علت و درمان بیماری اگزما پوستی چیست؟

اگزما که با نام درماتیت آتوپیک نیز شناخته می شود یک بیماری التهابی مزمن پوستی است که با خارش خشکی قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست مشخص می شود. این عارضه می تواند در هر سنی رخ دهد اما بیشتر در نوزادی و کودکی شروع می شود. اگزما نه تنها باعث ناراحتی جسمی می شود بلکه می تواند تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد از جمله خواب فعالیت های روزانه و سلامت روان داشته باشد. در این مقاله به بررسی جامع اگزما از جمله علل انواع علائم روش های تشخیص درمان ها و راهکارهای پیشگیری می پردازیم تا به شما در درک بهتر و مدیریت این بیماری کمک کنیم.

بیماری اگزما چیست

اگزما یک اصطلاح کلی برای گروهی از بیماری های پوستی است که باعث التهاب خارش خشکی و ترک خوردن پوست می شوند. درماتیت آتوپیک شایع ترین نوع اگزما است اما انواع دیگری نیز وجود دارند که هر کدام علل و علائم خاص خود را دارند. اگزما یک بیماری مزمن است به این معنی که طولانی مدت بوده و ممکن است به طور دوره ای عود کند. شدت اگزما می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و می تواند هر قسمتی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.

اگزمای پوستی چیست؟

اگزمای پوستی یا درماتیت آتوپیک نوعی التهاب پوستی است که با خارش شدید خشکی قرمزی و گاهی اوقات تاول های کوچک همراه است. این بیماری اغلب در دوران کودکی شروع می شود و می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد. درماتیت آتوپیک معمولاً به صورت دوره ای عود می کند به این معنی که علائم برای مدتی بهبود می یابند و سپس دوباره ظاهر می شوند. این بیماری می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله ژنتیک آلرژی ها محرک های محیطی و استرس باشد. هدف اصلی درمان اگزمای پوستی کاهش خارش و التهاب جلوگیری از عفونت و بهبود کیفیت زندگی فرد است.

انواع اگزما

انواع مختلفی از اگزما وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و علل خاص خود را دارند. درک انواع مختلف اگزما می تواند به تشخیص و درمان مناسب کمک کند:

• درماتیت آتوپیک: شایع ترین نوع اگزما که اغلب در دوران کودکی شروع می شود و با خارش خشکی و التهاب پوست همراه است. معمولاً در چین های پوستی مانند آرنج ها و زانوها دیده می شود.
• درماتیت تماسی: این نوع اگزما در اثر تماس مستقیم پوست با مواد تحریک کننده یا آلرژن ها ایجاد می شود. دو نوع درماتیت تماسی وجود دارد: درماتیت تماسی آلرژیک (ناشی از واکنش سیستم ایمنی به یک ماده) و درماتیت تماسی تحریکی (ناشی از آسیب مستقیم به پوست توسط یک ماده).
• اگزمای دیس هیدروتیک: این نوع اگزما با تاول های کوچک و خارش دار روی دست ها و پاها مشخص می شود. علت دقیق آن مشخص نیست اما استرس آلرژی ها و قرار گرفتن در معرض فلزات خاص می توانند نقش داشته باشند.
• اگزمای نومولار: این نوع اگزما با لکه های سکه ای شکل و خارش دار روی پوست مشخص می شود. علت آن ناشناخته است اما خشکی پوست و آسیب های پوستی می توانند نقش داشته باشند.
• درماتیت سبورئیک: این نوع اگزما معمولاً پوست سر صورت و قفسه سینه را تحت تاثیر قرار می دهد و با پوسته پوسته شدن قرمزی و خارش همراه است. این بیماری با قارچی به نام مالاسزیا مرتبط است.
• درماتیت استاز: این نوع اگزما در اثر گردش خون ضعیف در پاها ایجاد می شود و با خارش تورم و تغییر رنگ پوست همراه است.

