درخواست استرداد چیست؟ | معنی، شرایط و راهنمای جامع استرداد
درخواست استرداد یعنی چه
وقتی شما یک دعوای حقوقی رو تو دادگاه مطرح می کنید، ممکنه بعداً بنا به دلایلی بخواهید از ادامه اون منصرف بشید. اینجاست که پای «استرداد» به میون میاد، یعنی خواهان از ادامه دعوایی که خودش شروع کرده، صرف نظر می کنه. این کار می تونه برای پس گرفتن دادخواستی باشه که تازه ثبت کردید یا حتی انصراف از کل دعوایی که چند وقتیه تو دادگاه در جریانه. در هر صورت، درخواست استرداد به شما این امکان رو می ده که روند قضایی رو متوقف کنید، اما این کار شرایط و پیامدهای حقوقی خاص خودش رو داره که حتماً باید ازشون باخبر باشید.
اغلب پیش میاد که افراد بعد از ثبت یک دادخواست یا شروع یک دعوای حقوقی، به دلایل مختلفی مثل توافق با طرف مقابل، پیدا کردن مدارک جدید، یا حتی متوجه شدن ایرادات حقوقی پرونده شون، پشیمون میشن و میخوان قضیه رو مسکوت بذارن یا به قول معروف «پس بگیرن». اینجا موضوع «درخواست استرداد» مطرح میشه. این کلمه که ممکنه کمی حقوقی و پیچیده به نظر بیاد، در واقع به معنای پس گرفتن یا انصراف از یک اقدام حقوقی هست که قبلاً شروع شده. اما این پس گرفتن خودش انواع و اقسام و شرایط و قواعد مختلفی داره که اگه بهشون مسلط نباشید، ممکنه سرنوشت پرونده تون رو کلاً عوض کنه. هدف ما تو این مقاله اینه که همه چیز رو درباره درخواست استرداد، از پایه تا جزئیات، با زبانی ساده و خودمونی براتون توضیح بدیم تا اگه تو این موقعیت قرار گرفتید، بدونید چیکار کنید و چه مسیری رو برید.
اصلاً «استرداد» تو دنیای حقوق یعنی چی؟
شاید کلمه «استرداد» تو ذهن خیلی از ما معناهای مختلفی داشته باشه، مثلاً استرداد اموال دزدی یا استرداد مجرمین! اما تو عالم حقوق و قضا، وقتی صحبت از درخواست استرداد میشه، منظور یه چیز مشخصه: پس گرفتن یه کاری که قبلاً تو دادگاه انجام دادیم. یعنی اگه شما به عنوان خواهان، یه پرونده حقوقی رو شروع کردید و دادخواستی رو تحویل دادگاه دادید، حالا می خواید از ادامه اون منصرف بشید.
چرا خواهان ممکنه همچین کاری کنه؟ دلایل زیادی میتونه داشته باشه. مثلاً شاید با طرف مقابل دعوا به توافق رسیدید و دیگه دلیلی برای ادامه دعوا نمی بینید. یا شاید بعداً متوجه شدید که تو دادخواست اولیه ایراداتی وجود داشته و اگه ادامه بدید، ممکنه حکم به ضررتون صادر بشه. گاهی اوقات هم صرفاً از ادامه قضیه پشیمون میشید و میخواید فرصت دیگه ای برای طرح دعوا با شرایط بهتر داشته باشید. تو همه این موارد، درخواست استرداد می تونه راه چاره باشه.
یه نکته مهم اینه که استرداد تو دعاوی حقوقی معنی داره. تو پرونده های کیفری، یعنی همونایی که مربوط به جرم و مجازاته، مفهوم «استرداد دعوا» به اون شکلی که تو حقوقی داریم، وجود نداره و بیشتر با «گذشت شاکی» سر و کار داریم که داستانش یه خورده متفاوته.
دادخواست چیه و چرا مهم است؟ (یه یادآوری دوستانه!)
قبل از اینکه حسابی وارد بحث استرداد دادخواست بشیم، بیاین یه نگاهی به خود دادخواست بندازیم تا همه چیز برامون روشن تر بشه. اصلاً دادخواست چیه؟ به زبان ساده، دادخواست یه جور نامه یا سند کتبیه که شما به عنوان خواهان (یعنی کسی که ادعایی داره)، خواسته تون رو توش می نویسید و به دادگاه تقدیم می کنید تا دادگاه بهش رسیدگی کنه.
