آزمایش هموگلوبین (Hb) چیست؟

همانطور که می دانید خستگی مداوم، سرگیجه، رنگ پریدگی و ورم مفاصل به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد، اما یکی از عوامل اصلی می تواند اختلال در سطح هموگلوبین خون باشد. همانطور که از نام آن پیداست، آزمایش هموگلوبین می تواند اختلالات هموگلوبین را تشخیص دهد. همچنین کم خونی، تالاسمی و بیماری های پلی سیستمیک به راحتی با این آزمایش تشخیص داده می شوند. اگر می خواهید از میزان طبیعی Hb یا Hgb در آزمایش هموگلوبین و آزمایش خون مطلع شوید، ادامه مطلب را از دست ندهید.

 

Hb در آزمایش خون چیست؟

 

Hgb در آزمایش خون چیست؟ Hgb در آزمایش خون به هموگلوبین، پروتئینی که توسط مغز استخوان تولید می شود و در گلبول های قرمز ذخیره می شود، اشاره دارد. آزمایش هموگلوبین که در نمودار تست به اختصار Hgb یا hb خوانده می شود، میزان هموگلوبین را در گلبول های قرمز خون اندازه گیری می کند. Hgb نامتعادل در آزمایش خون با عوارضی مانند سرگیجه و تنگی نفس همراه است.

 

آزمایش هموگلوبین، همچنین به عنوان آزمایش Hgb یا Hb شناخته می شود، بخشی از (شمارش سلول های خونی) است. Hgb یک محیط انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن است. ظرفیت حمل اکسیژن خون با غلظت Hgb تعیین می شود.

 

مقدار غیرطبیعی Hgb در آزمایش خون نشان دهنده وضعیت بیماری مشابه با شمارش غیر طبیعی RBC و HCT است. سطح پایین Hgb نشان دهنده کم خونی (کاهش تعداد RBC) است. همچنین اگر می خواهید بدانید چگونه به روز می شود، فراموش نکنید که فاکتور HCT را بررسی کنید.

 

آیا می خواهید در مورد هموگلوبین یا نسبت Hgb بیشتر بدانید؟

 

عملکرد هموگلوبین چیست؟

 

• هموگلوبین به گلبول های قرمز خون کمک می کند تا اکسیژن را از ریه ها و از طریق شریان ها در سراسر بدن حمل کنند.

 

• دی اکسید کربن از طریق سیاهرگ ها از تمام قسمت های بدن به ریه ها باز می گردد.

 

• دلیل رنگ قرمز خون است.

 

چه زمانی آزمایش HGB یا هموگلوبین تجویز می شود؟

 

آزمایش Hgb یا Hb زمانی توصیه می شود که فرد علائم زیر را تجربه کند.

 

• ضعف و خستگی

 

• کمبود انرژی

 

• غش و غش

 

• Calpeus

 

• در تنفس مشکل دارید

 

اگر پزشک برای شما آزمایش هموگلوبین تجویز کرده است و زمان کافی برای رفتن به آزمایشگاه ندارید.

 

اگر فردی علائم بالینی زیر را برای مدت طولانی داشته باشد، با نظر پزشک خود می تواند تحت بررسی هایی قرار گیرد که شامل آزمایش هموگلوبین است:

 

• با ضعف، سرگیجه، رنگ پریدگی پوست و سردی دست و پا

 

• سابقه خانوادگی، کم خونی یا سایر اختلالات خونی ارثی

 

• کمبود آهن و مواد معدنی در غذا

 

• عفونت طولانی مدت

 

• از دست دادن بیش از حد خون در اثر جراحت یا جراحی

 

شرایط انجام آزمایش هموگلوبین

 

این آزمایش نیازی به ناشتا بودن یا محدودیت های غذایی خاصی ندارد. اما اگر پزشک آزمایش های دیگری را که نیاز به ناشتا بودن دارد تجویز کرده است، می توانید همه آزمایش ها را همزمان و سریع انجام دهید. برای تعیین سطح هموگلوبین در آزمایش خون، نمونه خون مورد نیاز است.

