نحوه نوشتن شکایت نامه حقوقی

اگه خدای نکرده تو یه مشکلی افتادید که چاره ای جز رفتن به دادگاه و پیگیری قانونی ندارید، اولین قدم جدی و مهم شما، نوشتن یه شکایت نامه حقوقی یا همون "دادخواست" هست. شاید فکر کنید کار سختیه، اما نگران نباشید، چون با یه راهنمای درست و حسابی، می تونید این مسیر رو راحت تر برید و حق خودتون رو بگیرید. تو این مطلب قرار نیست گیجتون کنیم، بلکه قراره با زبون خودمونی و مرحله به مرحله بهتون بگیم چطوری یه دادخواست رو بنویسید.

خب، بریم سراغ اصل مطلب که دغدغه ی خیلی هاست. درسته که اغلب ما به هر مشکلی که برمی خوریم و می خوایم از طریق قانونی پیگیری کنیم، می گیم "شکایت کردن" یا "نوشتن شکایت نامه"، اما تو دنیای حقوقی یه تفاوتی اساسی بین شکایت های کیفری (که بهش می گن "شکواییه") و شکایت های حقوقی (که اسمش "دادخواست" هست) وجود داره. این تفاوت خیلی مهمه و اگه این دو تا رو با هم اشتباه بگیریم، ممکنه کلی وقت و انرژی مون هدر بره و کارمون بی نتیجه بمونه. این مقاله دقیقا برای همینه که شما رو با الفبای نوشتن دادخواست حقوقی آشنا کنه تا از همون اول، مسیر رو درست برید و به نتیجه ای که می خواهید برسید. پس اگه آماده اید، بیاید با هم قدم به قدم این راه پر پیچ و خم رو صاف کنیم!

شکایت نامه حقوقی یا همان دادخواست، اصلا چی هست؟

ببینید، تو دنیای قانون و دادگاه، وقتی حرف از "شکایت" می زنیم، قضیه دو سر داره. یه وقت هست که یکی به شما جرم و جنایتی کرده، مثلا دزدی، کتک کاری، یا کلاهبرداری. اینجا پای پرونده کیفری وسطه و شما باید "شکواییه" بنویسید. اما یه وقت دیگه هست که قضیه جرم نیست، بلکه یه اختلاف مالی، ملکی، قراردادی یا خانوادگیه. مثلا یکی بهتون پول بدهکاره و پس نمیده، یا طرف قراردادش رو زیر پا گذاشته، یا سند یه ملک رو به نامتون نمی زنه. تو اینجور موارد، ماجرا حقوقی میشه و سند اصلی که شما باهاش پرونده رو شروع می کنید، "دادخواست حقوقی" نام داره. پس این نکته طلایی رو همیشه یادتون باشه: شکایت حقوقی = دادخواست!

تفاوت مهم دادخواست حقوقی و شکواییه کیفری: از زمین تا آسمان!

اینجا یه نکته اساسی وجود داره که اگه از اول ندونید، ممکنه حسابی به دردسر بیفتید و کارتون لنگ بمونه. "دادخواست" و "شکواییه"، هر دو شروع کننده ی یه پرونده قضایی هستن، اما مثل شب و روز با هم فرق دارن. بیاید دقیق تر ببینیم فرقشون چیه:

1. هدف:
   • دادخواست حقوقی: هدفش اینه که یه حق رو مطالبه کنید یا یه مشکل رو از لحاظ حقوقی حل کنید. مثلا پولتون رو بگیرید، سند ملکتون رو به نام کنید، یا قراردادی رو فسخ کنید. اینجا بیشتر پای جبران خسارت و احقاق حق شخصیه.
   • شکواییه کیفری: هدفش اینه که جرمی که اتفاق افتاده رو پیگیری کنید و برای مجرم، مجازات قانونی بخواید. مثلا کسی رو که بهتون توهین کرده یا ازتون دزدی کرده، به سزای عملش برسونید. اینجا هدف، مجازات مجرم و حفظ نظم عمومیه.
2. مرجع رسیدگی:
   • دادخواست حقوقی: می ره تو دادگاه های حقوقی.
   • شکواییه کیفری: اول می ره تو دادسرا و بعد اگه لازم بود، به دادگاه های کیفری فرستاده میشه.
3. عنوان طرفین:
   • دادخواست حقوقی: شما می شید "خواهان" و کسی که ازش شکایت دارید، میشه "خوانده".
   • شکواییه کیفری: شما می شید "شاکی" و کسی که جرم کرده، میشه "مشتکی عنه".
4. قوانین حاکم:
   • دادخواست حقوقی: بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی بررسی میشه.
   • شکواییه کیفری: بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری پیش میره.

برای اینکه این تفاوت ها رو بهتر درک کنید، یه جدول مقایسه ای براتون آماده کردیم:

ویژگی	دادخواست حقوقی	شکواییه کیفری
هدف	مطالبه حق، جبران خسارت، حل اختلاف مدنی	پیگیری جرم، مجازات مجرم، حفظ نظم عمومی
مرجع اصلی	دادگاه حقوقی	دادسرا (سپس دادگاه کیفری)
عنوان شاکی	خواهان	شاکی
عنوان متهم	خوانده	مشتکی عنه
قوانین مربوطه	آیین دادرسی مدنی	آیین دادرسی کیفری
مثال	مطالبه طلب، تخلیه ملک، الزام به تنظیم سند، طلاق	سرقت، کلاهبرداری، توهین، ضرب و جرح

پس دقت کنید! اگه مشکلتون یه اختلاف مالی یا قراردادی یا ملکیه، باید دنبال "نحوه نوشتن دادخواست حقوقی" باشید، نه شکواییه. این اشتباه، متأسفانه خیلی رایجه و کلی آدم رو به زحمت میندازه.