این دادخواست حکم سوئیچ ماشین رو داره؛ بدون اون، دادگاه نمی تونه حرکت کنه و به دعوای شما رسیدگی کنه. طبق ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی، هیچ دادگاهی نمی تونه به دعوایی رسیدگی کنه، مگر اینکه ذی نفع یا وکیلش این رسیدگی رو درخواست کنه. و این درخواست هم طبق ماده ۴۸ همین قانون، حتماً باید به شکل دادخواست باشه.
فرق دادخواست با شکوائیه چیه؟ دادخواست برای مسائل حقوقیه، یعنی وقتی پای بدهی، قرارداد، ملک و از این جور چیزا در میونه. اما شکوائیه برای مسائل کیفریه، یعنی وقتی جرمی اتفاق افتاده و شما میخواید از طریق قانون پیگیری کنید. پس حواستون باشه که این دو تا رو با هم قاطی نکنید.
برای اینکه دادخواست رو ارائه بدید، باید برید سراغ دفاتر خدمات الکترونیک قضایی. اونجا فرم های لازم رو پر می کنید، هزینه ها رو پرداخت می کنید و دادخواستتون ثبت میشه و به دادگاه صالح ارجاع داده میشه. حالا که یادآوری کردیم دادخواست چیه، بریم سراغ بخش اصلی، یعنی پس گرفتن همین دادخواست.
وقتی «دادخواست» رو پس می گیریم: استرداد دادخواست به زبان ساده
فرض کنید یه دادخواستی رو به هر دلیلی تنظیم و ثبت کردید. اما بعدش پشیمون میشید یا شرایطی پیش میاد که دیگه نمی خواهید اون دادخواست ادامه پیدا کنه. اینجاست که بحث استرداد دادخواست به میون میاد. استرداد دادخواست یعنی شما به طور رسمی از دادگاه می خواهید که دادخواستتون رو پس بگیرید و اصلاً انگار از اول اون رو مطرح نکردید.
استرداد دادخواست یعنی چی؟
استرداد دادخواست در واقع «پس گرفتن دادخواست» قبل از شروع جدی دادرسی یا تو همون مراحل اولیه اونه. فکر کنید یه نفر تو یه لحظه تصمیم میگیره که مثلاً از همسایه خودش بابت یه موضوعی شکایت کنه و دادخواست بده، اما بعدش پشیمون میشه و میبینه که شاید بهتر باشه موضوع رو از راه مسالمت آمیز حل کنه. اینجا اگه هنوز پرونده به مراحل جدی نرسیده باشه، می تونه دادخواستش رو مسترد کنه.
مبنای قانونی استرداد دادخواست تو بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی اومده. این ماده میگه: خواهان می تواند تا اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می نماید. یعنی قانون این حق رو به خواهان داده که تا یه زمانی مشخص، از دعواش برگرده.
چه زمانی می تونیم دادخواست رو پس بگیریم؟ (شرایط و مهلت)
برای اینکه بتونید دادخواستتون رو پس بگیرید، یه سری شرایط و مهلت ها هست که باید رعایت کنید:
- تا اولین جلسه دادرسی: مهمترین شرط اینه که شما فقط تا قبل از شروع اولین جلسه دادرسی فرصت دارید دادخواستتون رو پس بگیرید. حتی اگه جلسه تشکیل شده، باید قبل از اینکه هر اظهارنظر یا دفاعی ازتون سر بزنه، این موضوع رو اعلام کنید.
- با ارائه لایحه یا اظهار شفاهی: استرداد دادخواست هم به صورت کتبی (با ارائه یه لایحه به دادگاه از طریق دفاتر خدمات قضایی) امکان پذیره و هم به صورت شفاهی تو خود جلسه دادگاه. اما باز هم تاکید میشه که این اظهار شفاهی باید قبل از هرگونه اظهار و دفاع دیگه ای از جانب شما باشه.
