آیا آب معدنی ضرر دارد

آفتاب، آب‌های بطری شده را سرطان‌زا می‌کند

برخی فروشندگان برای بازارگرمی، آب معدنی‌ها را پشت شیشه مغازه و زیر نور آفتاب می‌چینند که این کار به شدت بر کیفیت آب معدنی تأثیر منفی می‌گذارد.وقتی بطری‌های پلاستیکی برای مدت طولانی در معرض نور خورشید می‌مانند، مشتقات نفتی پلاستیک جدا شده و وارد آب می‌شود.این مواد نفتی افراد را دچـار بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان می‌کنند. ترکیبات شیـمیایی موجـود در بطری‌های پلاستیکی، بیشترین تأثیر خود را بر غدد چربی و لنفاوی می‌گذارد و در برخی بافت‌های بدن، باعث بروز تومور می‌شوند.اگر این آب معدنی‌ها در معرض حرارت یا نور آفتاب نباشد، مصرف آن‌ها تا یک سال مشکلی ندارد، ولی غیر از این باشد، خیلی زود غیر قابل استفاده می‌شوند.

نگذارید بطری‌های پلاستیکی یخ بزنند

در هوای گرم تابستان، برخی افراد بطری‌های آب معدنی را در فریزر می‌گذارند تا یخ بزند. سپس هنگام بیرون رفتن از منزل آن را برمی دارند تا بتوانند آب خنک بنوشند. در حالی که این کار برای سلامتی بدن ضرر دارد.
طراحی اولیه بطری‌های پلاستیکی به نحوی است که در صورت انجماد آب در آن‌ها، در اثر بروز تغییراتی در پلیمرهای این ظروف، مواد مضری وارد آن‌ها می‌شود. لذا باید از انجماد آب‌ها در این بطری‌ها خودداری کرد. این ظروف صرفاً برای نگهداری آب در درجه حرارت یخچال (0 تا 4 درجه سانتی‌گراد) طراحی شده‌اند؛ به عبارتی طراحی آن‌ها برای شرایط سرد و خنک است، نه انجماد.

بطری‌های پلاستیکی را نجوشانید

نوشیدن آب از بطری‌های پلاستیکی خطر دارد

هر چند که این بطری‌ها در شرایط مناسب نگهداری، ضرری ندارند، ولی سعی کنید در مواقعی که به شیشه آب دسترسی ندارید (مثل بیرون منزل) و در مواقع ضرورت، از این بطری‌های پلاستیکی استفاده کنید. استفاده مداوم و همیشگی از بطری‌ها توصیه نمی‌شود، زیرا متخصصان هشدار دادند نوشیدن آب از بطری‌های پلاستیکی، خطر داخل شدن مواد شیمیایی سمی به درون بدن را تا 70 درصد افزایش می‌دهد.

اساسا سه نوع آب بطری ای وجود دارد :

آب معدنی طبیعی : این نوع آب باید از یک منبع زیرزمینی و محفوظ از هر گونه آلودگی بوده و توسط مقامات مسئول ثبت شده باشد ،استانداردهای مختلف میکروب شناسی را دارا باشد، به طور مداوم تست شود، هیچ چگونه عمل دیگری بجز تصفیه با دی اکسید کربنیا تصفیه عادی رویش انجام نشود و در همان منبع آب مربوطه داخل بطری ریخته شود. بعلاوه این آب باید دارای ترکیبات خاص شیمیایی باشد. آب های معدنی طبیعی در مقایسه با انواع دیگر آب های بطری دارای بهترین کیفیت هستند

آب چشمه : از یک منبع زیر زمینی مشخص می آید.

این آب نیز باید در همان محل داخل بطری ریخته شده و با استانداردهای شیمیایی و میکروب شناسی سازگار باشد. تنها عملی که می تواند روی این آب انجام شود تصفیه با دی اکسید کربن یا تصفیه عادی است.
لزومی ندارد آب چشمه ترکیبات شیمیایی خاص داشته باشد و یا قبل از اینکه وارد بازار شود توسط مقامات مسئول شناسایی و ثبت شود.

ممکن است از هر منبع آبی باشد و چه بسا این منبع زیرزمینی هم نباشد. حتی می تواند از آب های معمول لوله کشی بوده و یا از منبع اصلی توسط تانکر به کارخانه پرکننده بطری فرستاده شود. ممکن است روی این آب اعمالی از قبیل تغییر ترکیبات شیمیایی یا کاهش تعداد میکروب ها، انجام دهند حتی برخی از کارخانه ها به منظور اینکه طعم این آب شبیه آب چشمه معدنی شود، نمک معدنی به آن اضافه می کنند.