علت اگزما

علت دقیق اگزما هنوز به طور کامل مشخص نشده است اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. برخی از عوامل موثر در ایجاد اگزما عبارتند از:

• ژنتیک: سابقه خانوادگی اگزما آسم یا آلرژی ها خطر ابتلا به اگزما را افزایش می دهد.
• سیستم ایمنی: اختلال در عملکرد سیستم ایمنی می تواند منجر به التهاب بیش از حد پوست و ایجاد اگزما شود.
• محرک های محیطی: مواد تحریک کننده مانند صابون ها شوینده ها عطرها پارچه های زبر و مواد شیمیایی می توانند پوست را تحریک کرده و باعث بروز اگزما شوند.
• آلرژن ها: آلرژن هایی مانند گرده گیاهان گرد و غبار موی حیوانات و برخی غذاها می توانند در افراد مستعد باعث ایجاد اگزما شوند.
• استرس: استرس می تواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و علائم اگزما را تشدید کند.
• آب و هوا: هوای سرد و خشک می تواند پوست را خشک کرده و باعث تحریک اگزما شود.

علائم اگزما

علائم اگزما می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و بسته به نوع اگزما شدت بیماری و محل درگیری پوست متغیر باشد. برخی از علائم شایع اگزما عبارتند از:

• خارش: خارش شایع ترین علامت اگزما است و می تواند بسیار شدید باشد. خارش مداوم می تواند منجر به خراشیدگی پوست و افزایش خطر عفونت شود.
• خشکی پوست: پوست خشک و ترک خورده یکی از ویژگی های اصلی اگزما است. خشکی پوست می تواند باعث خارش و ناراحتی بیشتر شود.
• قرمزی و التهاب: پوست ملتهب و قرمز می تواند در نواحی مختلف بدن ظاهر شود.
• پوسته پوسته شدن: پوست ممکن است پوسته پوسته شود به خصوص در نواحی خشک و ملتهب.
• تاول های کوچک: در برخی از انواع اگزما مانند اگزمای دیس هیدروتیک تاول های کوچک و آبدار روی پوست ظاهر می شوند.
• ضخیم شدن پوست: خاراندن مداوم پوست می تواند منجر به ضخیم شدن و چرمی شدن پوست شود.
• تغییر رنگ پوست: در برخی از موارد پوست ممکن است تیره تر یا روشن تر از حد معمول شود.

تشخیص اگزما

تشخیص اگزما معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی پوست و بررسی سابقه پزشکی فرد انجام می شود. پزشک ممکن است سوالاتی در مورد علائم سابقه خانوادگی اگزما و آلرژی ها بپرسد. در برخی از موارد ممکن است آزمایش های پوستی یا خون برای رد سایر بیماری ها یا شناسایی آلرژن های احتمالی انجام شود. آزمایش آلرژی می تواند به شناسایی مواد خاصی که باعث تحریک اگزما می شوند کمک کند.

درمان اگزما

هدف از درمان اگزما کاهش خارش و التهاب جلوگیری از عفونت و بهبود کیفیت زندگی فرد است. درمان اگزما معمولاً شامل ترکیبی از روش های زیر است:

• مراقبت از پوست: استفاده از مرطوب کننده های مناسب پرهیز از صابون ها و شوینده های قوی حمام کردن با آب ولرم و خشک کردن ملایم پوست می تواند به بهبود علائم اگزما کمک کند.
• داروهای موضعی: کرم ها و پمادهای کورتیکواستروئیدی می توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند. مهارکننده های کلسینئورین موضعی نیز می توانند برای کاهش التهاب استفاده شوند.
• داروهای خوراکی: آنتی هیستامین ها می توانند به کاهش خارش کمک کنند. در موارد شدید اگزما ممکن است داروهای کورتیکواستروئیدی خوراکی یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی تجویز شوند.
• نوردرمانی: قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) می تواند به کاهش التهاب پوست کمک کند.
• درمان های خانگی: استفاده از کمپرس سرد حمام بلغور جو دوسر و روغن های طبیعی می تواند به تسکین خارش و التهاب کمک کند.

پیشگیری از اگزما

اگرچه نمی توان به طور کامل از اگزما پیشگیری کرد اما اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به اگزما یا جلوگیری از تشدید علائم آن انجام دهید:

• مرطوب نگه داشتن پوست: استفاده منظم از مرطوب کننده ها به ویژه بعد از حمام کردن می تواند به حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی آن کمک کند.
• پرهیز از محرک ها: شناسایی و اجتناب از مواد تحریک کننده و آلرژن ها می تواند به کاهش خطر بروز اگزما کمک کند.
• مدیریت استرس: یادگیری تکنیک های مدیریت استرس می تواند به کاهش علائم اگزما کمک کند.
• پوشیدن لباس های نخی: لباس های نخی نرم و تنفس پذیر هستند و می توانند به جلوگیری از تحریک پوست کمک کنند.
• حمام کردن با آب ولرم: حمام کردن با آب داغ می تواند پوست را خشک کرده و علائم اگزما را تشدید کند.