چه اتفاقی می افته؟ (اثر حقوقی: قرار ابطال دادخواست)
اگه شما دادخواستتون رو تو زمان و شرایط درست مسترد کنید، دادگاه یه «قرار ابطال دادخواست» صادر می کنه. معنی این قرار چیه؟
قرار ابطال دادخواست یعنی دادگاه فرض می کنه که اصلاً شما از اول دادخواستی ارائه ندادید. به عبارت دیگه، دادخواست شما از ابتدا کأن لم یکن (یعنی انگار وجود نداشته) تلقی میشه. مزیت این کار چیه؟
مهم: مهمترین اثر این قرار اینه که شما می تونید همون دعوا رو دوباره تو دادگاه مطرح کنید! قرار ابطال دادخواست، «اعتبار امر مختومه» نداره. یعنی دادگاه نگفته که شما حق ندارید این دعوا رو مطرح کنید، بلکه فقط گفته که این دادخواست خاص، دیگه قابلیت پیگیری نداره. پس اگه بعداً شرایط براتون بهتر شد یا مدارک جدیدی پیدا کردید، می تونید با یه دادخواست جدید، همون دعوا رو از نو شروع کنید.
انصراف از «دعوا»: استرداد دعوا و تفاوت های اساسی اش با دادخواست
خب، تا اینجا فهمیدیم استرداد دادخواست یعنی چی و کی اتفاق می افته. حالا فرض کنید دادرسی از اولین جلسه هم گذشته و پرونده وارد مراحل جدی تر شده. تو این شرایط، اگه بخواهید از ادامه پرونده منصرف بشید، دیگه اسمش استرداد دادخواست نیست، بلکه بهش میگن «استرداد دعوا». این دو تا تفاوت های مهمی با هم دارن که باید حسابی حواستون بهشون باشه.
استرداد دعوا یعنی چی؟
استرداد دعوا به معنای انصراف از خواسته دعوا در مراحل بعدی دادرسیه. یعنی دیگه موضوع فقط پس گرفتن یه برگه نیست، بلکه شما از ادعایی که تو دادگاه مطرح کردید، به کلی دست می کشید. این کار هم تو ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، تو بندهای ب و ج توضیح داده شده.
انواع استرداد دعوا و سرنوشت پرونده
بسته به اینکه استرداد دعوا تو چه مرحله ای از دادرسی انجام بشه، اثرات حقوقی متفاوتی داره و دادگاه قرارهای مختلفی صادر می کنه:
۱. استرداد دعوا قبل از ختم مذاکرات: قرار رد دعوا
اگه شما بعد از اولین جلسه دادرسی و قبل از اینکه دادرسی تموم بشه و طرفین حرف های آخرشون رو بزنن، بخواید دعواتون رو مسترد کنید، دادگاه «قرار رد دعوا» صادر می کنه. این همون چیزیه که تو بند ب ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م اومده: خواهان می تواند مادامی که دادرسی تمام نشده دعوای خود را استرداد کند. در این صورت دادگاه قرار رد دعوا صادر می نماید.
- توضیح قرار رد دعوا: این قرار به این معنی نیست که ادعای شما بی اساسه، بلکه فقط میگه دادگاه در حال حاضر به این دعوا رسیدگی نمی کنه.
- مهم: خبر خوب اینه که مثل استرداد دادخواست، قرار رد دعوا هم اعتبار امر مختومه نداره و شما می تونید همون دعوا رو دوباره، با یه دادخواست جدید، از نو شروع کنید. این یعنی هنوز شانس برای پیگیری دوباره دارید.
۲. استرداد دعوا بعد از ختم مذاکرات: قرار سقوط دعوا (فقط با رضایت خوانده یا انصراف کلی خواهان)
این حالت، مهمترین و پررنگ ترین تفاوت رو با دو حالت قبلی داره. اگه شما بعد از اینکه طرفین دعوا حرف های آخرشون رو زدن و مذاکرات تموم شد، بخواید دعواتون رو مسترد کنید، اینجا دیگه داستان فرق می کنه. طبق بند ج ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م، استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا در موردی ممکن است که یا خوانده راضی باشد و یا خواهان از دعوای خود به کلی صرف نظر کند. در این صورت دادگاه قرار سقوط دعوا صادر خواهد کرد.
- توضیح قرار سقوط دعوا: این قرار به معنی اینه که دعوای شما برای همیشه تموم شده و ساقط شده.