در سال های اخیر خرید آب آشامیدنی در بطری گسترش یافته. اینکه چرا آب آشامیدنی در بطری خریداری می شود دلایل گوناگون دارد. از سوئی خوب نبودن کیفیت آب لوله کشی در برخی از کشورها و مناطق دلیل اینکار است و از سوی دیگر نا آگاهی در مورد آب و خواص آن در کنار رفع عطش و دلیل آخر سوء استفاده تولید کنندگان آب در بطری از نا آگاهی عموم. به علاوه برخی خواصی را برای آب آشامیدنی (معدنی) بر می شمارند که یا اساسا ناصحیح است و یا صحت علمی آن ها هیچگاه به اثبات نرسیده.
چنانچه در صورت فقدان مواد مضر در آب میزان مواد سالم معدنی موجود در آب را به عنوان معیار مفید بودن آن در نظر بگیریم، به سهولت می توان بر اساس مقایسه میزان موادی که روی بطری ها نوشته شده با میزان املاح سالم در آب لوله کشی به این نتیجه رسید که میزان املاح در آب لوله کشی همان اندازه و یا در غالب موارد بیشتر است. هر فرد می تواند با تماس با سازمان آب محل خود از میزان املاح آب لوله محل خود اطلاع پیدا کند.

آن چه مسلم است این که چنانچه بخواهیم نیاز املاح بدن خود را از طریق نوشیدن آب (معدنی) بر طرف کنیم این روشی غیر ممکن است، زیرا که در این صورت انسان می بایست روزانه تا حدود 20 لیترآب بنوشد. ضمن این که برخی از متخصصین امور تغذیه بر این باورند که چون املاح موجود در آب منشاء معدنی دارند، بیش از 5% آنها جذب بدن نمی شوند. به این دلایل تبلیغ مصرف آب معدنی جهت تامین املاح مورد نیاز انسان از این طریق بیشتر جنبهٔ اقتصادی دارد.

آب های بسته بندی شده همواره سالم نیستند

آب لوله کشی می بایست بر اساس قوانین سازمان بهداشت جهانی و کشوری همه روزه مورد آزمایش قرار گرفته و در صورت سالم نبودن، به ویژه هنگامی که مقدار باکتری ها بیش از حد مجاز در آن وجود داشته باشند، موارد از طریق رسانه ها به اطلاع عموم برسند. بر اساس اطلاع این امردر ایران هم رعایت شده و روزانه علاوه بر آزمایش های متعدد در تصفیه خانه چندین نمونه از نقاط مختلف شهر نیز مورد آزمایش قرار می گیرند.
بر خلاف قوانین آب لوله کشی در مورد آب های معدنی و غیره در بطری قوانین جدی کنترل مواد آن وجود ندارد و به استناد نشریه سازمان یونسکو(the new Courier No.3, 2002) نه تنها قوانین جدی در مورد این آب ها وجود ندارد بلکه تولید کنندگان قادر به آنالیز روزانه همه مواد در آب نبوده و حتی در کشورهای صنعتی نیز دولت آن ها را کنترل جدی نمی کنند؛ به عنوان مثال تولید کننده ها در کشورهای صنعتی موطفند تنها سالی یک بار آب را مورد آزمایش محدود قرار دهند؛ آن هم نه آب پر شده در بطری و هنگام مصرف را بلکه آب را قبل از پر کردن آن در ظرف.

آزمایش های دیگری در آلمان در سال 2007 نشان دادند که در بطری های پلاستیکی ای که چند بار مورد مصرف قرار می گیرند انواع و اقسام مواد از جمله روغن مشاهده می شوند و در یک مورد شناخته شده نوزادی دچار مسمومیت شده . بر اساس همان گزارش سازمان یونسکو در بالا، حدود یک چهارم آب ها ی به اصطلاح معدنی در بطری ها در آمریکا توسط تولید کننده مستقیما از شیر آب لوله کشی پر شده بودند.

آنچه که اخیرا مورد توجه قرار گرفته و از اهمیت زیادی برخوردار است مسئله مواد رادیو اکتیو (اورانیوم، رادیوم و ایزوتوپ سرب) در آب ها است. این مواد که سلامت انسان را بیش از مواد دیگر مورد تهدید قرار داده و سرطان زا هستند در بسیاری از آب ها (بیش از همه اورانیوم) اعم از آب لوله کشی و معدنی وجود دارند که منشاء طبیعی دارند، لیکن غلظت آن ها در آب ها مختلف است.

جالب توجه آن که آزمایش ها تا کنون نشان می دهند که در مجموع غلظت اورانیوم در آب های معدنی بیش از آب لوله کشی است اما تا کنون قانونی در مورد میزان مجاز آن وجود نداشته و شرکت ها هم موظف به ذکر غلظت اورانیوم بر روی بطری ها نیستند. تنها قانونی که اکنون رعایت آن الزامی است این که چنانچه غلظت اورانیوم بیش از 2 میکروگرم در لیتر باشد، فروشندگان نباید روی بطری ها ذکر کنند “قابل استفاده برای کودکان”.