چرا اصلا باید دادخواست رو درست بنویسیم؟

شاید بگید "خب یه کاغذ پر کردن که این همه سر و صدا نداره!" اما واقعیت اینه که دادخواست، مثل ستون فقرات پرونده شماست. اگه این ستون کج و کوله باشه، کل پرونده تون ممکنه دچار مشکل بشه. چرا تنظیم صحیح دادخواست اینقدر مهمه؟

• جلوگیری از رد دعوا: اگه دادخواستتون اشکالات شکلی داشته باشه (مثلا امضا نشده باشه، مشخصات ناقص باشه، یا خواسته واضح نباشه)، دادگاه ممکنه پرونده رو رد کنه و بگه "برو از اول!" این یعنی کلی از وقت و هزینه شما هدر میره.
• کاهش اطاله دادرسی: یه دادخواست گنگ و نامفهوم، باعث میشه قاضی یا کارمندای دادگاه گیج بشن و هی ازتون بخوان که "بیشتر توضیح بدید" یا "مدارک بیشتری بیارید". این رفت و آمدها و ابهامات، پرونده رو طولانی می کنه.
• افزایش شانس موفقیت: وقتی دادخواستتون دقیق، مستند و منطقی باشه، قاضی خیلی راحت تر می تونه حق رو به حق دار بده. یه دادخواست خوب، مثل یه نقشه ی راه روشن برای دادگاه عمل می کنه.

خلاصه که نحوه نوشتن شکایت نامه حقوقی، اونقدرها هم که فکر می کنید ساده نیست و نیاز به دقت داره. پس بیاید بخش های مختلفش رو با هم یاد بگیریم.

اجزا و بخش های اصلی فرم دادخواست حقوقی چیه؟

حالا که فهمیدیم دادخواست چیه و چرا مهمه، نوبت میرسه به اینکه ببینیم این فرم جادویی از چه بخش هایی تشکیل شده و هر قسمت رو چطوری باید پر کنیم. وقتی به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می کنید، فرمی بهتون میدن که باید با دقت تکمیل بشه. هر بخشش داستانی داره و باید درست پر بشه تا کارتون جلو بره.

خواهان، خوانده، وکیل: شناسنامه ی دعوا

این قسمت، مثل شناسنامه ی پرونده ی شماست. باید اطلاعات کسایی که درگیر این ماجرا هستن رو دقیق بنویسید:

1. مشخصات خواهان (شما):

   اینجا شما باید اطلاعات خودتون رو کامل و دقیق بنویسید: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، شغل، نشانی پستی دقیق (خیلی مهمه که کد پستی هم داشته باشید)، و شماره تماس. اگه شما یه شرکت یا سازمان هستید، باید نام کامل شرکت، شماره ثبت، و مشخصات نماینده قانونی (مدیرعامل یا وکیل) رو وارد کنید.

2. مشخصات خوانده (طرف مقابل):

   اگه از یه نفر شکایت دارید، مشخصات اون رو هم دقیقاً مثل خودتون بنویسید. یعنی نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی (اگه دارید)، شغل و نشانی دقیق. این نشانی "خیلی خیلی" مهمه، چون ابلاغیه ها به همین آدرس فرستاده میشن. اگه نشانی دقیق طرف مقابل رو ندارید، باید به دادگاه بگید که "نشانی مجهول المکان" هست و از دادگاه بخواید از طریق روزنامه، ابلاغ رو انجام بده (که البته خودش یه داستان دیگه است و زمان بر). اگه خوانده هم یه شرکت یا سازمانه، اسم و مشخصات ثبتیش رو باید بنویسید.

3. مشخصات وکیل یا نماینده قانونی (اگه دارید):

   اگه وکیل گرفتید یا نماینده قانونی دارید (مثل ولی یا قیم)، مشخصات کامل اون ها هم باید تو این بخش درج بشه. مشخصات وکیل شامل نام، نام خانوادگی، شماره پروانه وکالت و نشانی دفترشه.

تعیین خواسته و مبلغش: چی می خواهیم و چقدر ارزش داره؟

این بخش، شاید مهمترین قسمت دادخواست باشه؛ اینکه "دقیقا" از دادگاه چی می خواید و اگه موضوع مالیه، "چقدر" ارزش داره:

1. اهمیت تعیین دقیق خواسته:

   خواسته شما باید روشن، واضح و مشخص باشه. نباید گنگ یا چندپهلو باشه. مثلاً ننویسید "طلب دارم"، بنویسید "مطالبه مبلغ 100 میلیون تومان وجه نقد بابت قرارداد فروش ملک مورخ 1402/05/01". هرچی دقیق تر باشه، کار قاضی راحت تر و پرونده شما محکم تره.

2. نحوه محاسبه بهای خواسته (در دعاوی مالی):

   اگه خواسته شما مالیه (مثل طلب پول، خسارت و…)، باید ارزش ریالی اون رو هم مشخص کنید. چرا؟ چون هزینه دادرسی بر اساس بهای خواسته محاسبه میشه. اگه بهای خواسته تا 20 میلیون تومن باشه، بهش میگن "دعوای مالی با خواسته کمتر از 20 میلیون تومان" و هزینه دادرسی ثابتی داره. اگه بیشتر از 20 میلیون تومن باشه، بهش میگن "دعوای مالی با خواسته بیشتر از 20 میلیون تومان" و هزینه دادرسیش درصدی از اون مبلغ میشه. پس حواستون باشه که عدد رو درست بنویسید. اگه هم بهای خواسته رو نمیدونید (مثلاً تو دعوای خسارت)، می تونید بنویسید "تعیین بهای خواسته با ارجاع امر به کارشناسی".