- مهم: نکته حیاتی اینجاست که قرار سقوط دعوا دارای اعتبار امر مختومه است! یعنی چی؟ یعنی شما دیگه به هیچ وجه نمی تونید همون دعوا رو دوباره مطرح کنید. این حکم، برای همیشه مانع از طرح مجدد اون دعوا بین همون طرفین و با همون خواسته میشه. پس تو این مرحله، حسابی باید مواظب تصمیمتون باشید.
جدول مقایسه ای: استرداد دادخواست و انواع استرداد دعوا
برای اینکه تفاوت این سه حالت براتون روشن تر بشه، بیاید یه نگاهی به این جدول مقایسه ای بندازیم:
| مورد | زمان استرداد | اثر حقوقی | امکان طرح مجدد دعوا |
|---|---|---|---|
| استرداد دادخواست | تا اولین جلسه دادرسی | قرار ابطال دادخواست | بله |
| استرداد دعوا (قبل از ختم مذاکرات) | پس از اولین جلسه تا قبل از ختم دادرسی | قرار رد دعوا | بله |
| استرداد دعوا (بعد از ختم مذاکرات) | پس از ختم مذاکرات (با رضایت خوانده یا انصراف کلی خواهان) | قرار سقوط دعوا | خیر |
یک نکته طلایی یادتان باشد: انتخاب بین استرداد دادخواست و استرداد دعوا می تواند سرنوشت پرونده شما را کاملاً عوض کند. پس حسابی حواستان را جمع کنید و قبل از هر کاری، حتماً با یک وکیل مشورت کنید!
چطوری درخواست استرداد بدم؟ (مراحل عملی و گام به گام)
حالا که فهمیدیم استرداد دادخواست و دعوا یعنی چی و چه تفاوت هایی دارن، ممکنه این سوال براتون پیش بیاد که خب، حالا اگه بخوام این کار رو بکنم، از کجا شروع کنم و مراحلش چیه؟ نگران نباشید، انجامش اونقدرها هم سخت نیست، فقط باید مسیر درست رو بلد باشید.
روش های درخواست استرداد: کتبی یا شفاهی؟
خوشبختانه برای درخواست استرداد، دو تا راه پیش رو دارید: هم می تونید به صورت کتبی این کار رو انجام بدید و هم شفاهی. البته هر کدوم شرایط خاص خودشون رو دارن.
مراحل استرداد کتبی (از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی)
این روش رسمی تر و معمول تره و برای مواقعی که نمی خواید حتماً تو جلسه دادگاه حضور داشته باشید یا وقت دارید که یه لایحه دقیق تنظیم کنید، خیلی کاربردیه:
- تنظیم لایحه استرداد: اول از همه باید یه لایحه بنویسید. تو این لایحه باید مشخصات کامل پرونده (مثل شماره پرونده، شماره بایگانی، شعبه دادگاه، موضوع دعوا) و مشخصات خودتون رو به عنوان خواهان ذکر کنید. بعدش خیلی واضح و صریح بنویسید که قصد استرداد دادخواست یا دعوا رو دارید و به کدوم بند از ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی استناد می کنید (مثلاً بند الف برای استرداد دادخواست). دلیل استرداد هم می تونه تو لایحه ذکر بشه، اما الزامی نیست.
- مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: لایحه رو که آماده کردید، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ببرید. یادتون نره که برای این کار باید مدارک شناسایی و اطلاعات پرونده تون رو همراه داشته باشید.
- ثبت و ارسال لایحه: تو دفتر خدمات، لایحه شما ثبت میشه و از طریق سیستم به شعبه مربوطه دادگاه ارسال میشه. بعد از این کار، یه کد رهگیری بهتون میدن که می تونید از طریق اون، وضعیت لایحه تون رو پیگیری کنید.
مراحل استرداد شفاهی (در جلسه دادگاه)
این روش برای وقتیه که شما تو جلسه دادگاه حضور دارید و می خواید تو همون لحظه این کار رو انجام بدید:
- حضور در جلسه دادرسی: لازمه که حتماً خودتون (یا وکیلتون) تو جلسه دادگاه حضور داشته باشید.