 

تعبیر Hgb در آزمایش خون چیست؟

 

در آزمایش هموگلوبین، سطح هموگلوبین کمتر از 13 گرم در دسی لیتر در مردان غیر طبیعی در نظر گرفته می شود. سطح هموگلوبین زیر 12 گرم در دسی لیتر حتی در زنانی که باردار نیستند پایین است.

 

البته این مقادیر با توجه به شرایط و بیماری های خاص افراد می تواند تغییر کند. به یاد داشته باشید که مقدار طبیعی هموگلوبین می تواند در آزمایشگاه های مختلف کمی متفاوت باشد. بنابراین بهتر است محدودیت های واقعی آزمایشگاه را در نظر بگیرید. در تفسیر آزمایش هموگلوبین باید عواملی مانند سن، جنس و نژاد را نیز در نظر گرفت. به طور کلی می توان گفت که هموگلوبین نتیجه شمارش گلبول های قرمز (RBC) را منعکس می کند.

 

Hb طبیعی در آزمایش خون

 

با توجه به اینکه میزان طبیعی هموگلوبین در آزمایش خون مربوط به جنسیت و سن است، میزان این عنصر در خون باید به طور جداگانه و بر اساس معیارهای خاص اندازه گیری شود. در زیر مقدار طبیعی Hgb در آزمایش خون به تفکیک سن و جنس تعیین می شود.

 

• نوزادان: 18-11 گرم در دسی لیتر

 

• کودکان کوچک: 11.5-16.5 گرم در دسی لیتر

 

• مردان بالغ: 13-16.5 گرم در دسی لیتر.

 

• زنان بالغ: 12-16 گرم در دسی لیتر

 

• زنان باردار: 16-11 گرم در دسی لیتر

 

مقادیر بحرانی هموگلوبین زیر 5 و بالاتر از 20 مقادیر خطرناکی هستند.

 

علائم پایین بودن Hgb در آزمایش خون چیست؟

 

هموگلوبین پایین در خون یا کم خونی به این معنی است که بدن شما گلبول های قرمز یا گلبول های قرمز خون کافی در خون ندارد. با کم خونی، تعداد گلبول های قرمز و هماتوکریت ممکن است کمتر از محدوده طبیعی باشد. هموگلوبین به طور طبیعی در گلبول های قرمز خون وجود دارد، بنابراین این دو عامل به یکدیگر وابسته هستند. علاوه بر این، هموگلوبین پایین تأثیر مستقیمی بر هماتوکریت دارد و ممکن است بر نتیجه این آزمایش تأثیر بگذارد.

 

کم خونی، کمبود خون یا هموگلوبین، دلایل زیادی دارد و علائم یک فرد مبتلا بسیار متغیر است. شایع ترین این علائم عبارتند از:

 

• خستگی و بی قراری.

 

• پوست رنگپریده

 

• مشکل در تنفس

 

• ضربان قلب سریع و نامنظم

 

• سينه درد

 

• احساس سردی مداوم و تورم پا و دست

 

• سردرد

 

مشکل در فعالیت بدنی

 

کاهش هموگلوبین در خون باعث اختلال در اکسیژن به بافت ها و اندام های بدن می شود و در نتیجه بر عملکرد مغز و ماهیچه ها تأثیر منفی می گذارد. این ناتوانی در درازمدت اثرات مخرب خود را به صورت از دست دادن حافظه، کاهش یادگیری و ناتوانی در تمرکز نشان می دهد.

 

چه عواملی بر کاهش Hgb در آزمایش خون تأثیر می گذارد؟

 

عوامل زیادی می توانند در کاهش هموگلوبین خون نقش داشته باشند و بر تولید این ماده در استخوان ها تأثیر بگذارند آیا سطح Hb آزمایش خون شما خارج از محدوده طبیعی است و آیا می خواهید تفسیری از آزمایش خود داشته باشید؟ اکنون می توانید! رایج ترین آنها موارد زیر است:

 

کمبود آهن در رژیم غذایی

 

آهن یک عنصر مهم برای تولید هموگلوبین در بدن است اگر آهن کافی در رژیم غذایی وجود نداشته باشد، مغز استخوان قادر به تامین هموگلوبین کافی بدن نخواهد بود.