3. دعوای مالی و غیرمالی:

   باید مشخص کنید که خواسته تون مالیه یا غیرمالی. مثلاً "مطالبه وجه"، "الزام به تنظیم سند"، "مطالبه اجرت المثل" دعوای مالی هستن. "فسخ قرارداد"، "طلاق"، "تایید نسب" دعوای غیرمالی محسوب میشن. این هم تو تعیین هزینه دادرسی و گاهی صلاحیت دادگاه تاثیر داره.

دلایل و پیوست ها: مدرک هاتون رو رو کنید!

هیچ حرفی تو دادگاه بدون مدرک قابل قبول نیست. این قسمت جاییه که شما تمام مستندات و مدارکتون رو ردیف می کنید تا ادعاهاتون رو ثابت کنید. مثل یه چیدمان پازل، باید همه قطعات رو سر جاشون بذارید.

• لیست کردن تمامی مدارک اثباتی:

  هرچیزی که فکر می کنید به دردتون می خوره، اینجا بنویسید. این ها می تونن شامل قراردادها، فاکتورها، رسیدهای بانکی، چت های پیامکی یا واتساپی، پرینت مکالمات، شهادت شهود (نام و مشخصاتشون)، سوگند، نظریه کارشناسی، معاینه محلی و… باشن. هر مدرکی که دارید، اینجا ذکر کنید.

• اهمیت ذکر دقیق و پیوست کردن مستندات:

  فقط ذکر کردن کافی نیست، باید کپی برابر اصل تمام این مدارک رو هم به دادخواستتون پیوست کنید. اگه اصلی از مدرکی رو دارید، اصلش رو هم روز جلسه دادگاه همراه داشته باشید. اگه مدرکی رو پیوست نکنید، ممکنه دادگاه بهش توجهی نکنه و ادعای شما بی مدرک تلقی بشه.

متن اصلی دادخواست (شرح ماجرا): قصه رو چطور بگیم؟

این بخش، قلب تپنده ی دادخواست شماست و جاییه که قصه رو برای قاضی تعریف می کنید. اما نه هر جور که دلتون خواست، بلکه با رعایت اصول حقوقی. اینجا باید ماجرا رو اونقدر واضح و دقیق بنویسید که هر کسی با خوندنش، بفهمه چی شده و شما چی می خواید.

1. نحوه نگارش صحیح:
   • وضوح و اختصار: طولانی نویسی ممنوع! تا جایی که میشه خلاصه و مفید بنویسید. پیچیده اش نکنید.
   • توالی زمانی: اتفاقات رو به ترتیب زمانی بیان کنید. اول چی شد، بعد چی شد، تا رسید به الان.
   • منطق حقوقی: حرف هاتون باید از نظر حقوقی منطقی باشن. صرفاً بیان احساسات و غر زدن کمکی نمی کنه.
   • پرهیز از حاشیه پردازی و بیان احساسات: از بحث های شخصی، توهین، و یا حرف های بی ربط دوری کنید. قاضی دنبال واقعیت های حقوقیه، نه داستان سرایی احساسی.
2. ذکر مستندات قانونی (اگه می دونید):

   اگه مواد قانونی مربوط به دعوای خودتون رو می دونید (مثلاً "مطابق ماده 221 قانون مدنی…")، می تونید بهشون اشاره کنید. این کار به دادخواستتون اعتبار بیشتری میده، اما اگه نمی دونید، خیلی اصرار نکنید، چون ممکنه اشتباه کنید.

3. بیان دقیق واقعه:

   دقیقاً چی اتفاق افتاده؟ چه کسی چه کاری کرده؟ چه خسارتی به شما وارد شده؟ علت این خسارت چی بوده؟ این ها رو کاملاً روشن بیان کنید. مثلاً "در تاریخ فلان، خوانده طبق قراردادی که پیوست است، مبلغ 100 میلیون تومان از من قرض گرفت و قرار بود تا تاریخ بهمان پس دهد، اما تا کنون این کار را نکرده است."

4. درخواست مشخص از دادگاه:

   در آخر، خیلی واضح و روشن بگید که از دادگاه چه حکمی می خواید. مثلاً "با عنایت به مراتب فوق و دلایل و مدارک پیوستی، از محضر دادگاه محترم تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ 100 میلیون تومان اصل طلب به انضمام خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل) و خسارت تاخیر تادیه، مورد استدعاست."

امضا و تاریخ: مهر پای حرفامون

در انتهای دادخواست، حتماً تاریخ و امضای شما (یا وکیلتون) باید درج بشه. بدون امضا، دادخواست شما رسمیت نداره و اصلاً بهش رسیدگی نمیشه. پس یادتون نره!

یه نکته مهم اینه که هر بخش از دادخواست مثل یه آجر برای ساختن یه دیوار محکم می مونه. اگه یه آجر رو اشتباه بذارید، کل دیوار می تونه کج بشه. پس با دقت و وسواس زیاد دادخواستتون رو تکمیل کنید.

گام به گام تا ثبت دادخواست: از ایده تا دادگاه!

تا اینجا فهمیدیم دادخواست چیه و اجزاش کدومان. حالا نوبت میرسه به مراحل عملیاتی. یعنی قدم به قدم چیکار کنیم تا دادخواستمون ثبت بشه و کارمون بیفته تو مسیر قانونی.