- اعلام شفاهی اراده مبنی بر استرداد: قبل از اینکه هرگونه اظهارنظر، دفاع یا صحبتی در مورد ماهیت دعوا بکنید، باید خیلی صریح و روشن به قاضی اعلام کنید که قصد استرداد دادخواست یا دعواتون رو دارید.
- ثبت در صورت جلسه دادگاه: قاضی این موضوع رو تو صورت جلسه دادگاه ثبت می کنه. حتماً بعد از ثبت، صورت جلسه رو بخونید و مطمئن بشید که دقیقاً اون چیزی که شما گفتید، توش نوشته شده.
نقش وکیل در استرداد (وکیل نیاز به اجازه مخصوص دارد؟)
اگه شما وکیل دارید، وکیل هم می تونه درخواست استرداد رو برای شما انجام بده. اما یه نکته مهم اینجاست: طبق ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی، وکیل برای استرداد دادخواست یا دعوا نیاز به «اجازه خاص» از موکلش داره. یعنی اگه تو وکالت نامه تون به وکیل اجازه صریح برای پس گرفتن پرونده داده نشده باشه، وکیل نمی تونه بدون اجازه مجدد شما این کار رو انجام بده. پس حتماً حواستون به متن وکالت نامه تون باشه.
مهلت های قانونی برای پس گرفتن پرونده (زمان بندی دقیق)
تو دنیای حقوق، زمان بندی حرف اول رو میزنه! برای درخواست استرداد هم این قضیه صدق می کنه و هر کدوم از انواع استرداد، مهلت های قانونی مشخصی دارن که اگه ازشون بگذره، دیگه فرصت از دست رفته و باید دنبال راه های دیگه باشید. پس بیایید این مهلت ها رو با هم مرور کنیم:
برای استرداد دادخواست
همونطور که قبل تر گفتیم، طبق بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، مهلت استرداد دادخواست فقط تا اولین جلسه دادرسیه. یعنی چی؟ یعنی شما باید تا قبل از اینکه اولین جلسه دادگاه تشکیل بشه، یا اگه تشکیل شد، قبل از اینکه شما یا وکیلتون هرگونه اظهارنظر یا دفاعی انجام بدید، اقدام به استرداد دادخواست کنید. اگه این مهلت بگذره، دیگه نمی تونید دادخواست رو مسترد کنید و وارد فاز استرداد دعوا میشید.
برای استرداد دعوا
اگه مهلت استرداد دادخواست گذشته باشه و پرونده وارد مراحل دادرسی شده باشه، شما وارد فاز استرداد دعوا میشید. طبق بند ب ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م، مهلت استرداد دعوا مادامی که دادرسی تمام نشده هست. این یعنی تا زمانی که دادگاه هنوز حکم نهایی رو صادر نکرده و مذاکرات تموم نشده، شما می تونید دعواتون رو مسترد کنید و در این صورت، دادگاه «قرار رد دعوا» صادر می کنه که قابلیت طرح مجدد دعوا رو هم بهتون میده.
برای استرداد دعوا با رضایت خوانده/انصراف کلی
حالت سوم مربوط به زمانیه که دادرسی و مذاکرات بین طرفین تموم شده و پرونده آماده صدور حکمه. تو این مرحله، طبق بند ج ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م، شما فقط در دو حالت می تونید دعواتون رو مسترد کنید:
- اگه خوانده (یعنی طرف مقابلتون) راضی باشه به اینکه شما دعوا رو پس بگیرید.
- اگه شما به عنوان خواهان، به کلی از دعواتون صرف نظر کنید. یعنی قید اون خواسته رو برای همیشه بزنید.
تو این حالت، دادگاه «قرار سقوط دعوا» صادر می کنه که دیگه امکان طرح مجدد همون دعوا رو بهتون نمیده. پس این مهلت خیلی حساسه.
استرداد در مراحل تجدید نظر و فرجام خواهی
موضوع استرداد فقط مختص مرحله بدوی (اولیه) نیست و تو مراحل تجدید نظر و فرجام خواهی هم ممکنه مطرح بشه. مثلاً:
- استرداد دادخواست تجدید نظر: تو ماده ۳۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی اشاره شده که اگه تجدیدنظرخواه (یعنی کسی که اعتراض کرده) قبل از اولین جلسه رسیدگی دادگاه تجدیدنظر، دادخواستش رو پس بگیره، قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر صادر میشه. یعنی بازم می تونه دوباره اعتراض کنه.