فرق اگزمای پوستی و قارچ

اگزمای پوستی و عفونت های قارچی هر دو می توانند باعث خارش قرمزی و التهاب پوست شوند اما تفاوت های کلیدی بین این دو وجود دارد. اگزما یک بیماری التهابی مزمن است که ناشی از عوامل ژنتیکی محیطی و سیستم ایمنی است در حالی که عفونت های قارچی ناشی از رشد قارچ ها روی پوست هستند. عفونت های قارچی اغلب با علائمی مانند پوسته پوسته شدن ترک خوردن و بوی نامطبوع همراه هستند در حالی که اگزما معمولاً با خشکی و خارش شدید مشخص می شود. تشخیص دقیق بین اگزما و عفونت قارچی معمولاً نیاز به معاینه توسط پزشک و انجام آزمایش های پوستی دارد.

فرق بیماری اگزما و پسوریازیس چیست؟

اگزما و پسوریازیس هر دو بیماری های پوستی مزمن هستند که می توانند باعث خارش قرمزی و التهاب پوست شوند اما تفاوت های مهمی بین این دو وجود دارد. اگزما معمولاً با خشکی و خارش شدید مشخص می شود و می تواند با تاول های کوچک و پوسته پوسته شدن همراه باشد. پسوریازیس معمولاً با لکه های ضخیم قرمز و پوسته پوسته مشخص می شود که اغلب روی پوست سر آرنج ها زانوها و کمر ظاهر می شوند. پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که باعث تسریع در چرخه رشد سلول های پوست می شود در حالی که اگزما ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی محیطی و سیستم ایمنی است. تشخیص دقیق بین اگزما و پسوریازیس معمولاً نیاز به معاینه توسط پزشک و انجام آزمایش های پوستی دارد.

عوارض اگزما

اگزما می تواند عوارض مختلفی داشته باشد از جمله:

• عفونت های پوستی: خاراندن پوست می تواند باعث ایجاد زخم و افزایش خطر عفونت های باکتریایی ویروسی یا قارچی شود.
• درماتیت تماسی آلرژیک: استفاده از کرم ها و لوسیون های خاص می تواند منجر به درماتیت تماسی آلرژیک شود.
• مشکلات خواب: خارش شدید می تواند خواب را مختل کرده و منجر به خستگی و کاهش کیفیت زندگی شود.
• آسم و آلرژی های غذایی: اگزما می تواند خطر ابتلا به آسم و آلرژی های غذایی را افزایش دهد.
• مشکلات روانی: اگزما می تواند باعث استرس اضطراب و افسردگی شود.

اگزما در چه دورانی از زندگی رخ می دهد؟

اگزما می تواند در هر سنی رخ دهد اما بیشتر در نوزادی و کودکی شروع می شود. در بسیاری از موارد اگزما در دوران کودکی بهبود می یابد اما ممکن است در بزرگسالی دوباره عود کند. برخی از افراد ممکن است برای اولین بار در بزرگسالی به اگزما مبتلا شوند. اگزما در نوزادان معمولاً روی صورت پوست سر و اندام ها ظاهر می شود. در کودکان و بزرگسالان اگزما معمولاً در چین های پوستی مانند آرنج ها و زانوها دیده می شود.

درمان قطعی اگزما چیست؟

متاسفانه در حال حاضر درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد. هدف از درمان کنترل علائم و کاهش شدت بیماری است.

بهترین کرم و پماد برای درمان اگزما کدام است؟

بهترین کرم و پماد برای درمان اگزما بستگی به نوع و شدت بیماری دارد. کرم های کورتیکواستروئیدی مرطوب کننده ها و مهارکننده های کلسینئورین از جمله داروهای رایج هستند.

برای درمان بیماری اگزما چی بخوریم؟

رژیم غذایی خاصی برای درمان اگزما وجود ندارد اما برخی از غذاها می توانند علائم را تشدید کنند. مصرف غذاهای ضد التهابی مانند ماهی های چرب میوه ها و سبزیجات توصیه می شود.

آیا اگزما به طور کامل قابل پیشگیری است؟

نمی توان به طور کامل از اگزما پیشگیری کرد اما با رعایت نکاتی مانند مرطوب نگه داشتن پوست پرهیز از محرک ها و مدیریت استرس می توان خطر ابتلا یا تشدید علائم را کاهش داد.