قدم اول: جمع وجور کردن مدارک و اطلاعات

قبل از اینکه قلم به دست بگیرید یا به دفاتر خدمات قضایی برید، یه لیستی از چیزایی که نیاز دارید آماده کنید. این کار باعث میشه وقتتون هدر نره:

• مدارک هویتی: اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی خودتون (و وکیلتون اگه دارید).
• مدارک مربوط به دعوا:
  • اصل و کپی قراردادها، قولنامه ها، فاکتورها، رسیدها، چک، سفته و هر مدرک کتبی دیگه.
  • اگه شاهد دارید، مشخصات دقیقشون (نام و نام خانوادگی، شماره تماس) رو یادداشت کنید.
  • هرگونه مدرک دیگه که فکر می کنید ادعای شما رو ثابت می کنه (مثلاً پرینت بانکی، پیامک ها و…).
• اطلاعات دقیق خوانده: هرچیزی که از طرف مقابل میدونید (نام کامل، کد ملی، آدرس دقیق، شماره تماس). هرچی کامل تر، بهتر!

قدم دوم: نگارش پیش نویس دادخواست

با استفاده از راهنمایی هایی که تو بخش قبل در مورد "اجزا و ارکان اصلی فرم دادخواست" گفتیم، یه پیش نویس از دادخواستتون بنویسید. این کار باعث میشه دید بهتری نسبت به کل ماجرا پیدا کنید و چیزی رو از قلم نندازید. می تونید اول روی یه برگ کاغذ عادی بنویسید و بعداً تمیزنویسش کنید.

قدم سوم: حتماً با یه حقوقدان مشورت کنید!

این گام، شاید از همه گام ها مهم تر باشه، مخصوصاً اگه پرونده تون کمی پیچیده است یا تا حالا تجربه دادگاه نداشتید. حتی اگه پیش نویس دادخواستتون رو خودتون نوشتید، یه مشورت با وکیل متخصص یا مشاور حقوقی می تونه خیلی بهتون کمک کنه:

• وکیل می تونه پیش نویس شما رو بررسی کنه و ایرادات حقوقی و شکلی اون رو بگیره.
• بهتون میگه که آیا مدارکتون کافیه یا به چیزای بیشتری نیاز دارید.
• صلاحیت دادگاه (یعنی اینکه اصلاً باید به همین دادگاه مراجعه کنید یا نه) رو بررسی می کنه.
• شانس موفقیت پرونده تون رو تخمین میزنه و راهنمایی های لازم رو بهتون ارائه میده.

شاید فکر کنید هزینه داره، اما گاهی اوقات یه مشورت کوچیک می تونه شما رو از کلی هزینه و زمان اضافه نجات بده.

قدم چهارم: راهی دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا سامانه ثنا بشید

امروزه، ثبت دادخواست دیگه مثل قدیم نیست که با پرونده و کاغذ بازی به دادگاه برید. همه چی الکترونیکی شده:

1. نقش دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:

   این دفاتر، حکم واسطه بین شما و دادگاه رو دارن. شما با مدارک و پیش نویس دادخواستتون به اونجا مراجعه می کنید و اون ها همه چیز رو تو سیستم قوه قضائیه ثبت می کنن.

2. آموزش نحوه ثبت نام در سامانه ثنا:

   قبل از هرکاری، باید حتماً تو سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قوه قضائیه) ثبت نام کنید. این کار رو می تونید از طریق همین دفاتر خدمات قضایی انجام بدید. بدون ثنا، هیچ ابلاغیه ای به دستتون نمی رسه و عملاً نمی تونید هیچ پرونده ای رو پیگیری کنید.

3. نحوه اسکن و بارگذاری مدارک:

   توی دفاتر خدمات قضایی، مدارکی که آوردید اسکن میشن و همراه با دادخواستتون تو سیستم بارگذاری میشن. پس مطمئن باشید که همه مدارک رو همراه دارید.

4. پرداخت هزینه های دادرسی و تعرفه دفتر خدمات:

   ثبت دادخواست هزینه داره. این هزینه ها شامل "هزینه دادرسی" (که بر اساس بهای خواسته شما تعیین میشه) و "تعرفه دفتر خدمات الکترونیک قضایی" هست. تمام این هزینه ها رو همونجا باید پرداخت کنید.

5. اخذ کد رهگیری و تأییدیه ثبت:

   بعد از اینکه مراحل بالا رو انجام دادید و هزینه ها رو پرداخت کردید، یه "کد رهگیری" و "تأییدیه ثبت دادخواست" بهتون میدن. این کد رهگیری رو مثل جونتون نگه دارید، چون برای پیگیری های بعدی بهش نیاز دارید.

قدم پنجم: پیگیری وضعیت دادخواستتون

بعد از ثبت دادخواست، کارتون تموم نشده! باید وضعیت پرونده تون رو پیگیری کنید. این کار هم از طریق "سامانه ثنا" با استفاده از کد ملی و رمزی که دارید، یا از طریق همون "کد رهگیری" که از دفتر خدمات گرفتید، ممکنه. توی سامانه ثنا می تونید ببینید پرونده به کدوم شعبه دادگاه رفته، چه تاریخی وقت رسیدگی تعیین شده، و اگه ابلاغیه ای براتون اومده، اون رو مشاهده کنید.

سوتی های رایج و نکات طلایی در نوشتن شکایت نامه حقوقی (دادخواست)

حالا که مراحل رو بلد شدید، بهتره چند تا نکته مهم و اشتباهات رایج رو هم بهتون بگم تا خدای نکرده دچارشون نشید. این نکات، عصاره ی تجربه کسایی هستن که تو این راه افتادن و شاید شما رو از دردسرای احتمالی نجات بدن.

