زمزمه رخوت‌انگیز یخچال‌ها در آسیای مرکزی

مستند محیط‌زیستی قزاق‌ها در سینما حقیقت اکران شد؛

گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری آنا، ونوس بهنود ـ آب شدن یخچال‌های آسیای مرکزی که صدمات جبران ناپذیری را در این منطقه به همراه دارد،  موضع مستندی است که شامگاه سه شنبه  بیست و هشتم آذرماه  در  هفدهمین جشنواره سینما حقیقت به نمایش درآمد.

موضوع آب شدن یخچال‌های آسیای مرکزی که در واقع یکی از بحران‌های محیط زیستی محسوب می‌شود، در مستند «صدای پهنه‌ی یخی» اثر «یادیکار ابراهیموف» با مدت زمان ۷۹ دقیقه به عنوان محصول کشور قزاقستان در بخش بین‌الملل هفدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت روی پرده نمایش رفت.

صدای مهیب و وحشت‌آفرین شکستن یخ‌ها در کوهستان‌های سرد و مه آلود که با زمزمه آوازی آکنده از غم همراه شده ابتدای مستند کارگردان قزاقی است.

وی که به این موضوع به دلیل تأثیرپذیری قابل توجه قزاقستان از این بحران محیط زیستی پرداخته است، حاصل زحمات جانفرسای چند دانشمند را در بررسی وضعیت پهنه‌های یخی واقع در کشورش به ثبت رسانده است.

اینجا کوهستانی است آکنده از یخ، برف و سرما. به ندرت خورشید چهره خود را نشان می‌دهد و تمام مدت استخوان آد‌می زیر خروار‌ها لباس و پتو، می‌لرزد و صدا می‌دهد. صدایی مانند شکستن یخ و فروریختن آن از ارتفاعات. صدایی مهیب و آزاردهنده.

رخوتی که ناگزیر به پذیرش شدند

دانشمندان قزاق با کمک تیمی از یونسکو در طول سال مرتباً وضعیت پهنه‌های یخی و اندازه آن‌ها را می‌سنجند. کارگردان خواسته است رخوت حاکم بر این کار جانفرسا را به نمایش بگذارد و هر چند به تعبیر برخی تماشاگران بیش از حد رکود و سکون در صحنه‌ها جاری است و صحنه‌های تکراری آزاردهنده است، اما در اساس یک واقعیت است.

دو دانشمند جوان از آسایش و خانواده خود دور مانده‌اند و شاید همچنان که کارگردان اشاره می‌کند در خواب چهره زن و فرزند را ببینند. این‌ها در نهایت سرما با تجهیزاتی که در اختیار دارند هر روز ملزم به محاسبه دقیق قطر و اندازه پهنه‌های یخی و گزارش آن هستند.

چنانکه در فیلم نیز اشاره می‌شود هر دو دانشمند خسته و بی‌رمق‌اند و دوست دارند از آن وضعیت رخوت‌آلود خلاص شوند. اما واقعیت این است که این رخوت اجباری است و سرنوشت بشر در دست آن‌هاست.

دغدغه‌ای که مستند شد، اما سیاستمداران بیکار نشسته‌اند

با وجود اینکه  تهدیدات ناشی از آب شدن یخچال‌های آسیای مرکزی مدت‌ها است مطرح می‌شود و محاسبات نیز گویای وضعیت وخیم آن است، اما گویا عملاً تصمیمی متحد از سوی کشور‌هایی این منطقه اتخاذ نمی‌شود.

ذوب یخچال‌ها از ۱۹۶۰ در آسیای مرکزی با سرعتی چهار برابر سایر مناطق آغاز شده و همچنان به قدرت ادامه دارد. قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و بخش‌هایی از چین متاثر از این فاجعه هستند و مطابق پیش‌بینی دانشمندان ذوب شدن یخچال‌ها صدمات جبران ناپذیری به چرخه‌های زیستی و حیات بشردر این منطقه وارد خواهد کرد و تعادل چرخه‌های زیستی را مخدوش می‌کند.

دو دانشمند در حالی که در زیر آواری از سرما و یخ ایستاده‌اند، زغال‌های از راه رسیده را در انبار خالی می‌کنند. تصویر دفتر یادداشت نیمه بازی را نشان می‌دهد که گوشه‌ای از محاسبات مربوط به پهنه‌های یخی است؛ ابر‌ها در لابه لای ارتفاعات بلند جولان می‌دهند و کوهستان آکنده از مه از سرما به خود می‌لرزد.

ما می‌دانیم که این دفتر، باز هم نوشته خواهد شد. اما با بازگشت فیلم به نقطه شروع خود پایان این وضعیت جانفرسا را نمی‌دانیم.

صدای پهنه‌های یخی، داستان فریاد محیط زیست ماست. پیش‌بینی شده تا سال ۲۰۵۰ نیمی از یخچال‌های تیان شان محو شود و در آستانه ۲۰۲۴ هنوز تدبیری برای ممانعت عنوان نشده است.

لازم به یادآوری است، هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» به دبیری محمد حمیدی مقدم ۲۷ آذر تا ۲ دی ۱۴۰۲ در پردیس چارسو برگزار می‌شود.