 

کمبود اسید فولیک یا ویتامین B12

 

این ویتامین برای تولید گلبول های قرمز در مغز استخوان بسیار مهم است. بنابراین کمبود آن منجر به کاهش تعداد گلبول های قرمز خون می شود که به نوبه خود منجر به کاهش هموگلوبین خون می شود.

 

خونریزی شدید

 

از دست دادن بیش از حد خون در اثر تصادفات و جراحات یکی دیگر از دلایل کاهش سطح هموگلوبین و گلبول های قرمز در بدن است.

 

خونریزی داخلی

 

این مشکل ناشی از زخم معده است، عمدتاً در سرطان روده بزرگ و دستگاه گوارش یا آسیب های داخلی دیده می شود.

 

کم خونی داسی شکل

 

این بیماری یک نقص ژنتیکی است که در آن گلبول های قرمز بد شکل هستند و هموگلوبین کافی را حمل نمی کنند.

 

کم کاری تیروئید یا کم کاری تیروئید

 

از آنجایی که هورمون این غده است که به عنوان محرک برای تشکیل گلبول های قرمز عمل می کند، گردش خون به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

 

اسپلنومگالی یا طحال بزرگ شده

 

این وضعیت زمانی رخ می دهد که طحال به دلیل عفونت باکتریایی یا سرطان به طور غیر طبیعی بزرگ شود.

 

اختلالات مغز استخوان

 

بیماری هایی مانند (لوسمی) عملکرد مغز استخوان را کاهش می دهند به طوری که تولید هموگلوبین کاهش می یابد.

 

بیماری های مزمن کلیه

 

در چنین بیماری هایی کلیه ها به درستی عمل نمی کنند و باعث کاهش اریتروپویتین می شوند. اریتروپویتین هورمونی است که تولید گلبول های قرمز و هموگلوبین را در بدن تحریک می کند.

 

سایر علل کمتر شایع سطح پایین هموگلوبین در خون عبارتند از:

 

• خون زیادی اهدا کنید

 

• خونریزی شدید در دوران قاعدگی

 

• مصرف زیاد الکل

 

• بیماری های مزمن مانند بیماری های خود ایمنی یا سرطان

 

در صورت کاهش سطح هموگلوبین در خون، باید با پزشک مشورت کنید.

 

رژیم غذایی مناسب برای افزایش Hgb در تجزیه و تحلیل خون

 

هموگلوبین یکی از پروتئین های موجود در گلبول های قرمز خون است که وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارد. علاوه بر این، هموگلوبین با برداشتن دی اکسید کربن از بافت ها و انتقال آن به ریه ها به دفع این مواد زائد کمک می کند. اگر میزان هموگلوبین خون برای مردان کمتر از 13.5 گرم در دسی لیتر و برای زنان 12 گرم در دسی لیتر باشد، به این معنی است که بدن شما به هموگلوبین بیشتری نیاز دارد. روش های زیر می توانند به افزایش هموگلوبین و کاهش کم خونی کمک کنند:

 

غذاهای غنی از آهن بخورید

 

آهن نقش مهمی در تولید هموگلوبین در بدن دارد. آهن در ایجاد شکل سه بعدی و ساختار نهایی هموگلوبین بسیار مهم است. بنابراین اولین قدم برای افزایش هموگلوبین بدن تامین آهن کافی از طریق غذا است. این غذاها سرشار از آهن هستند:

 

• جگر گوسفند و کلم

 

• غذاهای دریایی و انواع ماهی

 

• گوشت گوساله

 

• کلم بروکلی

 

• کاهو

 

• اسفناج

 

• عدس و لوبیا

 

• غلات و نان سبوس دار

 

غذاهای غنی از اسید فولیک بخورید

 