دادگاه درست رو انتخاب کنید: صلاحیت مهمه!

شاید فکر کنید "خب دادگاه، دادگاهه دیگه، چه فرقی داره؟" اما نه! دادگاه ها از نظر "صلاحیت" با هم فرق دارن. صلاحیت یعنی کدوم دادگاه اصلاً حق داره به پرونده شما رسیدگی کنه. این "صلاحیت" دو نوعه:

1. صلاحیت ذاتی: مثلاً دادگاه حقوقی حق رسیدگی به دعوای کیفری رو نداره، یا دادگاه خانواده فقط به پرونده های خانوادگی رسیدگی می کنه. اگه دادخواستتون رو اشتباهی به دادگاه غیرصالح بدید، پرونده تون رد میشه.
2. صلاحیت محلی: یعنی دادگاه کدوم شهر یا منطقه. مثلاً اگه اختلافتون سر یه ملکه، باید برید دادگاهی که ملک تو حوزه قضایی اونجاست. یا اگه از یه نفر شکایت مالی دارید، باید دادگاهی رو انتخاب کنید که خوانده اونجا زندگی می کنه. انتخاب اشتباه دادگاه از نظر محلی هم می تونه پرونده رو عقب بندازه یا حتی به ردش منجر بشه.

اشکالات شکلی دادخواست: از اولش درست بنویسیم

دادخواست، یه سند رسمی و حقوقیه و باید یه سری قواعد شکلی رو رعایت کنه. سوتی های شکلی باعث میشن پرونده تون تا مرحله ماهوی (یعنی بررسی اصل قضیه) نرسه و برگشت بخوره:

• عدم تکمیل صحیح فرم: همه خانه ها رو پر کنید. هیچ جای خالی مهمی نباید بمونه.
• نقایص مربوط به بهای خواسته: اگه خواسته مالیه و بهای اون رو ننوشتید یا اشتباه حساب کردید، دادگاه ازتون می خواد که رفع نقص کنید.
• عدم امضا یا تاریخ: گفتم که، بدون این ها دادخواستتون هیچه!

اشکالات ماهوی: حرف بی مدرک نزنیم!

بعد از اینکه از مرحله شکلی گذشتید، نوبت میرسه به اصل دعوا. اینجا هم ممکنه اشتباهاتی پیش بیاد که پرونده تون رو با مشکل مواجه کنه:

• عدم اثبات خواسته: حرف زدن آسونه، ثابت کردنش سخته! اگه برای ادعاهاتون مدرک کافی نداشته باشید، حتی اگه حق با شما باشه، قاضی نمی تونه به نفعتون رأی بده.
• عدم تطابق خواسته با دلایل: باید خواسته شما (چیزی که از دادگاه می خواهید) با دلایلی که ارائه میدید، همخوانی داشته باشه. مثلاً اگه می خواید پولتون رو پس بگیرید، باید مدرکی از وجود اون طلب ارائه بدید، نه مدرک دعوای خانوادگی.

اهمیت زمان بندی و مواعد قانونی: مهلت ها رو از دست ندید

تو قانون، برای خیلی از کارها "مهلت" تعیین شده. مثلاً ممکنه برای اعتراض به یه حکم، فقط 20 روز وقت داشته باشید. اگه تو این مهلت اقدام نکنید، دیگه پرونده رو از دست دادید. این مهلت ها رو حتماً از وکیلتون بپرسید و حواستون بهشون باشه.

استفاده از زبان رسمی و حقوقی مناسب: بی احترامی ممنوع!

دادخواست یه نامه اداری و حقوقیه. پس:

• از زبان عامیانه و توهین آمیز پرهیز کنید: فحاشی، کنایه، و حرف های نامربوط جایی تو دادخواست ندارن. هرچی رسمی تر و محترمانه تر بنویسید، تاثیر بهتری داره.
• کوتاه و مفید بنویسید: از شاخ و برگ دادن بی دلیل خودداری کنید.

مدرک! مدرک! مدرک!

این یکی دیگه ته تاکید رو لازم داره! مهمترین چیزی که شانس موفقیت شما رو بالا میبره، مدارکه. بدون مدرک، حرف های شما فقط ادعاست. پس هر سندی، هر شاهدی، هر عکسی، هر پیامی که فکر می کنید می تونه بهتون کمک کنه، از قلم نندازید و به دادخواستتون پیوست کنید. و حتماً اصول مدارک مهم رو هم همراه داشته باشید.

نمونه های عملی شکایت نامه حقوقی (دادخواست): ببینید چطور می نویسن!

خب، حالا که همه چیز رو یاد گرفتید، بیاید چند تا نمونه عملی ببینیم تا قضیه براتون ملموس تر بشه. اینا فقط مثال هستن و شما باید با توجه به شرایط خاص خودتون دادخواست رو بنویسید. یادتون نره، دادخواست حقوقی با شکواییه کیفری فرق داره!

نمونه 1: دادخواست مطالبه وجه بابت چک بلامحل

فرض کنید یه چک دارید که پاس نشده و حالا می خواهید پولتون رو بگیرید.

