرفتن بیش‌تر در فصول گرم سال و در بتن ریزی‌های حجیم به کار می‌رود.
• روان کننده‌ی نوع E نیز مانند   A و  Dدارای خاصیت کاهش آب مصرفی می‌باشد؛ اما برعکس  Dباعث ایجاد خاصیت زودگیری در بتن می‌شود. از این نوع روان کننده در آب و هوای سرد و همچنین در سازه‌هایی که قالبشان زودتر باز می‌شود به کار می‌رود.

کاربردهای روان کننده‌‌ی بتن:

روان کننده‌های بتن به طور گسترده‌ای در صنعت ساخت و ساز به کار می‌روند و کاربردهای متنوعی دارند. این افزودنی‌ها برای بهبود کارایی و روانی بتن، کاهش نیاز به آب، افزایش مقاومت فشاری و دوام بتن مورد استفاده قرار می‌گیرند. روان کننده‌ها به ویژه در پروژه‌های بزرگ و پیچیده نظیر پل‌ها، تونل‌ها، سدها، و ساختمان‌های بلند مرتبه که نیاز به بتن با کارایی و کیفیت بالا دارند، بسیار مفید هستند.

علاوه بر این، آنها به تسهیل فرآیند بتن‌ریزی در شرایط دشوار مانند دمای بالا یا پایین کمک می‌کنند و همچنین از بروز ترک‌خوردگی و نفوذپذیری زیاد بتن جلوگیری می‌کنند. استفاده از روان کننده‌های بتن، موجب کاهش هزینه‌های اجرایی و افزایش بهره‌وری پروژه‌ها می‌شود.

• در بتن ریزی‌های حجیم و طولانی مدت به کار می‌رود.
• ساخت قطعات پیش ساخته‌ی بتنی
• بتن ریزی در آب و هوا و شرایط جوی مختلف
• ساخت سازه‌هایی که آرماتوربندی‌های زیاد و پیچیده دارند.
• در مقاطعی که بتن ریزی در آن‌ها سخت و غیرقابل دسترسی مستقیم است.
• در دیوارها، سقف‌ها و ستون‌ها به کار می‌رود.
• در بتن‌هایی که جذب آب بسیار بالایی دارند.
• در پروژه‌هایی که در آن‌ها به بتن با مقاومت بالا و عملکرد بسیار خوب نیاز داریم.
• برای استفاده در بتن ریزی با پمپ کاربرد دارد.
• در ساخت انواع بلوک‌های بتنی و آجر به کار می‌رود.

مزایا و معایب استفاده از روان کننده‌ی بتن:

همانطور که قبل‌تر گفته شد، استفاده از روان کننده بتن باعث افزایش روان بودن و مقاومت آن شده و عملکرد آن را بهبود می‌بخشد. حالا می‌خواهیم به چند نمونه دیگر از مزیت‌های استفاده از این ماده اشاره کنیم. روان و کار پذیر بودن بودن بتن در پروژه‌های عمرانی اهمیت بسیار زیادی دارد و اگر بتن از روان بودن کافی برخوردار نباشد، این کار درست انجام نمی‌شود.

• استفاده از ماده‌ی روان کننده بتن باعث می‌شود که بتن حالت خمیری و چسبناک خود را حفظ کرده و در نتیجه میزان آب مصرفی را پایین می‌آورد و در مصرف آب صرفه جویی می‌شود. همچنین کم بودن نسبت آب به سیمان باعث می‌شود که که بتن‌ها یکپارچگی خود را حفظ کرده و از لحاظ مکانیکی بهبود یابند و جلوی آب انداختن و ته‌نشینی مواد را می‌گیرد.
• روان کننده بتن با کاهش اصطحکاک بین ذرات، جلوی جداشدگی در آن‌ها را می‌گیرد. علاوه بر این، استفاده از ماده‌ی روان کننده باعث می‌شود بتن روان پذیرتر شده و راحت‌تر شکل بگیرد و خاصیت سیال بودن آن افزایش یابد.
• استفاده از روان کننده باعث کاهش رطوبت می‌شود و در نتیجه جمع شدگی در سیمان کمتر شده و در نتیجه مقاومت بتن بالا می‌رود. همچنین استفاده از این ماده سبب افزایش مقاومت بتن در برابر نفوذ آب می‌شود.
• روان کننده بتن همچنین باعث می‌شود کلوخه شدن در سیمان کاهش یافته و داخل سیمان فضاهای خالی ایجاد نشود. ماده‌ی روان کننده به علت داشتن خواص شیمیایی، جاذبه‌ی ذرات سیمان را به تاخیر انداخته و در نتیجه ذرات سیمان به طور یکسان در قسمت‌های مختلف توزیع می‌شوند. این ماده سبب افزایش دوام و عمر بتن می‌شود. میزان مصرف سیمان را کاهش داده و در نتیجه حرارت هیدراتاسیون نیز کاهش می‌یابد.
• از این ماده می‌توان در همه نوع آب و هوا استفاده شده و از تاثیر عوامل محیطی بر بتن جلوگیری می‌کند. مثلا استفاده از نوع Dروان کننده برای به تاخیر انداختن گیرش باعث می‌شود پیمان‌کار زمان بیش‌تری برای رساندن بتن به محل مورد نظر داشته باشد.

با وجود تمام مزیت‌های روان کننده بر بهبود عملکردهای بتن و استفاده‌های زیاد آن در بتن ریزی، این ماده می‌تواند معایبی نیز به همراه داشته باشد. در صورتی که از این ماده بیش از حد لازم و استاندارد استفاده شود، می‌تواند نتایج زیان‌باری را به همراه داشته باشد. معایب استفاده از روان کننده بتن در صورت استفاده نادرست شامل موارد زیر است:

استفاده نادرست از روان کننده بتن می تواند منجر به حباب زدن سیمان تا از هم‌گسستگی و جدا شدگی در بتن و تاخیر در گیرش و بستن آن باشند که قطعا برای ما مطلوب نیست. البته این ضررها تا زمانی که طبق دستورالعمل و به اندازه‌ی کافی از این ماده استفاده شود، قابل چشم پوشی می‌باشد.

نتیجه گیری

استفاده از روان کننده‌های بتن به طور قابل توجهی می‌تواند کیفیت، دوام و کارایی سازه‌های بتنی را بهبود بدهد. این افزودنی‌ها با کاهش نیاز به آب در مخلوط بتن، موجب افزایش مقاومت فشاری و کاهش نفوذپذیری بتن می‌شوند. علاوه بر این، روان کننده‌ها فرآیند بتن‌ریزی را تسهیل کرده و زمان و هزینه‌های اجرایی پروژه‌ها را کاهش می‌دهند. مقاومت بتن در برابر شرایط محیطی سخت و حملات شیمیایی نیز با استفاده از این مواد افزایش می‌یابد، که این امر به طولانی‌تر شدن عمر مفید سازه‌ها کمک می‌کند. بنابراین، استفاده از روان کننده‌های بتن به بهبود عملکرد و ایمنی سازه‌ها منجر می‌شود.