عملیات هوایی «کمان ۹۹» ارتش ایران، بعثی ها را هاج و واج کرد / علت نامگذاری این عملیات بزرگ چه بود؟

به گزارش خبرگزاری بیگ نیوز به نقل از خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ به روایت کتاب «نبرد در آسمان» که مرور خاطرات امیر خلبان فضل الله جاویدنیا است نخستین طرح جنگی ایران «کمان ۹۹» بود که از سوی نیروی هوایی ارتش پیشنهاد شد تا پاسخی باشد به حمله ی عراقی ها در آخرین روز تابستان. نقشه ی عملیات که با ۱۴۰ هواپیما اجرا می شد به این شکل بود که سحرگاه نخستین روز از مهرماه، هواپیماهای اف ۱۴ ایران فضای مرز هوایی ما با عراق را – از ارومیه تا خارک – پوشش می دادند و بعد هواپیماهای شکاری اف ۴ و اف ۵ با پرواز به آن سوی مرز، اهدافی گسترده در خاک عراق را هدف می گرفتند و بمباران می کردند.

مرحوم هاشمی رفسنجانی که آن زمان رئیس مجلس شورای اسلامی بود، در خاطراتش، کتاب «انقلاب در بحران» می نویسد نتایج کم اثر حمله ی سراسری نیروی هوایی عراق به تأسیسات نظامی و صنعتی کشور، دور از انتظار فرماندهان آن ها بود زیرا بعثی ها انتظار داشتند با این حمله نیروهای نظامی ما خصوصا نیروی هوایی را زمین گیر کنند و مقدمات پیروزی سریع نیروهای خودشان را فراهم نمایند. اما در اولین جلسه فرماندهان نظامی ایران در همان عصر و شب حمله ی عراقی ها، قرار شد با عملیات گسترده ی نیروی هوایی پاسخ محکمی به متجاوز داده شود. مهم ترین هدف این عملیات که در صبح روز دوم جنگ انجام شد نشان دادن توانایی و قدرت ارتش در وارد آوردن ضربه ای مهلک و قاطع به دشمن متجاوز بود. در این عملیات تأسیسات نظامی و صنعتی عراق خصوصا پایگاه های هوایی مخازن سوخت و مهمات هواپیماها، برج های مراقبت هوایی و… در سراسر کشور عراق مورد حمله قرار گرفتند و منهدم شدند و ضرباتی به امکانات پشت جبهه عراق زده شد که ده ها برابر خساراتی بود که آن ها در حمله غافلگیرانه روز نخست جنگ به ارتش ما وارد کرده بودند.

نتایج حاصل از این عملیات، برآوردها و محاسبات دشمن و حامیان آن از توان دفاعی نیروهای ما را به هم ریخت. آن ها براساس وعده های صدام حسین در انتظار سقوط خوزستان و به دنبال آن سرنگونی نظام جمهوری اسلامی در مدتی کمتر از یک هفته بودند و می گفتند که امکانات نیروی هوایی ایران آمریکایی است و چون مستشاران آمریکایی رفته اند فرماندهان این نیرو، روحیه ی عملیاتی ندارند. با این عملیات گسترده و موفق ثابت شد که چنین نیست. این حمله ی موفقیت آمیز از یک طرف در داخل کشور باعث تقویت روحیه ی مردم و نیروهای نظامی شد و مسئولین را به کارآمدی ارتش امیدوار ساخت و از طرف دیگر در رسانه های خارجی مخصوصا رسانه های غربی بازتابی گسترده یافت.

مهدی بشارت که آن زمان کاردار سفارت ایران در بغداد بود، لرزه های این حمله ی بزرگ را مستقیم لمس کرد. در خاطراتش که در کتاب «ما و عراق از گذشته دور تا به امروز» نقل می شود روایت می کند: «تلویزیون عراق با آب و تاب از حمله هوایی عراق به ایران می گفت و اعلام می کرد تمام هواپیماهای ایران را نابود کرده. خیلی ناراحت بودم. دو روز بعد در دفترم حس کردم بغداد به لرزه افتاده است. هواپیماها به بغداد حمله کرده بودند. هواپیماهای ایران مثل باران بر سر موسسه های نظامی و دولتی عراق بمب می ریختند. فرودگاه بغداد طوری آسیب دید که تا مدتی قابل استفاده نبود و افراد عادی که می خواستند وارد بغداد شوند به اردن می رفتند و از آن جا با اتومبیل به بغداد می آمدند. من و کارمندان سفارت از حمله ی هوایی ایران سرشار از غرور و شادی شدیم.»

به روایت امیر سرتیپ خلبان حمید واحدی، در این عملیات ۱۴۰ فروند هواپیما وارد خاک عراق شد و تمام خطوط راداری و نقاط حیاتی نظامی را مورد اصابت قرار داد، دلیل این که به این عملیات «کمان ۹۹» می گویند این است که گزارش های این عملیات ۹۹ صفحه شد. آن زمان می گفتیم هر هواپیمای ما که پرواز می کند نمادی از تیر آرش کمانگیر است و این عملیات را کمان ۹۹ نام نهادند که عملیاتی غرورآفرین بود. عملیات کمان ۹۹ ضربه ای به صدام زد که بسیاری از پایگاه هایشان قدرت عملیات را از دست دادند.

۲۳۲۵۹