خواهان:

نام و نام خانوادگی: علی احمدی

نام پدر: رضا

کد ملی: 1234567890

شغل: کارمند

نشانی: تهران، خیابان آزادی، کوچه نهم، پلاک 10، واحد 3، کد پستی: 1345678901

شماره تماس: 09123456789

خوانده:

نام و نام خانوادگی: سارا کریمی

نام پدر: حسین

کد ملی: 0987654321

شغل: آزاد

نشانی: تهران، خیابان انقلاب، کوچه دهم، پلاک 5، واحد 1، کد پستی: 1098765432

وکیل/نماینده قانونی:

(در صورت وجود)

تعیین خواسته و بهای آن:

مطالبه مبلغ 150,000,000 ریال (صد و پنجاه میلیون ریال) بابت وجه یک فقره چک به شماره 123456 صادره از بانک ملت شعبه XXXXX به انضمام کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل در صورت انتخاب، و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید چک لغایت یوم الادا) و نیز هزینه ی واخواست چک. (بهای خواسته بیش از 200 میلیون ریال)

دلایل و منضمات دادخواست:

1. کپی برابر اصل یک فقره چک به شماره 123456 مورخ 1402/03/10 (بانک ملت شعبه XXXXX)
2. کپی برابر اصل گواهینامه عدم پرداخت چک صادره از بانک ملت مورخ 1402/03/12
3. اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه خواهان

شرح دادخواست:

با سلام و احترام,

به استحضار می رساند خوانده محترم، خانم سارا کریمی، در تاریخ 1402/03/10 یک فقره چک به شماره 123456 از حساب جاری خود به شماره XXXXXXX در بانک ملت شعبه XXXXX به مبلغ 150,000,000 ریال بابت بدهی قبلی صادر و به اینجانب تحویل نمودند. در تاریخ 1402/03/12، اینجانب با مراجعه به بانک محال علیه جهت وصول وجه چک، متاسفانه مطلع شدم که حساب مسدود بوده و چک بلامحل می باشد. به همین دلیل، بانک اقدام به صدور گواهینامه عدم پرداخت (پشت نویسی) نمود که کپی آن به پیوست این دادخواست تقدیم می گردد.

با وجود مراجعات مکرر و تماس های تلفنی، خوانده محترم تاکنون از پرداخت وجه چک خودداری نموده و بدهی خود را ایفا نکرده اند. با توجه به اینکه چک، سند تجاری لازم الاجرا محسوب می شود و حقوق اینجانب تضییع گردیده است، لذا تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ چک به انضمام تمامی خسارات دادرسی از جمله هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده از وکیل) و خسارت تأخیر تأدیه (مطابق شاخص بانک مرکزی) از تاریخ سررسید چک تا زمان اجرای کامل حکم، مورد استدعاست.

امضاء خواهان (و یا وکیل):

تاریخ:

1402/07/20

نمونه 2: دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی ملک

فکر کنید ملکی رو خریدید و فروشنده زیر بار تنظیم سند رسمی نمیره.

خواهان:

نام و نام خانوادگی: رضا محمدی

نام پدر: حسن

کد ملی: 9876543210

شغل: بازنشسته

نشانی: اصفهان، خیابان توحید، کوچه لادن، پلاک 7، واحد 2، کد پستی: 8123456789

شماره تماس: 09131234567

خوانده:

نام و نام خانوادگی: جواد صادقی

نام پدر: محمود

کد ملی: 1122334455

شغل: شغل آزاد

نشانی: اصفهان، خیابان چهارباغ، کوچه 5، پلاک 12، کد پستی: 8098765432

وکیل/نماینده قانونی:

(در صورت وجود)

تعیین خواسته و بهای آن:

1. الزام خوانده به حضور در دفترخانه و تنظیم سند رسمی انتقال یک دستگاه آپارتمان مسکونی به مساحت 120 متر مربع، واقع در اصفهان، خیابان توحید، کوچه لادن، پلاک 7، طبقه دوم، واحد 4، دارای پلاک ثبتی فرعی 123 از 456 اصلی، بخش 3 اصفهان.

2. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی از جمله هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل.

3. الزام خوانده به پرداخت خسارت تاخیر در انجام تعهد (تنظیم سند) به مبلغ 50,000,000 ریال بر اساس بند 7 قرارداد مبایعه نامه.

(بهای خواسته دعوای غیرمالی، برای تعیین هزینه دادرسی بر اساس تعرفه قوه قضائیه، و خواسته مالی برای خسارت)

دلایل و منضمات دادخواست:

1. کپی برابر اصل مبایعه نامه عادی مورخ 1401/10/15 (فروش آپارتمان)
2. کپی برابر اصل رسیدهای پرداخت ثمن معامله (وجوه پرداخت شده به فروشنده)
3. استعلام ثبتی ملک (در صورت امکان)
4. کپی کارت ملی و شناسنامه خواهان

شرح دادخواست:

با سلام و احترام,

به استحضار می رساند اینجانب رضا محمدی، بر اساس مبایعه نامه عادی مورخ 1401/10/15 که کپی آن به پیوست تقدیم می گردد، یک دستگاه آپارتمان مسکونی به مساحت 120 متر مربع، واقع در اصفهان، خیابان توحید، کوچه لادن، پلاک 7، طبقه دوم، واحد 4، دارای پلاک ثبتی فرعی 123 از 456 اصلی، بخش 3 اصفهان را از خوانده محترم، آقای جواد صادقی، خریداری نمودم.

مطابق قرارداد فوق الذکر، اینجانب تمامی ثمن معامله را به صورت کامل و در موعد مقرر به خوانده پرداخت نموده ام که رسیدهای مربوطه ضمیمه دادخواست است. همچنین، بر اساس بند 5 مبایعه نامه، مقرر گردیده بود که خوانده ظرف مدت دو ماه از تاریخ عقد، یعنی تا تاریخ 1401/12/15، نسبت به حضور در دفترخانه اسناد رسمی و تنظیم سند رسمی انتقال ملک به نام اینجانب اقدام نماید.