نتیجه آزمایش گسترده ای که در سال 2007 میلادی در سوئیس بر روی آب های معدنی و لوله کشی پیرامون غلظت اورانیوم به عمل آمد نشان می دهد که از بین 25 آب معدنی در 11 عدد از آنها میزان غلظت اورانیوم به مراتب بیش از 2 میکروگرم، در حالی که به ندرت در آب های لوله کشی از این حد بیش تر بوده .

از جمله آلاینده های دیگر آب آشامیدنی فلورید و بورات در آب است. سازمان بهداشت جهانی غلظتی برای فلورید به میزان حداکثر یک و نیم میلی گرم و برای بورات یک میلی گرم را در آب آشامیدنی توصیه می کند. تحقیقات چندی نشان می دهند در کشورهای گرم سیر که انسان بیشتر آب می نوشد این غلظت ها می بایست کمتر باشند. به این خاطر به عنوان نمونه برای شیلی غلظتی مابین0,5 – 0,6 برای آفریقای جنوبی غلظتی مابین 0,5 – 0,7 و برای عربستان غلظتی معادل 0,75 میلی گرم توصیه می کنند.

همچنین تحقیقات بسیاری نشان می دهند که غلظت فلورید و بورات در بسیاری از آب های زیر زمینی و معدنی بیش از این مقادیر است. شرکت ها در آلمان موظفند طبق قانون آب های معدنی این کشور تنها در صورتی که غلظت فلورید بیش از یک و نیم میلی گرم باشند میزان آن را روی بطری ها ذکر کنند.

بطور خلاصه و نمونه، چنانچه روزانه بیش از بیست میلی گرم فلورید وارد بدن شود از سوئی لکه های سفید و یا قهوه ای روی دندان ها ظاهر می شوند که مقاومت دندان را کاهش می دهند و از سوی دیگر انعطاف استخوان ها کم شده و امکان شکستگی آن ها بیشتر می شود.

تا اینجا می توان به سادگی به این نتیجه رسید که تامین آب آشامیدنی در ظروف روشی است که از نظر اقتصاد ملی غیر قابل توجیه و از نظر سلامتی افراد نا مطمئن. اما بر همهٔ معایبی که برای آب آشامیدنی در بطری برشمرده شد، تاثیر زیست محیطی‌ این طریق آب رسانی نیز بیش از اندازه حائز اهمیت است.

مشکلات مبرم زیست محیطی تامین آب آشامیدنی در بطری

این مشکلات برای کشورهای کم آب به مراتب بیش تر است، زیرا از یک سو با استخرج بیش از اندازهٔ یک منبع آب در یک جا توازن زیست محیطی‌ آنجا بر هم خورده و میتواند به مرور آن ناحیه را لم یزرع کند.

از سوی دیگر برای ارزیابی زیست محیطی‌ یک محصول می بایست تمامی‌ مراحل تولید و مصرف آن را از آغاز تا امحای زباله آن در نظر گرفت. جهت ارزیابی تاثیر زیست محیطی‌ آب در بطری تصور کنید که فرد جهت بر طرف کردن تنها یک بار عطش خود، یک بطری خالی‌ به جای می‌گذارد. حال جهت تولید یک بطری می بایست مواد اولیه را فراهم آورد و با مصرف انرژی و آب آن را تبدیل به بطری کرده و باز هم با مصرف انرژی آن را پر کرده و گند زدائی کرد.

و در مرحلهٔ بعد باز هم با صرف انرژی آن را بسته بندی (با مصرف ماده اولیه و انرژی) کرد و به دست مصرف کننده رساند. گاهی آب در بطری صدها و هزارها کیلومتر راه پشت سر می‌گذارد. و در آخر امر بطری و بسته بندی تبدیل به زباله شده و امحای آن با صرف انرژی جهت حمل و نابودی آن همراه است. با این دقت مشاهده می‌کنیم که میزان مصرف انرژی، مواد خام و آلودگی هوا توسط این محصول به هیچ وجه تناسب با مورد مصرف آن ندارد.

حال چنانچه ۷۰ میلیون انسان بخواهند آب آشامیدنی خودرا این گونه تامین کنند میتوان تا حدودی حدس زد که این کار چه تاثیرات مخرب و غیر قابل بازگشتی برای سلامت انسان و آب و هوا بر جای گذارده که باز دولت و مصرف کننده باید این هزینه‌ها را بپردازند. تنها این تولید کننده آب در بطری است که از این جریان سود برده و عهده دار هیچ مسئولیت دیگری نیست ؛ اما آن چه که مسلم است این کار نه توجیه عقلانی دارد و نه با توسعه پایدار سر آشتی‌ خواهد داشت.

به خاطر مصائبی که برای آب در بطری برشمردیم وزارت محیط زیست انگلستان مصرف آب در بطری را در این وزارت خانه سال قبل ممنوع کرد تا این کار الگوی مصرفی برای دیگران شود. جهت بهینه کردن الگوی مصرف نباید صرفا منافع یک اقلیت کوچک را مد نظر قرار داد.