فولات یکی از ویتامین های گروه B است که در تولید بدن نقش دارد. این بخشی از گلبول قرمز است که هموگلوبین در آن قرار دارد. بدون فولات، گلبول های قرمز نمی توانند بالغ شوند و وظایف خود را انجام دهند. این وضعیت باعث کم خونی ناشی از کمبود فولات می شود که یکی از علائم آن هموگلوبین پایین در خون است. بنابراین مصرف غذاهای غنی از فولات نقش مهمی در افزایش هموگلوبین خون دارد. غذاهای زیر سرشار از فولات هستند:

 

• گوشت

 

• اسفناج

 

• کاهو

 

لوبیا

 

• برنج

 

• لوبیا قرمز و لوبیا چیتی

 

• بادام زمینی

 

از مکمل های آهن استفاده کنید

 

مکمل های آهن می توانند با تامین آهن کافی به افزایش سطح هموگلوبین در بدن کمک کنند. البته باید توجه داشت که مصرف خودسرانه و نادرست مکمل های آهن می تواند باعث هموکروماتوز شود. هموکروماتوز به کبد آسیب می رساند و کارایی آن را کاهش می دهد. سایر عوارض جانبی مصرف بیش از حد آهن تهوع، یبوست و استفراغ است.

 

برای استفاده از این مکمل ها، از پزشک خود بخواهید که دوز مناسب را برای شما تجویز کند. دوز در محل کار نباید بیش از 25 میلی گرم باشد. انجمن مکمل های غذایی آمریکا میزان مصرف روزانه توصیه شده را برای مردان 8 میلی گرم و برای زنان 18 میلی گرم تعیین کرده است. زنان باردار می توانند تا 27 میلی گرم آهن در روز مصرف کنند. بعد از یک ماه مصرف مکمل های آهن به تدریج تاثیر آن بر بدن قابل مشاهده است. برخی از مزایای مصرف آهن شامل افزایش ظرفیت تنفس، افزایش قدرت بدنی و افزایش ظرفیت ذهنی است.

 

علائم HGB بالا در آزمایش خون چیست؟

 

سطح بالای هموگلوبین در خون پلی سیتمی نیز نامیده می شود. این بدان معناست که گلبول های قرمز خون بیشتری در خون شما وجود دارد. اگر فردی پلی سیتمی داشته باشد، علاوه بر گلبول های قرمز، سطح هماتوکریت در آزمایش خون نیز بالاست. سطوح طبیعی هموگلوبین به شرح زیر است:

 

• خارش پوست

 

• سردرد

 

• سردرگمی و عدم تمرکز

 

• خونریزی مکرر و کبودی آسان دست و پا

 

• تعرق مفرط

 

• تورم دردناک مفاصل

 

• کاهش وزن غیر طبیعی

 

• زرد شدن سفیدی چشم و پوست (یرقان)

 

• خستگی و خستگی

 

قرمزی یا برافروختگی پوست

 

خطر هموگلوبین بالا در افراد زیر بیشتر است:

 

• کسانی که یکی از اعضای خانواده به این عارضه دارند

 

• افرادی که در ارتفاعات زندگی می کنند

 

• کسانی که به دلایل مختلف در فواصل زمانی کوتاه خون دریافت می کنند

 

• افرادی که سیگار می کشند

 

چه بیماری هایی به بررسی هموگلوبین کمک می کنند؟

 

با استفاده از نتایج آزمایش هموگلوبین، بیماری های زیر تشخیص، نظارت و درمان می شوند:

 

• تحقیق و اندازه گیری شدت کم خونی (کم خونی) و پلی سیتمی (هیپرمی) و سایر اختلالات خونی

 

• ارزیابی تالاسمی نوع A و b، هموگلوبین H و سایر بیماری های هموگلوبین

 

عدد مورد نیاز برای محاسبه یا شاخص را مشخص کنید

 

• ارزیابی مکرر از دست دادن خون و شدت همولیز (تجزیه گلبول های قرمز خون)