- استرداد دادخواست فرجامی: تو ماده ۴۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی هم به صورت ضمنی به این موضوع اشاره شده. مثلاً اگه کسی که فرجام خواهی کرده، دادخواستش رو پس بگیره، حق فرجام تبعی ازش سلب میشه و دادخواست فرجامی اش بی اثر میشه. جزئیات این بخش ها کمی پیچیده تره و بهتره حتماً با وکیل مشورت کنید.
نکات حقوقی مهمی که قبل از استرداد باید بدانید
درخواست استرداد، با اینکه به نظر میاد یه راه خروج ساده از پرونده باشه، اما نکات و ظرافت های حقوقی زیادی داره که بی توجهی بهشون می تونه حسابی دردسرساز بشه. پس قبل از اینکه هر تصمیمی بگیرید، حتماً این موارد رو به خاطر بسپارید:
- هزینه دادرسی برنمی گرده!
شاید براتون سوال باشه که اگه دعواتون رو مسترد کنید، پول هایی که بابت هزینه دادرسی دادید، بهتون برمی گرده؟ متاسفانه باید بگم خیر! با استرداد دادخواست یا دعوا، هزینه هایی که برای شروع و ادامه پرونده پرداخت کردید، به شما برگردونده نمیشه. این هزینه ها به عنوان بخشی از فرآیند قضایی تلقی میشن، چه پرونده به نتیجه برسه و چه به درخواست شما متوقف بشه.
- استرداد در دعاوی با ورود ثالث/جلب ثالث/دعوای متقابل:
گاهی اوقات پرونده شما ساده نیست و افراد دیگه ای هم وارد دعوا شدن (مثل ورود ثالث) یا شما خودتون شخص دیگه ای رو به پرونده آوردید (جلب ثالث)، یا حتی طرف مقابل علیه شما دعوای متقابل مطرح کرده. تو این شرایط، استرداد دادخواست یا دعوای اصلی شما، همیشه به معنی تموم شدن کل پرونده نیست. بسته به نوع دعوای وارد شده، ممکنه دعواهای تبعی (مثل دعوای جلب ثالث) همچنان ادامه پیدا کنن یا تحت تأثیر قرار بگیرن. این موارد کمی تخصصی تر هستن و بهتره حتماً با وکیل مشورت کنید.
- تأثیر استرداد بر سایر دعاوی مرتبط:
فرض کنید شما چند تا پرونده مرتبط با هم تو دادگاه دارید. اگه یکی از این پرونده ها رو مسترد کنید، ممکنه روی پرونده های دیگه که بهش ربط دارن، تأثیر بذاره. مثلاً اگه دعوایی رو مسترد کنید که سند و مدرک اصلی برای اثبات دعوای دیگه تونه، ممکنه تو پرونده دوم به مشکل بخورید. پس باید یه نگاه جامع به تمام پرونده هاتون داشته باشید.
- تفاوت با ترک دعوا یا ساقط کردن دعوا:
گاهی اصطلاحات حقوقی ممکنه شبیه هم به نظر بیان، اما معنی های متفاوتی دارن. استرداد دعوا با «ترک دعوا» (که مثلاً وقتی خواهان تو جلسه حاضر نمیشه یا هزینه های دادرسی رو نمیده، پیش میاد) یا «ساقط کردن دعوا» (که معمولاً به معنی از بین رفتن حق اقامه دعواست) فرق می کنه. مهمترین تفاوت تو آثار حقوقی و امکان طرح مجدد دعواست.
- آیا میشه بخشی از خواسته رو پس گرفت؟
بله، قانون این اجازه رو به شما میده که اگه خواسته هاتون متعدد باشه یا قابل تفکیک باشه، فقط بخشی از خواسته تون رو مسترد کنید یا حتی خواسته تون رو کاهش بدید. این کار هم مثل استرداد کامل، باید به صورت کتبی (لایحه) یا شفاهی در دادگاه اعلام بشه و آثار حقوقی خاص خودش رو داره.