متأسفانه، با وجود سپری شدن مدت مقرر و مراجعات و تماس های مکرر اینجانب، خوانده محترم تاکنون از انجام تعهد قانونی و قراردادی خود سرباز زده و از حضور در دفترخانه جهت تنظیم سند رسمی خودداری نموده اند. علاوه بر این، بر اساس بند 7 مبایعه نامه، در صورت تأخیر در تنظیم سند، روزانه مبلغ 100,000 ریال به عنوان خسارت تأخیر انجام تعهد پیش بینی شده است.

لذا با توجه به مراتب فوق و تضییع حقوق اینجانب، از محضر دادگاه محترم تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر:

1. الزام خوانده به حضور در دفترخانه و تنظیم سند رسمی انتقال آپارتمان مذکور به نام اینجانب.
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر در انجام تعهد (مبلغ 50,000,000 ریال) مطابق بند 7 قرارداد.
3. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی از جمله هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت انتخاب وکیل) مورد استدعاست.

امضاء خواهان (و یا وکیل):

تاریخ:

1402/07/20

هزینه های تنظیم و ثبت دادخواست حقوقی: چقدر باید پیاده شیم؟

رسیدیم به یه بخش مهم دیگه: پول! بله، مراجعه به دادگاه و پیگیری قانونی هزینه داره و بهتره قبل از هر اقدامی، از این هزینه ها باخبر باشید تا برنامه ریزی درستی داشته باشید. هزینه های نحوه نوشتن شکایت نامه حقوقی یا همون دادخواست، معمولاً چند بخش مختلف داره.

هزینه دادرسی: مهمترین بخش

این هزینه، اصلی ترین پولی هست که باید پرداخت کنید و مستقیماً به حساب قوه قضائیه میره. مبلغش بر اساس "بهای خواسته" (همون ارزشی که برای مطالبه تون تعیین کردید) و "نوع دعوا" (مالی یا غیرمالی) محاسبه میشه. مثلاً:

• اگه خواسته مالی باشه و تا 200 میلیون ریال (20 میلیون تومان) ارزش داشته باشه، یه مبلغ ثابتی به عنوان هزینه دادرسی باید پرداخت کنید.
• اگه خواسته مالی باشه و ارزشش بیشتر از 200 میلیون ریال باشه، هزینه دادرسی به صورت درصدی از اون مبلغ تعیین میشه. مثلاً 3.5% از مازاد 200 میلیون ریال. (این درصدها هر سال توسط قوه قضائیه اعلام و تغییر می کنه.)
• اگه خواسته غیرمالی باشه، معمولاً یه مبلغ ثابت (که باز هم سالانه اعلام میشه) رو باید بپردازید.

این رو هم یادتون باشه که اگه خدای نکرده پرونده تون طولانی بشه و مثلاً به تجدیدنظر یا فرجام خواهی بکشه، دوباره باید هزینه دادرسی اون مرحله رو پرداخت کنید.

هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

همونطور که گفتیم، برای ثبت دادخواست باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. این دفاتر هم بابت خدماتی که ارائه میدن (مثل اسکن مدارک، ورود اطلاعات تو سیستم و ارسال دادخواست)، یه هزینه ی مشخصی رو طبق تعرفه ازتون می گیرن. این هزینه معمولاً ثابت و مشخصه و ربطی به ارزش خواسته شما نداره.

هزینه های دیگه: کارشناسی و این حرفا

گاهی اوقات پرونده شما نیاز به کارهای جانبی داره که هر کدومشون هزینه خودشون رو دارن:

• هزینه کارشناسی: اگه برای اثبات ادعاتون نیاز به نظر کارشناس (مثلاً کارشناس خط برای بررسی امضا، یا کارشناس رسمی دادگستری برای ارزیابی ملک) باشه، باید هزینه ی اون رو پرداخت کنید.
• هزینه استعلام: بعضی وقتا دادگاه برای گرفتن اطلاعاتی از سازمان های دیگه (مثل اداره ثبت اسناد) نیاز به استعلام داره که اینم ممکنه هزینه های جزئی داشته باشه.
• هزینه ابلاغ: در مواردی خاص، ممکنه نیاز به ابلاغ حضوری یا از طریق روزنامه باشه که این هم هزینه بره.

این هزینه ها بسته به پیچیدگی و نوع پرونده، می تونه متفاوت باشه.

هزینه وکیل (اگه وکیل بگیرید)

اگه تصمیم بگیرید برای نحوه نوشتن شکایت نامه حقوقی و پیگیری پرونده تون وکیل بگیرید، که اتفاقاً توصیه شدید ما هم هست، باید حق الوکاله وکیل رو هم در نظر بگیرید. این مبلغ با وکیل به توافق میرسید و معمولاً بر اساس ارزش خواسته، پیچیدگی پرونده، و زمان بر بودن اون تعیین میشه. هرچند که ممکنه هزینه ای به نظر بیاد، اما یه وکیل خوب می تونه شما رو از خیلی از دردسرهای قانونی و هدر رفتن وقت و پولتون نجات بده.

این رو هم یادتون باشه که هزینه های دادرسی، اگر در نهایت به نفع شما حکم صادر بشه، از طرف مقابل مطالبه میشه و طرف بازنده باید اون رو پرداخت کنه.

آخر کلام: جمع بندی و یه عالمه توصیه دوستانه!