یادتان باشد که هر تصمیمی در مورد استرداد می تواند عواقب حقوقی جدی داشته باشد. پس قبل از هر کاری، حتماً با یک وکیل متخصص و باتجربه مشورت کنید تا بهترین و درست ترین راهکار رو انتخاب کنید و دچار ضرر و زیان نشوید!
نمونه لایحه درخواست استرداد دادخواست (آماده برای استفاده)
حالا که با جزئیات درخواست استرداد آشنا شدید، اگه قصد دارید از روش کتبی استفاده کنید، به یک لایحه نیاز دارید. این نمونه لایحه می تونه بهتون کمک کنه تا درخواستتون رو به درستی تنظیم و به دادگاه ارائه بدید. البته حتماً اطلاعات رو با مشخصات پرونده خودتون پر کنید.
باسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه عمومی/انقلاب شعبه [شماره شعبه]
مجتمع قضایی [نام مجتمع قضایی، مثلاً: شهید بهشتی تهران]
با سلام و احترام
موضوع: درخواست استرداد دادخواست/دعوا
احتراما، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، خواهان پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده]، به شماره بایگانی [شماره بایگانی] و موضوع [موضوع دعوا، مثلاً: مطالبه وجه، الزام به تنظیم سند رسمی، و غیره]، مطروحه در آن شعبه محترم، بدین وسیله و با استناد به ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، [انتخاب یکی از موارد زیر بر اساس شرایط، و حذف موارد دیگر]
۱. تا قبل از اولین جلسه دادرسی (تاریخ اولین جلسه: [تاریخ اولین جلسه دادرسی، اگر تعیین شده باشد])، اراده خود را مبنی بر استرداد کامل دادخواست تقدیمی اعلام می دارم. لذا تقاضای صدور قرار ابطال دادخواست را از محضر عالی دارم. (مربوط به بند الف ماده ۱۰۷)
۲. مادامی که دادرسی در جریان است و قبل از ختم دادرسی، اراده خود را مبنی بر استرداد کامل دعوای مطروحه اعلام می دارم. لذا تقاضای صدور قرار رد دعوا را از محضر عالی دارم. (مربوط به بند ب ماده ۱۰۷)
۳. پس از ختم مذاکرات و [انتخاب یکی از موارد زیر: با رضایت خوانده محترم / به کلی از دعوای خود صرف نظر نموده ام]، اراده خود را مبنی بر استرداد کامل دعوای مطروحه اعلام می دارم. لذا تقاضای صدور قرار سقوط دعوا را از محضر عالی دارم. (مربوط به بند ج ماده ۱۰۷)
با تشکر و احترام فراوان
[نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل خواهان]
[تاریخ تنظیم لایحه]
[امضا]
سوالات متداول درباره درخواست استرداد
آیا بعد از استرداد دادخواست میشه دوباره همون دعوا رو مطرح کرد؟
بله، اگه شما دادخواستتون رو تا قبل از اولین جلسه دادرسی مسترد کنید (که منجر به «قرار ابطال دادخواست» میشه) یا حتی دعواتون رو بعد از اولین جلسه تا قبل از ختم مذاکرات مسترد کنید (که منجر به «قرار رد دعوا» میشه)، امکان طرح مجدد همون دعوا رو دارید. این دو تا اعتبار امر مختومه ندارن. اما اگه بعد از ختم مذاکرات، دعوا رو مسترد کنید (که منجر به «قرار سقوط دعوا» میشه)، دیگه نمی تونید همون دعوا رو دوباره مطرح کنید چون اعتبار امر مختومه پیدا می کنه و پرونده برای همیشه تموم شده.
اگه تو اولین جلسه دادگاه، یادم رفت استرداد کنم چی میشه؟
اگه شما تو اولین جلسه دادگاه حاضر شدید و قبل از اینکه هرگونه اظهارنظر یا دفاعی بکنید، درخواست استرداد دادخواست رو اعلام نکردید، دیگه فرصت استرداد دادخواست رو از دست دادید. تو این حالت، پرونده وارد مراحل دادرسی میشه و شما فقط می تونید درخواست استرداد دعوا رو تا قبل از ختم دادرسی مطرح کنید که منجر به «قرار رد دعوا» میشه و البته باز هم می تونید دعوا رو دوباره مطرح کنید.
هزینه های دادرسی بعد از استرداد دادخواست یا دعوا برمی گرده؟
نه متاسفانه! چه استرداد دادخواست باشه و چه استرداد دعوا، هزینه هایی که برای شروع و پیگیری پرونده به دادگستری پرداخت کردید، به شما برگردونده نمیشه. این هزینه ها صرفاً بابت خدماتیه که قوه قضائیه برای ثبت و رسیدگی به پرونده شما ارائه میده، صرف نظر از اینکه پرونده به نتیجه برسه یا نه.
آیا خوانده می تونه با استرداد دعوای خواهان مخالفت کنه؟ تو چه شرایطی؟
تو حالت استرداد دادخواست (بند الف ماده ۱۰۷) و استرداد دعوا قبل از ختم مذاکرات (بند ب ماده ۱۰۷)، خواهان برای پس گرفتن پرونده اش نیازی به رضایت خوانده نداره و خودش به تنهایی می تونه این کار رو انجام بده. اما اگه پرونده وارد مرحله بعد از ختم مذاکرات شده باشه (بند ج ماده ۱۰۷)، برای استرداد دعوا حتماً باید رضایت خوانده رو جلب کنید یا اینکه شما به عنوان خواهان به طور کلی از خواسته خودتون صرف نظر کنید.
فرق بین قرار ابطال دادخواست، رد دعوا و سقوط دعوا چیه؟
این سه تا قرار، نتایج حقوقی متفاوتی دارن که حتماً باید بهشون دقت کنید:
- قرار ابطال دادخواست: این قرار وقتی صادر میشه که شما دادخواست خودتون رو تا قبل از اولین جلسه دادرسی پس می گیرید. با صدور این قرار، دادخواست شما از ابتدا کأن لم یکن تلقی میشه و خبر خوب اینه که می تونید دوباره همون دعوا رو مطرح کنید.
- قرار رد دعوا: این قرار زمانی صادر میشه که شما دعواتون رو بعد از اولین جلسه دادرسی و تا قبل از ختم مذاکرات، مسترد می کنید. بازم خوشبختانه، با صدور این قرار هم شما حق دارید همون دعوا رو دوباره مطرح کنید چون این قرار اعتبار امر مختومه نداره.
- قرار سقوط دعوا: این جدی ترین قرار برای استرداده و وقتی صادر میشه که شما دعواتون رو بعد از ختم مذاکرات و با رضایت خوانده یا انصراف کامل خودتون، مسترد می کنید. مهمترین نکته اینه که با صدور این قرار، دیگه به هیچ وجه نمی تونید همون دعوا رو دوباره مطرح کنید چون دارای اعتبار امر مختومه است.
حرف آخر (یه جمع بندی دوستانه)
همونطور که دیدید، درخواست استرداد تو دنیای حقوقی، یه مفهوم گسترده و پر از جزئیاته که بسته به زمان و نحوه انجامش، می تونه نتایج کاملاً متفاوتی رو برای پرونده شما به دنبال داشته باشه. از پس گرفتن یه دادخواست که هنوز به جایی نرسیده تا انصراف کامل از یه دعوای طولانی، هر کدوم قواعد خاص خودشون رو دارن.
اگه یادتون باشه، سه تا حالت مهم داشتیم: استرداد دادخواست که منجر به «قرار ابطال دادخواست» میشه و قابلیت طرح مجدد داره؛ استرداد دعوا قبل از ختم مذاکرات که منجر به «قرار رد دعوا» میشه و باز هم قابلیت طرح مجدد داره؛ و بالاخره استرداد دعوا بعد از ختم مذاکرات که با رضایت خوانده یا انصراف کلی خواهان انجام میشه و منجر به «قرار سقوط دعوا» میشه و دیگه امکان طرح مجدد رو بهتون نمیده.
توصیه ما به شما اینه که همیشه قبل از هرگونه تصمیم گیری برای درخواست استرداد، با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یه اشتباه کوچیک تو این مسیر می تونه عواقب بزرگی داشته باشه و حق و حقوقتون رو به خطر بندازه. پس هیچ وقت خودتون رو تنها نذارید و از مشاوره های حقوقی کمک بگیرید تا با خیال راحت تر قدم بردارید.