رسیدیم به پایان این راهنمای نسبتاً طولانی، اما امیدوارم که حسابی مفید بوده باشه. "نحوه نوشتن شکایت نامه حقوقی" یا به قول درستش "نحوه نگارش دادخواست حقوقی"، اولین و مهمترین قدم شما تو مسیر احقاق حقه. یادتون باشه، اشتباه گرفتن "دادخواست" (برای مسائل حقوقی مثل طلب، ملک، قرارداد) با "شکواییه" (برای مسائل کیفری مثل دزدی، توهین، کلاهبرداری) می تونه کلی از وقت و انرژی تون رو هدر بده.

پس، یه بار دیگه مرور کنیم: دادخواست شما باید کامل، دقیق، مستند و واضح باشه. همه اطلاعات خواهان و خوانده رو درست بنویسید، خواسته تون رو روشن بیان کنید، تمام مدارک و مستندات رو پیوست کنید و ماجرا رو هم بدون حاشیه پردازی و با زبون حقوقی توضیح بدید. بعدش هم مراحل ثبت رو تو دفاتر خدمات الکترونیک قضایی طی کنید و حتماً وضعیت پرونده تون رو از طریق سامانه ثنا پیگیری کنید.

اما یه توصیه دوستانه و مهم: اگه پرونده تون کمی پیچیده است، یا حتی اگه برای اولین باره که پاتون به دادگاه باز شده، حتماً حتماً با یه وکیل متخصص یا مشاور حقوقی مشورت کنید. اونا با قوانین و رویه های دادگاه آشنا هستن و می تونن از همون اول، شما رو تو مسیر درست قرار بدن و نذارن که اشتباهی مرتکب بشید که بعداً پشیمونی به بار بیاره. فکر نکنید هزینه مشاوره و وکیل، خرج اضافیه؛ بلکه یه جور سرمایه گذاریه برای اینکه حقتون رو به بهترین شکل بگیرید و از دردسر و ضرر بیشتر جلوگیری کنید. با آگاهی و گام های درست، می تونید به حقتون برسید. موفق باشید!

سوالات متداول

آیا حتماً باید برای دادخواست وکیل بگیرم؟

نه، اجباری نیست که حتماً برای تنظیم دادخواست حقوقی و پیگیری پرونده تون وکیل بگیرید و خودتون هم می تونید این کار رو انجام بدید. اما این کار مهارت و دانش حقوقی نیاز داره. اگه پرونده تون ساده است و مدارکتون کامله، ممکنه بتونید خودتون هم پیش ببرید. ولی اگه پرونده پیچیدگی های خاص خودش رو داره یا حس می کنید اطلاعات حقوقی کافی ندارید، بهتره حتماً از یه وکیل یا مشاور حقوقی کمک بگیرید تا از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کنید.

اگر مشخصات کامل خوانده را ندانم چه باید بکنم؟

اگه نشانی دقیق خوانده رو ندارید، تو فرم دادخواست باید "نشانی مجهول المکان" رو ذکر کنید. در این صورت، دادگاه دستور میده که ابلاغ از طریق انتشار آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار انجام بشه. این روش هم زمان بره و هم هزینه داره و ممکنه پرونده تون رو طولانی کنه. اگه کد ملی خوانده رو دارید، می تونید از اداره ثبت احوال درخواست استعلام نشانی کنید یا اگه خوانده شغلی داره، از طریق محل کارش اقدام کنید.

چطور می توانم وضعیت دادخواست خود را پیگیری کنم؟

بعد از ثبت دادخواست، می تونید وضعیت پرونده تون رو از طریق "سامانه ثنا" به نشانی adliran.ir پیگیری کنید. برای این کار به کد ملی و رمز شخصی سامانه ثنا نیاز دارید. همچنین، کدی که از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دریافت کردید (کد رهگیری)، برای پیگیری های اولیه مفید خواهد بود. در سامانه ثنا می تونید شعبه رسیدگی کننده، تاریخ جلسات، و ابلاغیه های صادر شده رو ببینید.

آیا می توانم خواسته خود را بعد از ثبت دادخواست تغییر دهم؟

بله، تا قبل از پایان اولین جلسه دادرسی (که بهش "جلسه اول رسیدگی" میگن)، خواهان می تونه خواسته خودش رو تغییر بده، کم و زیاد کنه، یا حتی خواسته جدیدی اضافه کنه. البته این تغییرات باید منطبق با ماهیت اصلی دعوا و تو همین چارچوب باشه. بعد از جلسه اول رسیدگی، تغییر خواسته نیاز به شرایط خاص تری داره.

چه مدت طول می کشد تا به دادخواست من رسیدگی شود؟

زمان رسیدگی به دادخواست، بستگی به عوامل مختلفی داره؛ از جمله حجم کاری دادگاه، نوع دعوا (مالی یا غیرمالی)، پیچیدگی پرونده، نیاز به کارشناسی، تعداد جلسات رسیدگی، و حتی سرعت طرفین در ارائه مدارک. ممکنه یه پرونده ساده چند ماه طول بکشه و یه پرونده پیچیده، سال ها. اما معمولاً از زمان ثبت دادخواست تا اولین جلسه رسیدگی، چند هفته تا چند ماه طول می کشه.

پرطرفداران بیگ نیوز:
1. قرار ابطال دادخواست چیست؟ | صفر تا صد مفهوم حقوقی
2. طرح دعوی به طرفیت متوفی: راهنمای کامل حقوقی و شرایط قانونی
دسته بندی مطلب
حقوق وکیل
کپی آدرس کوتاه مطلب آدرس کپی شد